Verlengen grafrecht voor bijzetten asbus op RK begraafplaats (en enkele fundamentele opmerkingen over beheersreglementen)
7 maart 2018
Vraag nummer: 54127
Geachte heer Van der Putten,
Tijdens het bestuderen van het reglement van onze R.-K. begraafplaats te Nes op Ameland, begrijp ik iets niet goed. Het gaat om artikel 20 van het modelreglement van de R.-K. kerkprovincie uit 2010: verlenging bij bijzetting.
Stel:
A is overleden en begraven in 2000. De grafrechten lopen tot 2020
B overlijdt in 2012 en wordt gecremeerd en bijgezet in het graf van A. Het grafrecht van B loopt tot 2032.
Volgens de eerste zin in artikel 20 wordt het lopende grafrecht met 10 jaar verlengd. Dat betekent toch dat het nu gaat lopen tot 2030 en daarna weer kan worden verlengd?
De asbus kan 2 jaar later pas worden verlengd.
Stel dat de rechthebbende de rechten van A na de verlenging niet nog eens wil verlengen? Wat gebeurt er dan met B, die nog 2 jaar mag blijven?
Ik vind dit zo'n cryptische beschrijving en kom er niet uit.
Misschien kunt u een en ander verhelderen aan de hand van een voorbeeld.
Alvast dank.
Met vriendelijke groeten,
Angela Kraaipoel
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Er spelen enkele cruciale misverstanden. Maar dat u er niet uitkomt, pleit voor u.
Op de RK begraafplaats te Nes op Ameland is niet het modelreglement van de R.-K. kerkprovincie uit 2010 van toepassing. Van toepassing is het eigen op 11-12-2003 door het bestuur van de Sint Clemensparochie vastgestelde reglement.
Als het bestuur het reglement wil moderniseren, wat aan te bevelen is, kan ze het reglement van 2003 vervangen. Maar daar is een uitdrukkelijk bestuursbesluit voor nodig, genomen tijdens een bestuursvergadering waarna het vastgestelde stuk wordt ondertekend door de voorzitter en de secretaris.
Helaas is dat ook niet helemaal goed gegaan bij het als boekje drukken van het reglement van 2003. Die gedrukte versie (van waarschijnlijk zomer 2004 na het akkoord van de bisschop) had ook voorzien moeten worden van de handtekening en naam van de voorzitter en de secretaris. Zonder handtekeningen is juridisch aan dit boekje niet te zien of het een concept is of niet.
Ook een bijlage zoals de Voorschriften voor het toelaten van graftekens en grafbeplantingen behoren door het bestuur getekend te worden. Er staat wel een datum van vaststelling onder, maar dat kan ook voor een concept gelden dat wordt klaargemaakt om vastgesteld te worden. Pas met handtekeningen is het document juridisch geldig!
Een modelreglement is niet automatisch van toepassing. Gemeenten en PKN-begraafplaatsen hebben ook eigen modelregelingen; maar een reglement geldt alleen als het voor de eigen begraafplaats door het eigen bestuur is vastgesteld. Meestal moet het eerst worden aangepast aan de lokale situatie.
Als uw parochiebestuur overweegt om het reglement uit 2003 te vervangen, zou ik echter adviseren om eens te kijken naar het model van de PKN, en niet naar RK-model omdat het RK-model veel juridische onjuistheden bevat. Het PKN-model niet.
De PKN heeft trouwens ook een zeer nuttige uitgave in boekvorm en als E-book: het Vademecum Kerkelijke Begraafplaatsen. Te bestellen in de webshop van www.kerkrentmeester.nl. Helaas heeft de RK kerkprovincie geen vergelijkbare uitgave, althans niet dat ik weet. Maar het Vademecum is heel nuttig voor elke bestuurder en beheerder van een kerkelijke begraafplaats. Voorts attendeer ik u graag op het Handboek Begraven en Begraafplaatsen van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB; www.begraafplaats.nl). En ik adviseer uw kerkbestuur om lid te worden van de LOB.
