Waarom is degene die in de hectiek een handtekening zet opeens rechthebbende en staat de rest buiten spel?
5 april 2018
Vraag nummer: 54518
Beste heer van der Putten
Uit al uw antwoorden en voorbeelden begrijp ik dat de kosten van begrafenis, grafdekking etc ten laste gaan van de erfenis van de overledene. Verder begrijp ik ook dat diegene die opdracht geeft tot het regelen van de begrafenis eigenaar wordt van het graf en dus bepaald hoe de grafdekking er uit ziet. Dus de andere erfgenamen hebben wettelijk niets in te brengen maar mogen wel mee betalen. Prima wetgeving voor als de zaken in harmonie verlopen, maar waardeloos als er geen overeenstemming is. In dit geval gaat het om broers en zussen die de begrafenis van een ongehuwde broer moeten regelen. In de hectiek van het overlijden zet één van hun de handtekening onder de opdracht. De begrafenisondernemer is blij met de handtekening maar vermeld in het overleg niet de consequenties daarvan. Dus heibel alom.
Dus de zotte situatie ontstaat dat iemand die een handtekening voor opdracht geeft opeens alles te zeggen heeft terwijl anderen zien dat de kosten daarvan ten laste gaan van hun erfenis.
Mijn vragen zijn dus:
1. Zou een begrafenisondernemer niet verplicht moeten worden na te gaan of een opdrachtgever tot de erfgenamen behoort?
2. Zou een begrafenisondernemer niet verplicht moeten worden tot het schriftelijk informeren van alle erfgenamen over de consequenties van wie de handtekening zet, en dat stuk door alle erfgenamen voor akkoord laten tekenen?
3. Welke situatie ontstaat als één van de erfgenamen besluit een andere begrafenisondernemer in te schakelen en daar een handtekening zet onder een opdracht?
Antwoord:
Geachte heer,
Ik begrijp uw zienswijze, maar wil toch wel een paar kanttekeningen plaatsen.
In het geval van een ongetrouwde broer zou het voor de hand liggen dat die broer bij leven enkele zaken met betrekking tot zijn overlijden regelt. Dat hij wensen ten aanzien van zijn uitvaart vastlegt in een codicil of testament en een executeur aanwijst. Dan hoeft er geen onenigheid tussen nabestaanden te ontstaan.
Van broers en zussen kan men bovendien verwachten dat ze elkaar redelijk goed kennen en weten wie ze wel en wie ze niet het regelen van een uitvaart toevertrouwen. Wanneer ze daar niet bij stilstaan of er niet naar handelen, tja, is dat eigen risico.
Ik begrijp niet zo goed dat de kosten van de uitvaart soms primair gezien worden als een deuk in de erfenis. De kosten van een begrafenis of crematie ligt normaal gesproken binnen een bepaalde bandbreedte. Of dat nu 1.000,- euro meer of minder is en of ervende broers en zussen nu 250,- euro meer of minder erven, mag niet leidend zijn bij het regelen van de uitvaart. Als de overledene een goede verzekering had of een aardig spaarsaldo is er geen reden om op de uitvaart te beknibbelen om voor de erfgenamen een zo hoog mogelijke 'opbrengst' te realiseren.
Of de ene broer of de andere zus iets regelt kan misschien wat verschil maken in de kosten, maar zo lang alles uit de nalatenschap betaald kan worden, kunnen erfgenamen in redelijkheid geen bezwaren hebben tegen de kosten, tenzij deze exorbitant worden.
Over naar uw vragen.
1. U vraagt of een begrafenisondernemer niet verplicht zou moeten worden na te gaan of een opdrachtgeven tot de erfgenamen behoort?
Mijn antwoord: nee. Want dat kan hij niet nagaan. Het is vlak na iemands overlijden nog onbekend wie erfgenamen zijn en wie niet. Niemand weet op dat moment zeker of er een testament is en wat daar in staat. Een kopie van een testament dat in huis ligt, biedt geen zekerheid. Want er kan een jonger testament met een andere inhoud zijn. Het originele laatste testament wordt altijd door een notaris bewaard. Dat biedt zekerheid dat iemand het niet kan ontvreemden of vervalsen. Pas nadat een notaris uitsluitsel heeft gegeven, is bekend wie erfgenaam is en wie niet.
