Grafonderhoud en herstel graven RK Kerkhof
30 juli 2022
Vraag nummer: 65250
Hallo, ik las in een eerdere vraag van iemand dat de regels van de ruimte rondom een graf kunnen verschillen en dat dit op te vragen is op het kerkhof zelf.
De penningmeester van het kerkhof heeft mij verteld dat er een nieuwe wet van kracht is dat er meer ruimte om een graf moet zijn voor onderhoud, minstens 30-40 cm en dat dit landelijk zou zijn.
Ik heb dit nog niet op schrift kunnen vinden.
Ik onderhoud meerdere familiegraven op het RK kerkhof in Groningen en daar worden sommige graven in rijen van drie graven neer gelegd er liggen letterlijk grafstenen met het hoofdmonument tegen het voeteneind van de graven van familieleden aan. Ik moet dus over graven lopen om überhaupt maar bij het graf te komen.
De penningmeester liet mij in een kantoor een plattegrond zien waarop de graven afgebeeld staan. Op deze plattegrond lijkt het of de rijen die tegen “onze” graven aanliggen een looppad hebben tussen rij twee en rij drie. Ik heb hem gezegd dat de schets niet overeenkomt met wat er daadwerkelijk op het kerkhof gebeurd.
Meerdere rijen over het kerkhof liggen in rijen van drie.
Ik vraag mij af of dit zo maar mag.
Verder heb ik een viertal graven die schuin lijken te zakken. Ik wilde dit graag recht gezet hebben. De man van onderhoud die dit dan zou moeten doen, doet dit tegen een vergoeding. Hij zei me dat het zonde van mijn geld was, want als er weer een graf naast geplaatst wordt zou het daarna opnieuw scheef staan.(?!)
Ik vroeg hem hoe dat kon dat de graven verzakken want er moest verplicht een extra beton band onder zodat het níet zou verzakken.
Hij deelde mij mee dat de monumenten opgelicht worden zodat de monumenten niet beschadigen als ernaast graven uit worden gegraven. Zo is er meer werkruimte. Als de nieuwe kisten geplaatst worden en de graven worden weer met aarde gedicht is er een overschot aan aarde. Dat wordt dan her en der wat over de grond verdeeld. Daarna komen de monumenten weer op de graven en die staan dan scheef, de één hoger dan de ander en het graf dat lager of scheef staat is dus niet verzakt, maar de hogere delen van het monument of het hogere graf ernaast heeft dus een overschot aan aarde gekregen.
Nu vraag ik mij af als dit de reden is van de scheve en te hoog teruggeplaatste graven, of ik dan wel de extra onkosten moet betalen om deze graven weer netjes naast elkaar te krijgen.
En ook vraag ik mij af of ik mag verwachten dat dit binnen een redelijke termijn gebeurd.
Nu is de regel dat een verzoek pas gehonoreerd wordt, wanneer de man van onderhoud er tijd voor heeft.
Ik heb hier twee jaar geleden al over gesproken en een half jaar geleden nogmaals over gemaild. Maar tot op heden is er nog geen “tijd” voor geweest…
Vriendelijke groet,
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Ik denk dat de opmerking van de penningmeester van het kerkhof over de afstand tussen de graven een misverstand is. Ik snap de herkomst van de opmerking, want dit staat onduidelijk in het Besluit (niet de Wet) op de lijkbezorging. Daar (in artikel 5, eerste lid) wordt gesteld dat de afstand tussen de graven minstens 30 cm moet zijn. Maar daarmee wordt - alleen in dat Besluit - de afstand tussen de kisten bedoeld. Niet de afstand tussen de grafmonumenten boven op het graf.
Zo heel nieuw is die regelgeving overigens niet. Zowel de Wet op de lijkbezorging als het Besluit op de lijkbezorging zijn op 1 juli 1991 in werking getreden.
Op dit moment wordt gewerkt aan het moderniseren van deze regelgeving. Ik verwacht dat artikel 5 wordt verduidelijkt, in de tekst of de toelichting. Maar dat zal naar mijn verwachting niet binnen 2 of 3 jaar gerealiseerd zijn.
Er is geen wettelijke regel dat de ruimte rondom een grafmonument minstens 30 cm moet zijn, omdat die nodig is voor onderhoud. Ook dat is een misverstand. Grafmonumenten kunnen tegen elkaar aan liggen. Grafmonumenten kunnen niet alleen aan de zijkanten, maar ook aan de boven- of onderkant tegen elkaar aan liggen. Als de inliggende kisten maar minstens 30 cm van elkaar af staan. Zowel horizontaal als verticaal.
Vaak liggen graven in rijen, zij aan zij. Met aan de achterkant ook een rij, met de ruggen tegen elkaar. Dan is er voor elke rij een pad.
