Verwijderen van grafmonumenten
15 november 2023
Vraag nummer: 67540
Goedemiddag,
Wij hebben meerdere graven die zijn vervallen. De familie niet meer te achterhalen is, of er niet meer wordt betaald voor het onderhoud. Nu willen wij de grafmonumenten gaan verwijderen van deze graven. de vraag nu is, aan welke regels/voorwaarden moet worden voldaan om een monument van een graf te verwijderen.
Wij hebben reeds bij alle aangewezen graven een bericht geplaatst waarop zij konden reageren.
Moet het monument ook nog na verwijderen worden bewaard voor een bepaalde tijd ?
Op welke manier moet een monument worden vernietigd? Alvast bedankt,
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Sommige begraafplaatsen hebben in hun beheersverordening of beheersreglement staan dat zij een (voormalige) rechthebbende aanschrijven, een jaar voordat ze het monument ruimen. Dat vind ik een over-zorgvuldige regeling, omdat toen de rechthebbende is aangeschreven om de grafrechten te verlengen, natuurlijk ook al gemeld is dat het graf geruimd en het monument verwijderd zou worden als de rechten niet verlengd zouden worden.
Sommige begraafplaatsen hebben in hun verordening of reglement staan dat als zij een monument verwijderen, zij dat dan nog 3 maanden bewaren. Dit levert in mijn ogen praktische en administratieve bezwaren op; ik heb nog nooit gehoord dat dit enig nut had. Zulke bepalingen kunnen onmiddellijk worden geschrapt.
U hebt helaas niet geschreven van welke begraafplaats u bent. Uw e-mailadres kan zowel op een privé naam als op een kerkelijke gemeente met begraafplaats betrekking hebben. Ik heb maar aangenomen dat dat laatste het geval is.
In het reglement van de bedoelde begraafplaats staat o.a.
"Voor graven welke zijn afgegeven voor 1 juni 2006 en waar de grafrechten niet van zijn afgekocht dienen jaarlijks grafrechten te worden betaald. Bij het niet betalen van deze grafrechten vervallen alle rechten op deze graven en zullen zij, met inachtneming van de wet op de lijkbezorging, terug gaan naar de stichting en zullen worden geruimd. Grafbedekking zullen worden verwijderd en vernietigd."
en ook
"Het voornemen van de beheerder om een particulier graf te ruimen, gebeurt door middel van het plaatsen van een bordje bij het te ruimen graf. Plaatsing daarvan geschiedt gedurende tenminste een jaar voorafgaande aan het tijdstip waarop het graf geruimd zal worden."
Ik las ook artikel 25, dat beschermende regels bevat voor grafbedekking van een opvallende kwaliteit.
Als u mij vraagt aan welke regels/voorwaarden moet worden voldaan om een monument van een graf te verwijderen, moet ik u verwijzen naar uw eigen reglement. Dat bevat de regels.
De Wet op de lijkbezorging bevat geen specifieke regels voor het ruimen van grafmonumenten. Graven mogen niet geruimd worden binnen 10 jaar nadat er iemand in begraven is en niet zonder toestemming van de rechthebbende, als er nog rechten op rusten.
Belangrijk om te weten en handig om rekening mee te houden is, dat het eigendom van familieleden van grafmonumenten vervalt op dezelfde seconde dat de grafrechten vervallen. Dan hebben grafmonumenten automatisch een nieuwe eigenaar: de eigenaar van de begraafplaats. Dat betekent dat u voor het verwijderen en vernietigen geen toestemming van de voormalige rechthebbende of andere nabestaanden nodig hebt, althans bezien vanuit de wet. Maar die vrijheid hebt u zelf beperkt in uw reglement, doordat u zichzelf verplicht om minstens een jaar voor de daadwerkelijke ruiming bordjes te plaatsen. Een voorbeeld: stel een grafrecht verloopt in 2017 en u wilt in juli 2023 het monument verwijderen. Dan had u in het voorjaar van 2022 al een bordje moeten plaatsen. Of... u past uw reglement aan. Dan kunt u meteen ruimen.
In artikel 22 lid 7 staat o.a. "Het verwijderde blijft gedurende drie maanden ter beschikking van de rechthebbende en vervalt daarna, met inachtneming van het bepaalde in lid 4, aan de stichting, zonder dat deze tot enige vergoeding verplicht is."
Mijn commentaar: dit hoeft wettelijk niet.
Uw bestuur maakt het zichzelf op een aantal punten onnodig moeilijk. Als ik u was, zou ik dergelijke bepalingen uit het reglement schrappen.
Op welke manier een monument vernietigd wordt, maakt de wetgever niet uit. Ik zou een steen liefst in hanteerbare stukken breken of slaan, als ik u was.
Maar ja, als u een grafsteen volgens uw reglement gedurende drie maanden ter beschikking houdt van de rechthebbende, kunt u hem niet alvast in stukken slaan. Dan moet hij zo gaaf mogelijk worden afgenomen, zorgvuldig worden bewaard en kan hij daarna in stukken worden geslagen. Dat kan eenvoudiger.
Zie vergelijkbare vragen over het ruimen van grafmonumenten en de gewijzigde wetgeving over het eigendom van grafstenen in de jaren 2010/2011 in de subrubriek 'Grafsteen / monument'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Zie voor de wettelijke regeling voor het eigendom van grafmonumenten sinds 2011: Van wie is de grafsteen?
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
