Ruimen van graven; voorwaarden
13 januari 2023
Vraag nummer: 65977
Beste heer Van der Putten,
Wij willen graven gaan ruimen die reeds zijn vervallen waarvan de rechthebbende overleden is, niet meer te traceren is en waarvan er geen familielid is die zich meldt. Ik ben in twijfel of het graf na 1 jaar aanplakken en mededeling geruimd mag worden. In het reglement van onze begraafplaats staat:
art 4.1 d Indien bij het aflopen van de termijn van het grafrecht overeenkomstig artikel 3.1 bij het graf en bij de ingang van de begraafplaats was aangeplakt en de rechthebbende gedurende die periode niet heeft gereageerd.
Mijn twijfel komt door het volgende:
destijds hebben we een cursus gehad van Funam (grafadministratie) waarbij er een sprake was van een overgangsregeling in artikel 28 Wlb voor graven die uitgegeven zijn vóór 1-1-2010.
Voorbeeld 1: graf is uitgegeven in 1980; laatste begraving in 1990. Geen Rechthebbende, er dient uiterlijk 5 jaar te worden aangeplakt bij het graf. Omdat de laatste begraving in 1990 was kan het grafrecht 30 jaar na de laatste begraving vervallen en worden geruimd.
Voorbeeld 2: graf is uitgegeven per 1-1-2009; laatste begraving was 1-1-2012. Er is geen rechthebbende, er dient uiterlijk 5 jaar te worden aangeplakt bij het graf. Omdat de laatste begraving 1-1-2012 was, kan het grafrecht pas per 1-1-2042 vervallen worden verklaard (dat is 30 jaar na de laatste begraving).
Kunnen en mogen wij na 1 jaar aanplakken en melding bij de poort het graf ruimen of zitten we ook vast aan wettelijke bepalingen. En geldt dit ook voor urnengraven?
Alvast bedankt.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Ik begrijp het probleem niet. Ik denk dat sprake is van een misverstand of vergissing.
Ik heb naar uw reglement gekeken.
Artikel 3.1 is in mijn ogen een prachtige regeling. Een rechthebbende krijgt een jaar voor afloop van de grafhuur een brief over het kunnen verlengen van het grafrecht. Als daar binnen 3 maanden niet op is gereageerd (een beetje een vreemde formulering, want dat zou dus ook na 1 dag na verzending kunnen zijn, maar goed) dan wordt een mededeling bij het graf en bij de ingang van de begraafplaats geplaatst. Nogmaals: prachtig. Want dat geeft ook derden zoals broers en zusters van de rechthebbende de kans om te reageren, als de rechthebbende dat om een aantal redenen niet doet of kan doen.
Over artikel 4.1 ben ik minder enthousiast, want het is juridisch een beetje een warboel: deels dubbelop en deels afwijkend. Maar 4.1. sub a is helder: het grafrecht verloopt na afloop van de termijn.
4.1.d is in mijn ogen een overbodige bepaling die verwarring kan scheppen. Want zou een grafrecht niet kunnen vervallen als de mededeling niet was aangeplakt? Dat denk ik niet.
Het is simpel: als het grafrecht is vervallen door het verlopen van de termijn, kan het graf geruimd worden. Zowel bovengronds het monument als ondergronds de stoffelijke resten. In het reglement staat dan nog in 7.6. dat drie maanden gewacht wordt met het verwijderen van het reglement. Daar valt ook een en ander over te zeggen, maar dat zal ik nu niet doen.
Ik moet dus zeggen: als het grafrecht is vervallen door het verlopen van de termijn, kan het grafmonument na 3 maanden geruimd worden. Met het ruimen van de inhoud zou geen 3 maanden gewacht hoeven worden, maar dat doe je als begraafplaatshouder toch, omdat je het monument nog niet wilt verwijderen.
Maar nu: u schrijft dat er sprake is van een overgangsregeling in artikel 28 van de Wlb, voor (particuliere) graven die zijn uitgegeven voor 1 januari 2010. Daar weet ik niets van.
De bepalingen in artikel 28 Wlb die betrekking hebben op kennelijke verwaarlozing van een graf en het kunnen laten vervallen van het grafrecht, zijn in 2010 gewijzigd. Maar er is bij mijn weten geen sprake van een overgangsregeling. Tot 1-1-2020 gold de oude regeling en na 1-1-2010 geldt de nieuwe huidige regeling. Dat geldt voor alle graven, ongeachte de datum van uitgifte of van verlenging van de grafrechten.
In artikel 28 worden termijnen van 1, 5 en 10 jaar genoemd. 30 jaar is sinds 2010 niet meer aan de orde, ook niet voor oude graven. Maar als een grafrecht eerder afloopt, bijvoorbeeld na 3 jaar na de constatering van de verwaarlozing, hoeft natuurlijk niet 5 of 10 jaar gewacht te worden. Dan lopen de rechten eerder af en kan het graf eerder geruimd worden.
Als er geen rechthebbende meer is, zoals in uw voorbeelden 1 en 2, kan al om andere redenen - namelijk het niet opvolgen van een rechthebbende die overleden is - het grafrecht eerder vervallen worden verklaard, als een beheersreglement of een beheersverordening daar de mogelijkheid toe biedt. Dan hoeft ook de termijn van artikel 28 niet vol te worden gemaakt.
Men mag een grafrecht alleen laten vervallen als een rechthebbende overleden is en niete tijdig opgevolgd wordt, mits dat als regel in het beheersreglement of de beheersverordening staat. Een grafrecht kan niet vervalen omdat men van een rechthebbende geen actueel adres meer heeft.
Behalve in het geval van kennelijke verwaarlozing, stelt de wet nergens dat een mededeling een jaar aangeplakt moet worden. Soms kan het echter verstandig zijn om dat wel te doen, zoals ik in het begin van mijn antwoord al schreef, omdat dan ook andere familieleden kunnen worden bereikt.
Het kan echter handiger zijn om als begraafplaats al regels over het onderhoud van graven en grafmonumenten in het eigen reglement of verordening op te nemen. Ook met sancties. Maar de procedures kunnen dan eenvoudiger zijn dan op grond van artikel 28 van de wet.
Een en ander geldt zeker ook voor particuliere urnengraven.
Dit soort kwesties en vragen daarover worden door mij meestal ook behandeld in de cursus Begraafplaatsbeleid die een paar keer per jaar wordt gegeven. De eerstvolgende is op 3 april: https://www.segment.nl/cursuskalender/138/begraafplaatsbeleid-wet-op-de-lijkbezorging-in-de-praktijk
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Deze vraag kreeg een vervolg: vraag nummer 66015.
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