Waarom heb ik zo'n lange inleiding voor het antwoord op uw vraag? Omdat ik merk dat u een bepaalde basiskennis mist, want anders kunt u niet op die manier een vraag stellen. Daarin bent u niet de enige. Iedereen die zich gaat bezig houden met de administratie en het beheer en bestuur van een kerkelijke begraafplaats wordt meteen in het diepe gegooid. Want er zijn geen vooropleidingen of cursussen. Men moet het in de praktijk leren en met name informatie van de LOB, die ervaren consulenten in dienst heeft die de leden met raad en daad en een informatief tijdschrift bijstaat, is dan eigenlijk onmisbaar.
Nu over naar het antwoord op uw eigenlijke vraag. U hebt een vraag over de personen A en B, maar ik begin met C en D. Bij u is A een begraving in een kist en B een bijzetting in een asbus. Om het principe goed te begrijpen behandel ik eerst de begraving van personen C en D in kisten.
De graven die op uw begraafplaats worden uitgegeven, zijn tweepersoons graven. Als een graf wordt uitgegeven voor de begraving van (A of) C, dan betreft de uitgifte het gehele graf en niet alleen het gedeelte dat voor (A of) C wordt gebruikt. Daarom is het zo dat als kort na het overlijden van C ook D komt te overlijden en wordt begraven, de grafrechten helemaal niet verlengd hoeven te worden. Het graf is namelijk uitgegeven voor 20 jaar; als B binnen 10 jaar na de uitgifte wordt begraven, hoeft er niet verlengd te worden voor de bijzetting. Dat hoeft pas als NA 10 jaar na uitgifte ook de kist van D wordt begraven. Dan is namelijk de resterende termijn te kort. Een overledene moet namelijk altijd minstens 10 jaar begraven blijven; dat wordt de termijn van grafrust genoemd.
Er is een groot verschil of het gaat om een kist of om een asbus. Voor een overledene in een kist geldt een wettelijke termijn van grafrust van 10 jaar. Dat geldt echter niet voor een asbus; daar speelt geen termijn van grafrust.
Maar een begraafplaats kan wel in een eigen reglement eigen regels hebben voor het bijplaatsen van asbussen en het verlengen van de gebruiksrechten van het graf.
Ik herhaal het nog even kort. A en C worden begraven in kisten; het graf wordt uitgegeven in 2000.
Als D in een kist wordt begraven tussen 2000 en 2010, is geen verlenging van de huur van het graf nodig. Dat is alleen nodig als D in 2011 of later wordt begraven.
Als B in een asbus in het graf wordt bijgezet, is nooit verlenging van de huur van het graf vereist, omdat voor een asbus geen grafrust vereist is. Na afloop van de huur van het graf kan de as weer een andere bestemming krijgen; hij kan elders worden bewaard of de as kan worden verstrooid.
Bij een tweepersoons eigen graf is het zo dat de gebruiksrechten (huur) voor het hele graf gelden. Dus zowel voor de ruimte waar de kist van A of C staat, als voor de ruimte waar de asbus van B of de kist van D staan. Het is onmogelijk - juridisch echt onmogelijk - om voor de ruimte waar A/C of B/D staan aparte termijnen te regelen. Ik zou hier honderden uitroeptekens achter willen zetten, als dat tekstueel niet zo lelijk zou zijn.
U komt er niet uit, omdat het reglement een regeling bevat die 1) praktisch buitengewoon onhandig is en 2) juridisch onmogelijk is. Zie vraag 4113 (oude nummer: 6861) 'Artikel 21 (20) RK reglement'. Dit artikel moet worden geschrapt in uw beheersreglement. Het 1 graf met een uitsluitend grafrecht verdelen in 2 delen met verschillende rechten en termijnen is juridisch de allergrootste fout die in een reglement kan staan.
Het pleit voor u, zoals ik al meteen aan het begin van mijn antwoord aangaf, dat u artikel 20 niet voor zoete koek slikt maar kritisch bedenkt dat het ergens niet klopt.
Zie ook vraag 2544 (oud nummer 3192) 'Commentaar RK model-reglement katholieke begraafplaats 2003' in de sub-rubriek 'Verordening / reglement' van de categorie Begraven.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Op zaterdag 14 april 2018 wordt de derde editie gehouden van de Uitvaartbeurs Amsterdam. In de historische Westerkerk kunnen bezoekers inspiratie en informatie vinden bij meer dan tachtig stands. De Uitvaartbeurs Amsterdam is de grootste consumenten uitvaartbeurs van Nederland.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