Maar er zijn ook oude begraafplaatsen met 3 rijen tegen elkaar aan. Of met een hele vloer van graven die allemaal aan alle kanten tegen elkaar aan liggen. Dan kun je bij graven in het midden alleen komen door op andere grafzerken te lopen. Dat is daar heel normaal.
Zoals u het beschrijft, is dat in Groningen met 3 rijen ook het geval. Misschien dat kaart en werkelijke situatie niet overeenkomen, maar dat is voor de wet geen probleem. Als de kisten maar ver genoeg uit elkaar staan. En als de kisten niet in zand staan, maar in kelders, kan het allemaal nog ietsje dichter op elkaar staan.
Naar hedendaagse opvattingen is dat misschien vreemd, maar vroeger was het niet ongebruikelijk.
Op uw vraag of dit zo maar mag, kan ik zeggen dat het wettelijk helemaal in orde is.
Ik begrijp uw probleem van de schuin zakkende graven (over de grafmonumenten gaat het dan). Het zou niet zo moeten zijn dat graven schuin kunnen zakken omdat de grond eronder wordt opgehoogd en nog niet is ingeklonken.
Veel begraafplaatsen gebruiken betonnen randen om te voorkomen dat staande monumenten scheef kunnen zakken. U schrijft dat die er op dit kerkhof ook zijn, maar dat het effect ervan ongedaan wordt gemaakt door er zand over te gooien. Althans, zo begrijp ik het.
Wat u beschrijft met het verstrooien van 'overtollig' zand is een heel ouderwetse methode, die je waarschijnlijk in de 19e eeuw, dus zo'n 150 jaar geleden, vaak zag, maar die eigenlijk niet past in de 21e eeuw. Het zand kan worden gebruikt om graven die een beetje inzakken op te hogen, maar om graven waar dat niet nodig is op te hogen, is merkwaardig. Een rechthebbende op een graf hoeft dat ook niet te accepteren (als het niet in het reglement van de begraafplaats of in de grafakte staat).
Ik zou met het bestuur van de begraafplaats in gesprek gaan over deze werkwijze. Want het zou zo kunnen zijn dat het wegzakken van staande grafmonumenten een euvel is, dat door de begraafplaats zelf wordt veroorzaakt. Het is natuurlijk de grafdelver of tuinman die het doet, maar het bestuur is verantwoordelijk en kan zeggen wat haar personeel wel of niet kan of mag doen.
Helaas heeft het RK Kerkhof in Groningen geen site, waar haar reglement op gepubliceerd is. Ik kan nu dus niet nakijken wat er in het reglement over deze situatie staat.
Ik kan mij wel voorstellen dat het voor het begraven in een bepaald graf wenselijk en zelfs noodzakelijk is, om het monument op buurgraven tijdelijk weg te nemen. Omdat er anders een gevaar van instorting van de grafkuil is en omdat het monument kan wegzakken, omvallen en dan kapot kan gaan. Maar de veiligheid van werken moet voorop staan.
Er zijn wel meer begraafplaatsen die in hun reglement hebben staan dat monumenten op buurgraven tijdelijk mogen worden weggenomen. Maar ze moeten dan zo worden teruggeplaatst dat ze niet scheef staan en niet scheef kunnen zakken. Als dat wel het geval is, is er schade waar het bestuur van de begraafplaats voor aansprakelijk is. De waarschuwing van de man van het onderhoud dat het zonde van het geld is om stenen recht te laten zetten, omdat die bij een begraving in een buurgraf weer scheef komen staan, is misschien wel heel eerlijk, maar legt een fout in de aanpak bloot. De monumenten behoren zo terug te worden geplaatst, dat ze niet scheef kunnen zakken. Als dat wel het geval is, zijn de kosten van herstel voor rekening van het bestuur.
Ik adviseer u om regelmatig van de graven en hun omgeving foto's te maken, om bewijsmateriaal te hebben dat wanneer in een buurgraf begraven is, en een monument nadien scheef staat, oorzaak en gevolg duidelijk zijn. De termijn is dan ook van belang. Dat scheef staan moet zich voordoen binnen pakweg 2 jaar na het begraven in een buurgraf. Het bewijs van een begraving kun je meestal zien op het monument van het buurgraf, als daar een datum van overlijden op staat.
Als u wilt dat grafmonumenten recht worden gezet, hoeft u natuurlijk niet afhankelijk te zijn van wanneer de onderhoudsman daar een keer tijd voor heeft. U kunt ook andere personen of bedrijven inschakelen om deze klus te klaren.
Zie vergelijkbare vragen in andere subrubrieken. Bijvoorbeeld vraag nummer 59280 'Probleem met onderlinge afstand grafmonumenten ' en andere vragen in de subrubriek 'Grafsteen / monument' en in de subrubriek 'Verordening / reglement'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is eigenaar van de grafsteen?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
