Verhalen van begraafkosten (kinderen kunnen niet betalen)
5 februari 2014
Vraag nummer: 37274
Als voorzitter van een stichting die vier begraafplaatsen beheert komen wij als bestuur steeds vaker tegen dat kinderen (opdrachtgevers) de kosten van een graf en de begraafkosten niet kunnen betalen. Waar kan het stichtingsbestuur terecht om deze kosten te verhalen. Dat men niet kan betalen komt pas aan het licht als de overledene reeds is begraven.
Antwoord:
Geachte heer,
U kunt de kosten alleen verhalen op de opdrachtgever van de begrafenis.
Er zijn geen instituten of instanties waar u zulke "schade" kun verhalen.
U kunt de kosten ook niet direct verhalen op de (andere) erfgenamen van de overledene. De erfgenamen zijn voor u niet aanspreekbaar; alleen de opdrachtgever kan de erfgenamen aanspreken. Zie o.a. vraag Kinderen gelijkelijk verantwoordelijk voor kosten uitvaart vader? in de lijst van Meest gestelde vragen.
Ik heb wel een aantal tips voor u waarmee u betalingsproblemen misschien kunt voorkomen, dan wel later toch kunt oplossen.
Als er twijfel is of een opdrachtgever de kosten wel kan betalen, kunt u zekerheid vragen (bijvoorbeeld een recent bankafschrift) of simpelweg vragen de kosten vooruit te betalen. Dat is niet sympathiek, maar het geeft u meer houvast.
Het is in dit soort kwesties lastig dat de begraafplaatsbeheerder vaak geen direct contact met de opdrachtgever heeft, maar alleen met de uitvaartondernemer. Die ondernemer kan het soms wat minder schelen of de begraafplaats zijn geld krijgt of niet.
Het lijkt mij verstandig dat u deze problematiek met uitvaartondernemers bespreekt en hen vraagt om er attent op te zijn of het er naar uit ziet dat de kosten betaald kunnen worden, of niet. Uitvaartondernemers weten bijvoorbeeld meestal al snel na een eerste gesprek of er een begrafenisverzekering is of niet. En hoe hoog die is.
Als zij merken dat de familie moeite heeft met de kosten, kunnen zij de familie adviseren om contact op te nemen met de gemeente voor bijzondere bijstand. Eventueel moet zelfs de hele uitvaart aan de gemeente worden overgelaten, als er geen geld is. De gemeente kan in principe de kosten wel verhalen op kinderen, maar als die echt geen geld hebben, is dit de beste oplossing. Van dit soort situaties bij nabestaanden heeft de begraafplaatsbeheerder geen weet. Daarom is de hulp van uitvaartondernemers nodig.
Bij problemen moet de familie vooraf aankloppen bij de gemeente, niet achteraf. De gemeente gaat niet achteraf de kosten van de uitvaart vergoeden. Men regelt de uitvaart alleen als die anders niet plaats zal vinden. Als de uitvaart al plaatsgevonden heeft, is er voor de gemeente geen taak meer. Het is dus belangrijk er tijdig bij te zijn.
Als een of meer uitvaartondernemers hun medewerking weigeren of u merkt dat er toch weer problemen ontstaan, kunt u het anders aanpakken. U kunt dan besluiten om een begrafenis die via een bepaalde uitvaartondernemer loopt, alleen te accepteren als die uitvaartondernemer zich garant stelt voor de kosten. Dan heeft de uitvaartondernemer het risico en u niet. Dit komt u misschien wat overdreven voor, maar ik merk op dat alle gemeenten in principe al op deze manier werken. Voor de kosten van de uitvaart is niet alleen degene die er baat bij heeft (de opdrachtgever) maar ook degene die de uitvaart aanvraagt (de uitvaartondernemer) aansprakelijk. Dat is bij gemeenten altijd het principe. Uitvaartondernemers proberen daar soms ook wel onderuit te komen, maar dat is een andere zaak.
U zou hetzelfde kunnen invoeren. Daar zullen ondernemers niet blij mee zijn, maar zij hebben vaak wel de sleutel in het voorkomen van problemen. U niet.
Een ander aspect is of u wel algemene voorwaarden hebt, die deze situaties goed afdekt. Als bijzondere begraafplaats hebt u die voorwaarden gewoonlijk in een beheersreglement staan. Alhoewel, het probleem is nu juist dat ze er vaak niet in staan. Bijvoorbeeld moet er in staan dat alle kosten van incasso, gerechtelijk en buitengerechtelijk, voor rekening van de opdrachtgever (of de aanvrager of de rechthebbende op het graf) komen. U moet een forse rente in het reglement hebben opgenomen bij betalingsproblemen; denk aan 1,5 tot 2% per maand. Ook moet er in staan dat grafrechten vervallen kunnen worden verklaard als kosten niet voldaan worden of men zich op een andere manier niet aan het reglement houdt. Dat betekent namelijk o.a. dat men geen grafsteen mag plaatsen en dat als iemand anders overlijdt, er geen bijzetting in het graf kan plaatsvinden. Dit is vaak een stok achter de deur om een opdrachtgever toch te laten betalen. Soms komt het ook voor dat andere familieleden dan pas ontdekken dat er betalingsproblemen zijn; zij zijn dan bereid de kosten te dragen, als er anders geen grafsteen op het graf mag.
Sommige begraafplaatsen weigeren om een grafakte af te geven als niet eerst de rekening helemaal betaald is. Dat lijkt slim, maar is juist dom. Want de grafakte, die door beide partijen getekend moet worden, is nu juist de overeenkomst die de opdrachtgever verplicht tot betaling en waarmee de algemene voorwaarden in het beheersreglement nadrukkelijk worden geaccepteerd. Als je die grafakte niet afgeeft, is er geen betalingsverplichting. Nu ja, een minder zware, want er is natuurlijk wel een opdracht. Maar een bestaande getekende overeenkomst van grafuitgifte is natuurlijk het beste.
Wat u natuurlijk ook altijd nodig hebt, is een volledig ingevuld opdrachtformulier, dat is getekend door de opdrachtgever en de uitvaartondernemer. Het komt nog altijd voor dat begraafplaatsen een grafuitgifte en begrafenis regelen op basis van een telefoontje van de uitvaartondernemer. Dat moet u dus nooit, n o o i t, N O O I T doen! Dan hebt u geen bewijs van een opdracht waarmee u naar de rechter kunt stappen. U moet een volledig ingevulde opdracht hebben, met naam en adres en handtekeningen.
Nog enkele losse opmerkingen: U moet een beheersreglement vooraf laten afgeven of toezenden aan de opdrachtgever. En ook publiceren, bijvoorbeeld op een site. Ik merk regelmatig dat besturen van bijzondere begraafplaatsen dat reglement niet dateren en niet laten ondertekenen door voorzitter en secretaris. Tja, dan is het natuurlijk niet geldig. Let dus ook op dat soort elementaire zaken.
Zie ook: Zijn kinderen verplicht om de uitvaart van ouders te betalen?
En: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Misschien is het voor u ook zinvol om nog eens goed te kijken wanneer een gemeente de uitvaart regelt en hoe dan kosten verdeeld worden. En hoe het tussen de opdrachtgever en erfgenamen zit met de verdeling en het verhaal van kosten op de nalatenschap. Zie vragen daarover in de subrubriek 'Kosten uitvaart' en 'Uitvaart door gemeente' in de hoofdrubriek 'Overige'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de nieuwe site Uitvaartmarkt.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
