Ik heb als beheerder van een begraafplaats zelf een vraag over het fotograferen van grafstenen. Ik maak zelf geregeld foto's van grafstenen voor eigen gebruik (hobbysfeer) als professionele doeleinden. Ik inventariseer oude graven o.a. d.m.v. foto's om teksten te kunnen vastleggen die dreigen te verdwijnen. Ook heb ik nagenoeg alle grafstenen op mijn begraafplaats vastgelegd om makkelijker gegevens op te zoeken voor mijn werk. Maar ik gebruik foto's ook als bewijsmateriaal na beschadigingen aan stenen o.a. op de joodse begraafplaats. Is dit dan niet toegestaan? Ik kan onmogelijk alle 6500 nabestaanden om toestemming vragen. Het is ook geen officieel onderdeel van mijn werk, al put ik wel regelmatig uit de gegevens hier voor. Publicatie voor toestemming is dus niet echt een optie. Moet ik hiermee stoppen, met deze wat uit de hand gelopen 'hobby'?
Antwoord:
Geachte heer,
Zoals ik in het antwoord op vraag Foto grafsteen al eerder aangaf, is het maken van foto's voor eigen gebruik geen enkel probleem. Zie ook vraag Foto's van graven. Toestemming? in de subrubriek 'Overig begraven'.
Het wordt alleen dubieus als uitsluitend een commercieel doel wordt nagestreefd, juist met een bepaald doel. Bijvoorbeeld als de steenhouwer een folder maakt met de typen stenen die hij in de aanbieding heeft en hij bestaande grafmonumenten individueel duidelijk herkenbaar als voorbeeld in zijn folder zet.
Maar als een - al dan niet commerciële - begraafplaats een paar foto's in een folder zet van grafvelden of een groepje monumenten, is dat geen probleem.
Vergelijk het als een fotograaf een foto voor de krant maakt van een aantal mensen die op straat lopen, als sfeerbeeld van bijvoorbeeld de gezellige drukte tijdens een evement. Dan hoeft niet iedereen toestemming te worden gevraagd, ook niet als de mensen individueel herkenbaar zijn. Wél, als van iemand een portret wordt gemaakt om bij een artikel over die persoon te plaatsen.
Stel dat iemand een artikel zou schrijven over uw begraafplaats en u om foto's vraagt. Het hangt dan van de context van het artikel af, of je voor publicatie van een bepaalde foto toestemming moet plaatsen. Als het artikel gaat over de vormgeving van stenen en de steen van de familie De Vries wordt getoond als voorbeeld, dan zou ik menen dat geen toestemming nodig is. Maar als het artikel gaat over de familie De Vries en wat die familie voor de lokale gemeenschap heeft betekend, en er wordt dan dezelfde foto van het graf getoond, dan neig ik wel naar toestemming.
Met het maken van foto's om makkelijker gegevens voor uw werk te hebben, heb ik geen enkele moeite. Ook niet wanneer het geen officieel onderdeel van uw werk is. Vaak adviseer ik beheerders om foto's te maken, bijvoorbeeld als een monument verwaarloosd is en het grafrecht vervallen wordt verklaard. Of als men rechthebbenden tracht op te sporen en een bordje bij of sticker op het graf is aangebracht met de oproep zich te melden. Dan is het heel prettig en verstandig om 'bewijs' te hebben als nabestaanden zich later toch melden.
Overigens denk ik dat u zuinig moet zijn op uw foto's. Er worden wel regelmatig foto's gemaakt van 'bijzondere' grafmonumenten, maar zelden gemaakt en bewaard van 'gewone' graven. Cultuurhistorisch is zo'n verzameling als de uwe na verloop van tijd bijzonder interessant. U moet uw familie, stel dat u plotseling komt te overlijden, op het hart drukken deze foto's niet weg te gooien, maar bijvoorbeeld te schenken aan het lokaal of regionaal archief, of aan het Uitvaartmuseum.
Spelregels