Vaak wordt een testament pas na de uitvaart geopend. Bovendien kan de inhoud van een testament worden aangevochten. Het kan ook zo zijn dat erfgenamen afstand doen en daardoor geen erfgenaam zijn. Soms is er pas na enkele maanden zekerheid wie de erfgenamen worden. In extreme gevallen pas na jaren.
Terzijde: ik zou niet weten waarom een opdrachtgever van de uitvaart een erfgenaam zou moeten zijn. Bijvoorbeeld professionele (uitvaart)executeurs, zoals een notaris, zijn geen erfgenamen. In mijn eigen familie bijvoorbeeld was het heel gangbaar dat geen eigen kinderen (erfgenamen) maar aangehuwden (geen erfgenamen) die emotioneel wat meer afstand hadden, de uitvaart regelden. Dat ging altijd prima.
2. U vraagt of een begrafenisondernemer niet verplicht zou moeten worden tot het schriftelijk informeren van alle erfgenamen over de consequenties van wie de handtekening zet, en dat stuk door alle erfgenamen voor akkoord laten tekenen?
Mijn antwoord: nee, want dat kan niet. Het is nog onbekend wie de erfgenamen zijn. U denkt misschien aan een situatie met 3 of 4 kinderen of enkele broers en zussen. Maar er zijn situaties dat er tientallen erfgenamen kunnen zijn, die in verschillende landen wonen etc. Die komen echt niet even zomaar bij elkaar om een handtekening te zetten.
Voorts is het nog niet zo simpel om te zeggen wat de consequenties zijn van het zetten van de handtekening onder de opdracht voor een uitvaart. Daar kan ik enkele uren college over geven. Het begint er mee dat de opdrachtgever de wens of vermoedelijke wens van de overledene moet uitvoeren. Maar die moet dan wel bekend zijn. Daar kan al veel discussie over ontstaan. Erfgenamen moeten binnen een bepaalde bandbreedte de kosten van de uitvaart slikken. Hoe smal of breed die bandbreedte is, hangt af van de omstandigheden van de overledene. Bij een miljonair mag er wat meer uitgegeven worden dan bij iemand met een klein pensioen.
3. Als een andere erfgenaam besluit om een andere uitvaartondernemer in te schakelen, zal die ondernemer hem niet zomaar een opdrachtformulier voorleggen. Hij zal eerst willen weten of de overledene al geschouwd is door een arts. De verklaring van overlijden van de schouwarts is namelijk het document waar alles mee begint. Dat document maakt het mogelijk om een verlof tot begraven of cremeren aan te vragen bij de gemeente. Zonder zo'n verlof kan niemand een uitvaart regelen. De nabestaande die het verlof (of daaraan voorafgaand de verklaring van overlijden) heeft of krijgt, heeft de beschikkingsmacht.
In het algemeen is het verstandig dat 1 opdrachtgever knopen kan doorhakken. Er moeten binnen een kort bestek veel beslissingen worden genomen. Eindeloos met iedereen overleggen is niet altijd mogelijk.
Als iemand duidelijk misbruikt maakt van zijn positie als opdrachtgever, is het mogelijk daar tegen op te treden. Daar hebben we het instituut van de rechterlijke macht voor.
In het algemeen kan ik maar een advies geven: stel een codicil op met wensen voor de uitvaart. Doe uw nabestaanden een plezier. Geef hen een handleiding om onnodige discussies te voorkomen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Op zaterdag 14 april 2018 wordt de derde editie gehouden van de Uitvaartbeurs Amsterdam. In de historische Westerkerk kunnen bezoekers inspiratie en informatie vinden bij meer dan tachtig stands. De Uitvaartbeurs Amsterdam is de grootste consumenten uitvaartbeurs van Nederland.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Spelregels
