Behoeftigheid cruciaal bij gemeentelijke kosten uitvaart (nee)
18 augustus 2023
Vraag nummer: 67134
Geachte heer van der Putten,
De vraag die ik heb, is in feite al vele malen gesteld en ik refereer aan Vraag nummer 64170 , waar u antwoord, dat de kosten , welke gemeente heeft gemaakt aangaande een gemeentelijke begrafenis, verhaald kunnen worden op de nabestaanden. Ongeacht of de nalatenschap verworpen is.
Gemeente kan zich beroepen op art 392 en de kosten verhalen op diegenen welke tot onderhoud van de overledene verplicht zouden zijn geweest.
Dit zal zondermeer opgaan indien het minderjarigen betreft, maar voor meerderjarigen is de zaak iets minder strict.
Met name artikel 392 stelt duidelijk de verplichting tot het verstrekken van onderhoud, MAAR; Deze verplichting bestaat, ( behalve wat betreft ouders en stiefouders jegens hun minderjarige kinderen en stiefkinderen en jegens hun kinderen bedoeld in artikel 395a van dit boek) , slechts in geval van behoeftigheid van de tot levensonderhoud gerechtigde.
Als het dus om een meerderjarige overledene gaat is de verplichting slechts in het geval van behoeftigheid van die overledene.
Indien de overleden volwassene NIET behoeftig was ( behoeftig zoals bijv. geestelijke handicap ) is er dus GEEN verplichting .
In uw antwoord op Vraag 64170 mis ik echter dit expliciet benoemen van 'behoeftigheid' omdat deze behoeftigheid cruciaal is.
Mijns inziens kloppen gemeenten te gemakkelijk aan bij bloedverwanten onder het mom van BW 392 vs art 22 Wet op lijkbezorging.
Het meerendeel van diegenen die hiermee te maken krijgen zullen zich een hoedje schrikken en wellicht ten onrechte overgaan tot betaling richting gemeente.
Dat gemeenten deze kosten uit de gemeenschapspot betalen lijkt misschien onterecht, maar het is tevens de Wetgever geweest , die een uitvaart tot een exclusief gebeuren laat bestaan, doordat alleen uitvaartondernemers een uitvaart mogen verzorgen met en onder tal van voorwaarden.
Indien een familelid op een traditionele wijze begraven of gecremeerd zou willen worden ( bijv. op een brandstapel ) dit door regelgeving onmogelijk is gemaakt. Dit zou echter in feite kosteloos kunnen gebeuren !
Vriendelijke Groet OS
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Vraag 64170 gaat niet over het verhalen van kosten van de gemeente op alle soorten nabestaanden die een overledene kan hebben, maar alleen over het verhalen van kosten op diens kinderen. En voor diens echtgenoot (m/v) geldt hetzelfde als voor de kinderen. Maar voor alle andere soorten erfgenamen ligt het anders. Die kunnen door afstand te doen van de erfenis hun aansprakelijkheid afwijzen en stoppen. Kinderen kunnen dat niet.
Een gemeente kan echter alle erfgenamen aanschrijven; erfgenamen moeten zelf bedenken dat ze afstand kunnen doen van de erfenis.
Niet alle erfgenamen willen trouwens afstand doen of niet de kosten van de uitvaart op zich nemen. Ik hoor regelmatig dat broers en zussen van een overledene vrijwillig de uitvaart betalen.
Voordat een gemeente erfgenamen aanschrijft, zal ze eerst kosten verhalen op goederen en gelden van de overledene. Vaak is het echter wel handig als erfgenamen daar aan meewerken.
U stelt dat behoeftigheid cruciaal is bij de toepassing van artikel 392 van boek I van het Burgerlijk Wetboek. Daar denkt de wetgever echter naders over. In het geval dat een gemeente de kosten van diens uitvaart wil verhalen, speelt dat geen rol meer. Dat dat automatisch wordt aangenomen is een keuze van de wetgever geweest en in de rechtszaken over verhaalszaken op grond van de Wet op de lijkbezorging blijkt het ook geen rol te spelen.
Ik zie een onjuistheid in uw vraag.
U stelt dat de wetgever een uitvaart tot een exclusief gebeuren maakt, doordat alleen uitvaartondernemers een uitvaart mogen verzorgen. Maar dat is helemaal niet zo. De wet stelt nergens dat mensen verplicht zijn om een uitvaartonderneming in te schakelen.
Ook op deze site worden bezoekers er op een aantal plekken op gewezen dat zij zelf een uitvaart kunnen verzorgen. Ik heb er zelf ook een filmpje over opgenomen met de titel “Uitvaartondernemer verplicht?”
(Spoiler alert: nee, dat is niet verplicht).
U bent ook niet gelukkig met 'tal van voorwaarden' die de wetgever nabestaanden opdringt.
U klaagt dat indien een familielid op een traditionele wijze begraven of gecremeerd zou willen worden (bijvoorbeeld op een brandstapel), dat door regelgeving onmogelijk is gemaakt. Cremeren op een brandstapel zou ik echter geen traditionele wijze van cremeren in Nederland noemen. Een brandstapel is in Nederland verboden, maar vooral vanwege bescherming van het milieu; crematoria hebben grote filterinstallaties. Niemand wordt per se gedwongen om een duur graf te huren. Men kan ook een eigen stukje grond tot begraafplaats laten aanwijzen door de gemeente; dan is een graf daar gratis. Het is alleen een heel gedoe om dat voor elkaar te krijgen. Maar dat is iets anders.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Hoe kan een graf voor eeuwig blijven bestaan?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
TIP
www.urnenwinkel.nl. De mooiste collectie urnen voor de beste prijs.
