Nieuw Leven Voor de Dood

Mijn project geeft antwoord op de vraag hoe we in onze samenleving op een eigentijdse manier kunnen omgaan met de dood. In mijn onderzoekspaper laat ik zien dat we nu het liefst de dood bannen uit onze gedachten, uit ons dagelijks leven en uit onze stad. Het project 'Nieuw Leven Voor de Dood' gaat over een gebouw waar het leven en de dood weer samenkomen, in het centrum van de stad Amsterdam. Het is een gebouw waar de uitvaart en het begraven opnieuw worden verbonden.

Afstudeerproject Michael van Bergen.
Academie van Bouwkunst, Architectuur.
Kwalificatie Cum laude.

Als architect was ik op zoek naar wat 'ruimte' in dit soort kwetsbare situaties van toegevoegde waarde kon zijn. We herkennen allemaal de verhevenheid die we voelen in een kerk, of dat we in een lift pas gaan praten wanneer de deur opengaat. Juist naar die voelbare, fysieke emoties was ik op zoek, om deze te componeren in een gebouw. Het gebouw is ontworpen vanuit drie ruimtelijke principes. De eerste is dat ruimtes op een natuurlijke manier in elkaar overvloeien. De tweede dat je door fysieke overgangen bewust een ruimte betreedt. De derde maakt een koppeling tussen twee routes waardoor je zelf je ritueel kunt vormgeven.

Met dit gevoelige thema is het noodzakelijk je te verdiepen in de directe omgeving en de gebruikers het gebouw. In mijn opgave maakte ik een gebouw in Amsterdam voor Amsterdam. Om het leven en de dood opnieuw te verbinden, ben ik op zoek gegaan naar het ‘voelbare leven’ in de stad zoals wij die nu kennen. Zoals bijvoorbeeld in de doorgang van het Rijksmuseum, de luwte van het Begijnhof en het Blauwe theehuis waar een bruiloft op het boventerras samengaat met de parkbezoekers beneden. Deze vinden hun herkenbare vertaling in mijn gebouw.


Ik heb 2 jaar aan mijn afstuderen gewerkt. Ik heb vele mensen geïnterviewd die hun dierbare hebben verloren, menig begraafplaats bezocht in binnen en buitenland en heb contact gezocht met de begrafenis- en uitvaartbranche. Het plotselinge verlies van mijn zwager en ex-vriendin bracht ongevraagd een wezenlijke verdieping.

In mijn verticale gebouw vindt de geschiedenis van de uitvaart zijn plek. En de nieuwe ontdekkingen zorgen voor eigentijdse manieren om met de dood om te gaan. Een uitvaartstoet over de grachten. Een aankomst op een luw, verdiept plein omringd met bomen. Een bijzondere touwenlift die door een handmatige bediening onderdeel kan zijn van een ritueel. Een vrije uitvaart die subtiele relaties legt met de stad. Een ceremoniële uitvaart in de kruin van de bomen. Een intieme crematieruimte waarbij je in de lijn van de oven de wolken buiten ziet. Een begraafplaats als een gestapeld park. Herdenkingskapellen waarbij gekleurde glazen urnen het licht binnen laten, je een boek kan lezen en kunt kijken over de stad. Een bovenlaag waar je het leven kan vieren met vergezichten over water en park. En een plek met uitzicht over de binnenstad waar je even niets hoeft.


Het gebouw bestaat uit vier hoofdmaterialen: hout, baksteen, cement en metaal. In mijn maquettes heb ik de liefde in deze materialen proberen te uiten zoals ik ze in het gebouw verwacht te gebruiken. In lijn met de ontwerpgedachten moesten de materialen ook van Amsterdamse bodem komen: Amsterdams iepenhout, waar de Rituele Route uit bedacht is en vertaald in de gebouwmaquette en baksteen van klei gewonnen uit de Noord-Zuidlijn. Daarvan heb ik mijn stedebouwmaquette gemaakt. De gebouwmaquette is volledig uit elkaar te halen waardoor je, laagje voor laagje, mensen volledig mee kunt nemen in de gedachten van het gebouw.

Als architect met deze kennis en achtergrond hoop ik te kunnen bijdragen aan deze branche waarin thema’s als emotie en betekenisgeving leidend zijn.

Voor het volledig projectboek nodig ik u uit te mailen naar
nieuwlevenvoordedood@gmail.com