Tegemoetkomen wens overledene bij uitvaart door gemeente
19 november 2008
Vraag nummer: 5884 (oude nummer: 11751)
Geachte heer van der Putten,
In één van uw adviezen zegt u dat de gemeente wettelijk verplicht is rekening te houden met de wens van de overledene. Dat roept bij mij een aantal vragen op:
1. hoe verhoudt deze plicht zich t.o.v. de stelregel dat wij als gemeente de uitvaart op de meest sobere wijze mogen uitvoeren?
2. waar is deze wettelijke plicht op gebaseerd?
3. Hoe ver gaat deze wettelijke plicht? Beperkt zich dat tot de wens om begraven of gecremeerd te worden?
Met vriendelijke groet,
Henk Keijsers
gemeente Geldrop-Mierlo
Antwoord:
Geachte heer,
Het is juist dat de gemeente wettelijk verplicht is rekening te houden met de wens van de overledene.
1. U mag de uitvaart op de meeste sobere wijze uitvoeren, maar wel binnen het kader van de wet.
2. De bepaling van artikel 18 Wet op de lijkbezorging dat de persoon die de uitvaart regelt rekening moet houden met de wens of vermoedelijke wens van de overledene, geldt voor iedereen. Ook voor de gemeente, als die de uitvaart regelt. Zie mijn Handboek Wet op de lijkbezorging.
3. De plicht om met de wensen of vermoedelijke wensen van de overledene rekening te houden is in ieder geval van toepassing op de keuze tussen begraven en cremeren. Hoe ver hij verder reikt, hangt van de wens en de omstandigheden af. Stel dat iemand de wens heeft om begraven te worden en wel in een eigen mausoleum, is het laatste gedeelte van de wens, het mausoleum, iets wat onder omstandigheden redelijkerwijs niet gehonoreerd hoeft te worden (tenzij de overledene vermogend was; de gemeente regelt soms niet alleen uitvaarten van onvermogenden maar ook van personen zonder nabestaanden die soms kunnen bulken van het geld). Maar stel dat iemand gecremeerd wil worden en de wens heeft om de as op een dierbaar plekje in ee bos uit te laten strooien, dan moet en kan die wens volledige gehonoreerd worden. Het verstrooien op een dierbaar plekje in een bos is niet duurder dan verstrooiing op een willekeurig strooiveld.
Over het algemeen is het te verkiezen om iemand te begraven en niet te cremeren, als de uitvaart door de gemeente wordt geregeld, omdat de bestemming om te begraven later - ook jaren later - nog kan worden omgezet in een crematie en omdat als er nog nabestaanden gevonden worden die de overledene later nog eens in een eigen graf willen (bij)begraven, dit nog mogelijk is. Bij crematie is de keuze onomkeerbaar.
Voorts is het zo dat een begrafenis voor de gemiddelde gemeente goedkoper is dan een crematie. De gemeente kan iemand begraven op de eigen gemeentelijke begraafplaats en beperkt daarmee haar 'schade' als de kosten niet te verhalen zijn; het betalen van grafrechten is dan immers een broekzak-vestzak verhaal (uiteraard mag de gemeente de grafrechten wel in rekening brengen bij erfgenamen, maar als zij deze kosten niet kan innen omdat erfgenamen de nalatenschap verwerpen, heeft ze feitelijk minder schade). Als de gemeente laat cremeren, zal dat meestal in een crematorium van derden plaats moeten vinden en maakt de gemeente wel extra kosten; het cremeren sec komt meestal op een bedrag van rond 800,- euro. Als de gemeente deze kosten niet kan verhalen, blijft ze met deze schadepost zitten.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
