Bij een overlijden in het buitenland is het belangrijk onder welke omstandigheden dit is gebeurd. Er zijn in de regel de volgende situaties denkbaar:
1. Een overlijden in het ziekenhuis
2. Een overlijden buiten het ziekenhuis
3. Een niet-natuurlijk overlijden, bijvoorbeeld als gevolg van een ongeluk of misdrijf
Als iemand overlijdt in het ziekenhuis stelt een arts ter plekke een akte van overlijden op. Aangifte wordt gedaan in de gemeente waarin iemand is overleden en daarna in de gemeente waar de overledene woonde in Nederland.
Ga eerst na of de overledene verzekerd is. Zo ja, bel de alarmcentrale van de verzekeraar om te informeren of de reisverzekering de repatriëringkosten vergoedt. Bel eventueel de reisorganisatie waarmee de verzekerde op vakantie was. Vaak regelen deze organisaties de repatriëring. Als iemand voor zijn werk langere tijd in het buitenland zat, bekostigt de werkgever na het overlijden in veel gevallen de kosten van het vervoer naar Nederland.
U kunt de Nederlandse ambassade of het consulaat vragen om garant te staan voor de kosten. Zij vragen vaak wel garantie dat zij het geld later weer terug krijgen. De ambassade kan ook op andere manieren helpen, door bijvoorbeeld een tolk beschikbaar te stellen.
Als de overledene niet verzekerd is, dan is het raadzaam om een professioneel repatriëringsbedrijf in te schakelen. Dit is makkelijker in verband met de taal en zo’n bedrijf kan de zaken sneller en beter regelen. Het repatriëringsbedrijf is 24 uur per dag bereikbaar en is op de hoogte van prijzen en voorwaarden.
Onderteken documenten niet te snel, wacht eerst het advies van het repatriëringsbedrijf af. Het afgeven van de benodigde documenten rond het overlijden gebeurt in de regel toch niet binnen 24 uur.
Tip: het paspoort of een kopie van het paspoort moet bij de overledene blijven, maar neem eventuele sieraden en waardevolle zaken zelf mee.
Zoek hulp bij familie of vrienden in Nederland. Wellicht kan er iemand naar de nabestaande toereizen om steun te verlenen.
In een situatie waarin iemand buiten het ziekenhuis overlijdt, moet er eerst een arts worden gewaarschuwd. Vervolgens gelden dezelfde adviezen als in het geval van overlijden in een ziekenhuis.
Als er sprake is van een niet-natuurlijke dood door een ongeluk of misdrijf, moet zowel een arts als de politie worden gewaarschuwd. Meestal zal het lichaam in beslag worden genomen om onderzoek te verrichten. Na dit onderzoek zal het lichaam worden vrijgegeven en kan het normale proces worden gevolgd.
Bij een overlijden in het buitenland vindt vaak een autopsie plaats. Het is verstandig om dit soort zaken voor te leggen aan de alarmcentrale of het repatriëringsbedrijf. Zij kunnen advies geven over hoe je moet handelen om het lichaam zo snel mogelijk te laten repatriëren.
Je kunt ook besluiten tot een begrafenis of crematie ter plaatse. In verband met het afscheid kun je overwegen de overledene in het buitenland te laten opbaren.
Na crematie is het mogelijk de asbus – zo nodig voorzien van papieren van het land van overlijden - mee terug te nemen naar Nederland.
Aan de invoer van een asbus in Nederland zijn geen beperkingen of voorschriften verbonden. De asbus kan door een professioneel repatriëringsbedrijf naar Nederland worden vervoerd. Je kan de as ook zelf meenemen in de auto of als handbagage in een vliegtuig.
Invoer-documenten zijn niet vereist. Toch kan het verstandig zijn om een verklaring van overlijden en een verklaring inzake de crematie bij de asbus te voegen. Gesloten kokers kunnen anders vragen oproepen bij beveiligingsbeambten.
Voor vervoer naar Nederland wordt het lichaam van de overledene vaak gebalsemd, dit is afhankelijk van het land waar iemand is overleden. Het vervoer naar huis gebeurt per auto of vliegtuig.
Als de terugreis per vliegtuig geschiedt, moet het lichaam eerst in een zinken kist worden gelegd die volledig wordt afgesloten. Vervolgens wordt het geheel in een houten kist geplaatst. Soms wordt daar nog een extra verpakking omheen gedaan. Voor de begrafenis of crematie moet de zinken kist worden verwijderd.
In veel landen wordt de kist verzegeld, na controle door de Inspectie van Volksgezondheid. Vervolgens moet de kist worden uitgeklaard bij de douane en worden ingeladen in het vliegtuig. Je kunt zelf vooruit reizen om in Nederland de uitvaart voor te bereiden, maar je kunt er ook voor kiezen zoveel mogelijk bij de overledene te blijven. Vervoer per auto is gebruikelijk als de afstand minder dan 1500 km bedraagt. Vaak is vervoer per auto namelijk sneller dan per vliegtuig in verband met aanlevertijden en boekingen van vliegtuigen. Meestal wordt het lichaam van de overledene in een plastic hoes vervoerd.
Als de uitvaart plaats vindt in Nederland is er meestal bij terugkomst een mogelijkheid voor opbaring. U kunt dit regelen in samenspraak met een uitvaartondernemer.
Dit mortuarium op luchthaven Schiphol biedt diensten waaronder verzorging en restauratie van overledenen en hulp met administratieve en juridische afwikkeling rondom repatriëring (o.a. met de douane en Koninklijke Marechaussee). Nabestaanden kunnen tevens in het mortuarium een afscheids- of ontvangstbijeenkomst organiseren en/of de overledene ritueel wassen.
Voor meer informatie zie de website van Mortuarium Schiphol.
Het luchthavenpastoraat zorgt ervoor dat afhalers niet bij de uitgang hoeven te wachten, maar onder begeleiding langs de douane kunnen naar een rustige plek om met de terugkerende nabestaanden te worden herenigd. Ook begeleiden de medewerkers de familie op een snelle manier bij het afhalen van de koffers en afhandeling bij de douane. De familie wordt begeleidt tot bij de auto of het openbaar vervoer waarmee men reist. De dienstverlening van het luchthavenpastoraat is gratis en is niet gebonden aan een kerkelijke achtergrond.
Het luchthavenpastoraat, dat sinds 1975 op Schiphol te vinden is, biedt emotionele en geestelijke zorg aan mensen de op de luchthaven komen of daar werkzaam zijn. Het pastoraat bestaat uit drie pastores, bijgestaan door vijfentwintig vrijwilligers van allerlei gezindten. Samen zorgen zij voor een rustpunt waar mensen van alle nationaliteiten en levensovertuigingen welkom zijn.
