Grafrecht overnemen (moeder wil graf van vader laten ruimen).

17 juli 2002

Vraag nummer: 817  (oude nummer: 1140)

Mijn vader is september 1978 overleden en begraven. Ik heb van derden vernomen dat het grafrecht eind deze maand, augustus, afloopt en dat mijn moeder heeft besloten het graf te laten ruimen. Met mijn moeder heb ik geen contact meer.
Ik wil dat het graf blijft bestaan.
Is het mogelijk om zonder haar toestemming de grafrechten van mijn moeder over te nemen? Ze zal deze nooit vrijwillig aan mij overdragen.
De begraafplaatsdirectie heb ik al gevraagd. Die hebben wel begrip, maar zeggen het zonder toestemming moeder niet te kunnen.

Antwoord:

Geachte mevrouw,

Het lijkt mij niet problematisch voor u om het graf in handen te krijgen en te behouden.
In de door u genoemde stad (die ik vanwege de door u gevraagde privacy heb geschrapt in uw vraag) is er een aantal begraafplaatsen. De meeste gemeentelijk en een R.K., voor zover ik vanavond kan nagaan in mijn archief. Ik neem aan dat u een gemeentelijke bedoelt, omdat u geen bijzonderheden noemt. Dan kan ik ook meteen in detail gaan.

Ten eerste is het zo dat niet de rechthebbende op een graf, maar de houder van een begraafplaats, in dit geval de gemeente, besluit of een graf geruimd wordt.
Dat is wettelijk zo geregeld. Soms wordt in een verordening deze bevoegdheid ook toegekend aan de rechthebbende. De huidige geldende verordening kent een rechthebbende geen zeggenschap op dit punt toe. Dus uw moeder heeft daar niets over te zeggen. Wel kan het zo zijn dat in een oude verordening dit recht wel was toegekend (de huidige verordening dateert van december 1996); als dat zo was, kan uw moeder daar een beroep op doen, als het tenminste een eigen graf was. In dat geval is het grafrecht een zogenaamd zakelijk recht en blijven de oude begunstigende rechten uit oude verordeningen behouden, ook al wordt een nieuwe aangenomen. Echter, weinig mensen weten dat. Zelfs gemeenten niet, want het is zo uitzonderlijk ten opzichte van verordeningen in het algemeen.

Voor overdracht van het recht op een eigen graf is nodig dat de rechthebbende het graf overschrijft. Dat kan niet anders. De rechthebbende is immers de baas.
Echter, in dit geval loopt het grafrecht af. Dan is geen toestemming meer nodig en die moet u dan ook beslist niet vragen, om geen slapende honden (moeder) wakker te maken. U schrijft gewoon per 1 september een briefje aan de gemeente, waarin u zegt dat het grafrecht per die datum is afgelopen volgens hetgeen u onlangs ter ore kwam en waarin u vraagt het graf opnieuw aan u uit te geven. Klaar is Kees. U moet die brief aangetekend en/of per fax (i.v.m. bewijs van verzending en ontvangst) verzenden, zodat duidelijk is dat u de eerste bent, voor het geval anderen later ook wakker worden. Uw moeder kan zich, nu het grafrecht 1 dag vervallen is, niet tegen heruitgifte aan u verzetten. Ze kan het natuurlijk wel proberen, maar juridisch kan ze het niet tegenhouden.
De gemeente hoeft formeel het graf niet opnieuw uit te geven, maar kan het moreel niet weigeren. Daar hoeft u niet bang voor te zijn. Als de gemeente zou weigeren, zijn er nog legio mogelijkheden om haar tot inkeer te brengen. Dan mailt u nog maar eens even. Ik denk dat als het tot bezwaren- en beroepsprocedures komt, dat u sterk staat.

Er kan echter nog een complicatie zijn. En dat is dat er sprake is van een zogenaamd algemeen graf en niet van een eigen graf. Ik heb gezien dat in die stad algemene graven ook voor 20 jaren worden uitgegeven. Algemene graven worden in de regel niet verlengd en er is ook geen mogelijkheid om dat af te dwingen. Dan is het enige alternatief dat u hebt om de stoffelijke resten van uw vader in een ander graf te laten herbegraven. Die herbegraving kan de gemeente ook weer niet weigeren.

Omdat u echter schreef dat uw moeder overschrijving zou weigeren, ga ik er maar van uit dat het om een eigen graf gaat. Het verschil ziet u zelf al snel. In een algemeen graf liggen personen die geen familie van elkaar zijn begraven. Er zijn meestal 2, 3 of 4 kleine gedenksteentjes op het graf. Als uw vader alleen ligt in een graf, zal het waarschijnlijk een eigen graf zijn.

In elk geval is er dus een oplossing mogelijk, die voor u gunstig is.

Met vriendelijke groet,

mr. W.G.H.M. van der Putten

19 augustus 1998

TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek > Reportages.
Zoals de Promo Serie Begraven en Begraafplaatsen


Of kijkersvragen zoals over de aankoop en het behoud van een graf voor eeuwig: