Nabestaanden betalen volle waterschapsbelasting

maandag 8 december 2025

Wanneer een dierbare in het voorjaar overlijdt, krijgen nabestaanden vaak tóch een aanslag voor de volle waterschapsbelasting voor het hele jaar. Voor veel nabestaanden voelt dat als een “boete op rouw”.

Twee soorten heffingen: zuivering vs. watersysteem

De verklaring ligt in het verschil tussen twee soorten waterschapsheffingen. Volgens Unie van Waterschappen is de zuiveringsheffing — voor de zuivering van rioolwater — een zogenaamde tijdvakbelasting: de heffing is gebaseerd op hoeveel afvalwater er in het kalenderjaar is geloosd. Zodra iemand overlijdt en dus geen water meer loost, stopt deze heffing.

De andere heffing, de watersysteemheffing (voor onder meer droge voeten, dijken en waterbeheer), is volgens de Unie een tijdstipbelasting: de heffing wordt berekend naar wie er op 1 januari in de basisregistratie personen (BRP) op het adres stond. Zit je op 1 januari ingeschreven? Dan ben je voor het hele jaar belastingplichtig — veranderingen zoals overlijden of verhuizing later dat jaar tellen niet mee.

Waarom is het zo geregeld?

Volgens het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is de watersysteemheffing “gekoppeld aan het gebouw, en dus niet aan gebruik” — in tegenstelling tot de zuiveringsheffing. Met andere woorden: het huis blijft bestaan, ook al overlijdt de bewoner.

Daarvoor noemt het ministerie drie redenen:

1. Rechtszekerheid - door een vaste peildatum (1 januari) weten belastingplichtigen vooraf waar ze aan toe zijn.

2. Consistentie met vergelijkbare belastingen - ook bijvoorbeeld de onroerendezaakbelasting werkt met zo’n peildatum.

3. Eenvoud en uitvoerbaarheid - het is administratief eenvoudiger voor waterschappen om op die manier te heffen.

Niet dubbel betalen — maar ook geen compensatie

Sommige mensen vrezen dat het watersysteem door deze regeling dubbel wordt betaald: door de overledene én door een nieuwe bewoner. Maar dat is niet het geval. De watersysteemheffing werkt zo dat:

• De “vertrekker” (of overledene) — die op 1 januari ingeschreven stond — betaalt het hele jaar.
  
• De nieuwe bewoner — die op 1 januari nog niet ingeschreven stond — betaalt dat jaar niets aan watersysteemheffing.

Kan je bezwaar maken?

Wie bezwaar probeert aan te tekenen tegen de aanslag, wordt door het waterschap teruggewezen: de waterschappen volgen immers de wet. Het voelt wrang, vooral wanneer bij andere belastingen (zoals afval of gemeentelijke heffingen) wél vaak coulance wordt getoond bij overlijden. Waterschappen hebben echter geen ruimte om hiervan af te wijken zolang de wet ongewijzigd blijft.

Voorlopig blijft het dus zo dat nabestaanden — juridisch gezien terecht, al dan niet moreel twijfelachtig — de volle watersysteemheffing betalen, zelfs als de overledene al vroeg in het jaar is overleden.

Bron: Radar / AVROTROS – “Waarom nabestaanden de waterschapsbelasting voor een heel jaar moeten betalen”