Grafrechten beëindigen; ruimen? Mag iedereen graf overnemen?
6 februari 2020
Vraag nummer: 59975
Het graf van mijn man is inmiddels 20 jaar oud. Afgelopen jaar stond ik voor de keus of ik de grafrechten wilde verlengen. De keus is voor mij een proces geweest. Ik heb besloten dat ik het wil afronden. Ik heb in 2019 officieel aangegeven dat ik afstand doe van het graf. In principe zou in 2020 het graf geruimd worden. De betreffende begraafplaats heeft, om diverse redenen, alsnog besloten dat er in 2020 niet geruimd wordt.
Vraag 1: Kan dit (zomaar)?
Vraag 2: Kan het nu zo zijn dat komend jaar iemand anders de grafrechten over kan nemen/verlengen terwijl ik eigenlijk het proces wil afronden door het graf te laten ruimen? Zo ja, kan dit door iedereen overgenomen worden, alleen familie, vrienden?
Antwoord:
Geachte mevrouw,
1. Ja, dit kan. Nee, dit is niet 'zomaar'. Dat is een bewuste keuze van de wetgever.
2. Ja, iemand anders kan de grafrechten bij de begraafplaats opvragen.
Dit kan als volgt worden toegelicht.
In de wet staat "Het ruimen (van een graf) geschiedt niet dan op last van de houder van de begraafplaats". Ofwel: de houder van de begraafplaats beslist of en wanneer hij een graf ruimt. Het ruimen van een graf is een relatief dure aangelegenheid, in principe even duur als een begraving. Want het graf moet tot op dezelfde diepte en breedte uitgegraven worden; vaak moet er ook een bekisting worden geplaatst om te voorkomen dat buurgraven kunnen instorten. De manuren van personeel en van een dure graafmachine zijn kostbaar. Gewoonlijk worden die kosten gedrukt doordat een graf alleen wordt geruimd als de plek van het graf aan een andere familie wordt uitgegeven. Als de plek nooit aan een ander wordt uitgegeven, heeft het ruimen van het graf geen zin. Als het graf blijft zoals het is, verteren de stoffelijke resten rustig verder. De wetgever heeft dit zo geregeld om te voorkomen dat een begraafplaatshouder - zakelijk gezien - onnodige kosten moet maken en om de graven zo lang mogelijk met rust te laten, als de ruimte toch niet nodig is.
Er zijn soms wel begraafplaatsen die een rechthebbende de gelegenheid geven om een graf bewust te ruimen. Maar dat geeft soms alleen maar een recht om het grafmonument te verwijderen (en niet de inhoud) en men moet er extra voor betalen. Vaak is dat een paar honderd euro.
Het hele systeem van de wet is dat de houder beslist over ruiming, om het beheer van het terrein grootschalig en daarmee goedkoop aan te kunnen pakken. Of om de ruiming uit te voeren in combinatie met een begraving. Dat drukt de kosten. Veel mensen vinden begraven toch al een dure aangelegenheid. Telkens apart ruimen zullen de kosten van een graf al snel verhogen. Men doet dan denken aan bedragen rond 500,- euro, soms het dubbele.
Als iemand afstand doet van een graf of de rechten niet wil verlengen, geeft de wet ook andere nabestaanden die daar behoefte aan hebben, de gelegenheid om het graf in stand te houden. U zegt dat u een proces wilt afronden. Maar andere nabestaanden willen dat misschien nog niet. De wet geeft daar alle ruimte voor. De achterliggende idee van de wetgever is dat een graf moet kunnen blijven bestaan zolang er nog mensen leven die daar behoefte aan hebben. Daarom geeft de wet een rechthebbende ook altijd een recht om te verlengen; een begraafplaats mag een verlenging niet weigeren.
Voor de wet zijn alle nabestaanden gelijk. Dat begint al bij het regelen van de begrafenis; dat mag iedereen doen die zich daartoe geroepen voelt. Een echtgenoot of een kind of een ouder heeft daar niet per definitie meer rechten op dan iemand anders.
Maar als later een van de nabestaanden er geen behoefte aan heeft om het graf nog te laten voortbestaan, maar andere nabestaanden wel, dan kan de eerste nabestaande de anderen niet blokkeren.
Zolang er iemand is die het graf wil laten voortbestaan - en natuurlijk bereid is om daarvoor te betalen - blijft dat mogelijk.
U vraagt of die kring van nabestaanden beperkt is tot familie en vrienden? Nier perse. Iedereen die bij een begraafplaats aannemelijk kan maken dat er een goede reden is om het graf voort te zetten, kan de rechten krijgen.
Het feit dat er voor betaald moet worden, zorgt er al voor dat alleen mensen die serieus zijn het graf kunnen krijgen.
Zoals gezegd hoeven dat niet alleen familieleden en vrienden te zijn. Ik heb verhalen gehoord over een werkgever, een minnares en een sportvereniging die een graf in stand hebben gehouden.
Zie vergelijkbare vragen over ruiming van graven en monumenten in de subrubrieken 'Graf ruimen' en 'Grafsteen/monument'.
In de subrubriek 'Graf overschrijven' staan heel veel vragen over het overnemen van een graf van en door een familielid. Vragen zoals 'Vader wil graf ruimen; dochter wil het opnieuw inhuren. Wat nu?', 'Ik wil de grafrechten van het graf van mijn moeder overnemen', 'Verkrijgen van grafrechten van verre familie', 'Kan je als kleinkind rechthebbende worden?' en 'Grafrecht overnemen (moeder wil graf van vader laten ruimen)'.
U hebt inmiddels al afstand gedaan van het graf. Formeel gezien hebt u op dit moment al niets meer over het graf te zeggen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
