DELA: Gemeenten moeten duidelijker zijn over grafkosten

Algemene graven moeten volgens DELA kostendekkend zijn, voorzien van een heldere, enkelvoudige tariefstructuur, waarbij de verhogingen het niveau van de jaarlijkse prijsinflatie volgt. Uiteraard moet de gemeente er dan ook voor zorgen dat er voldoende algemene graven beschikbaar zijn. Voor eigen graven is marktwerking een goed principe. Daarnaast dient de politiek helder en transparant te zijn en de vraag beantwoorden ‘wat mag een graf kosten’. Voor die prijs moeten gemeenten de werkzaamheden verrichten. Woordvoerder Martin Kersbergen van DELA: “Helaas is de situatie in werkelijkheid nu anders. Gemeenten mogen niet méér dan de kosten in rekening brengen, maar de definitie van het begrip ‘kostendekkend’ is volstrekt onduidelijk en wordt door gemeenten verschillend toegepast. De totaalkosten hangen van zoveel factoren af: is het een algemeen of eigen graf, op een openbare of kerkelijke begraafplaats, de looptijd, hoe is de ligging, de extra service, het onderhoud, zitten alle kosten erin of komen er nog kosten bij, zoals overhead-, kapitaal en historische lasten? Al die zaken moeten worden meegenomen en geanalyseerd. Doe je dat niet, dan verstrek je als overheid het publiek feitelijk verkeerde informatie.”

Verhogingen grafkosten onbegrijpelijk voor burger
Op basis van de gemeentelijke facturen van ruim 22.000 uitgevoerde uitvaarten per jaar, wat gelijk staat aan circa 17% van het totaal aantal uitvaarten in Nederland, heeft DELA de stijging van de gemeentelijke graftarieven in de afgelopen 5 jaar berekend: in 2001 ruim 7%, in 2002 4%, in 2003 zo’n 8%, in 2004 bijna 6% in 2005 ruim 6%. De totale verhoging over de afgelopen vijf jaar bij elkaar: circa 35%. Daarmee bevestigt DELA de eerder naar buiten gebrachte gemiddelde verhoging over de afgelopen vijf jaar en de verhogingen van sommige gemeenten van 70 – 80%. Kersbergen: “Sommige gemeenten hebben nauwelijks verhoogde tarieven doorberekend, anderen hele forse. De door ons eerder genoemde hoge percentages zijn overigens niet eens de hoogste percentages. Dagblad Tubantia maakte onlangs bekend dat de gemeente Twenterand in 2005 de grafkosten met 450% verhoogde.” De grote verhogingen ziet DELA bij de gemeentelijke begraafplaatsen. De kosten van parochiële en particuliere begraafplaatsen stijgen veel minder hard. “Ook onderdelen van de totale grafkosten kunnen fors stijgen. De prijs voor het delven van een graf is in een Zeeuwse gemeente omhoog gegaan van 188 euro naar 1.750 euro. Dit voorbeeld illustreert dat de kostenstructuur die gemeenten hanteren zeer onduidelijk is. Dergelijke tariefverhogingen zijn voor de burger onbegrijpelijk, maar de slechte voorlichting door gemeenten mag natuurlijk niet op de burger worden afgewenteld”, aldus Kersbergen.

VNG, NUVU en LOB bevestigen ondoorzichtigheid bepaling grafkosten
Op basis van deze berekeningen bracht DELA in december 2005 een persbericht naar buiten over de absurd gestegen grafkosten, waar vervolgens vanuit diverse hoeken kritiek op werd geuit. Onterecht, meent DELA. Reden voor De Begraafplaats om een aantal partijen om de tafel te krijgen. Tijdens dit overleg dat plaats vond op 30 januari tussen DELA, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de Nederlandse Unie van Erkende Uitvaartondernemingen (NUVU) en de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB) hebben de drie laatstgenoemde partijen toegegeven dat de kostenstructuur van gemeenten evenals de verhoging van deze kosten voor iedereen inderdaad buitengewoon ondoorzichtig zijn. Partijen zijn het erover eens dat de verhogingen, onderaan de streep, overeen komen met de eerder door DELA genoemde percentages. Noch de VNG als de NUVU en het LOB hebben hiervoor sluitende verklaringen.

Opvallende uitkomst van de discussie is dat verschillende branchedeskundigen de eerder genoemde percentages bevestigen, evenals het feit dat dit fors hoger is dan de inflatiecijfers. Daarbij gaat het om gemiddelden. Ook zijn de partijen het met elkaar eens dat de verschillen tussen gemeenten en de verschillen in verhogingen voor de consument niet te begrijpen zijn.

Tariefomschrijving moet kostendekkend zijn
DELA is van mening dat de tariefomschrijving de lading moet dekken. Grafdelven, bijvoorbeeld, is het openen en dichten van een graf. Kersbergen: “In Naarden kost dat ruim 2.200 euro. Als dat kostendekkend is, dan valt er op het gebied van kostenbeheersing en efficiency nog wat te doen. De politiek moet helder en transparant zijn bij het bepalen van de kosten van een graf. Voor die prijs moeten gemeenten de werkzaamheden verrichten. De praktijk wijst uit dat het kan. In Dordrecht kost een algemeen graf 683 euro en begraafplaats De Essenhof werkt daarmee al jaren kostendekkend. Als het in Dordrecht kan, kan het elders ook.”

‘Tegenonderzoek’ VNG
Naar aanleiding van eerdere publicaties heeft DELA begin 2006 contact gezocht met de VNG, en op basis van bovenstaande gegevens is dit persbericht vooraf door DELA aan de VNG ter informatie aangeboden. Dit heeft geresulteerd in een persbericht van de VNG van 27 februari. Hierin wordt onder andere gerefereerd aan een ‘VNG-onderzoek in december’. DELA heeft om een exemplaar van dit onderzoek verzocht, zoals ook zij haar eigen resultaten vooraf op 30 januari aan de VNG heeft doorgegeven. Volgens de VNG-woordvoerster betrof het VNG-onderzoek een telefonische rondgang langs 50 van de ruim 450 Nederlandse gemeenten, waarvan niks op papier is gezet. Dit maakt het voor DELA lastig hier inhoudelijk op te reageren. DELA laat de conclusies van dit ‘onderzoek’ dan ook aan de VNG. Kersbergen: “Terwijl wij via dit persbericht met een voorstel komen om de huidige ondoorzichtigheid van grafkosten tegen te gaan, betreuren wij het dat de VNG niet inhoudelijk reageert op ons voorstel om tot een oplossing te komen, maar slechts met niet onderbouwde verwijten gooit. Meedenken over een oplossing vanuit de VNG zou de hele discussie een stuk constructiever maken’.


Over DELA
Ruim 100 vestigingen, zo’n 1.000 medewerkers en 2,7 miljoen verzekerden maken DELA marktleider in de Benelux. DELA is een coöperatie die mensen al bijna 70 jaar helpt met repatriëring, opvang, begrafenis, crematie, nazorg en financiële diensten op deze terreinen. Als marktleider is DELA sterk in beweging. DELA ontwikkelt nieuwe producten en diensten. De organisatie groeit autonoom en door middel van overnames. Momenteel veranderen de uitvaartcentra en crematoria in sfeervolle vestigingen en op het hoofdkantoor wordt alles gereed gemaakt om optimaal te kunnen flexwerken.