Verzoeken opgravingen publiceren?
21 februari 2023
Vraag nummer: 66174
Geachte heer van der Putten,
Onze gemeente krijgt de laatste tijd wat verzoeken van rechthebbenden voor opgravingen, vaak nadien herbegraven of crematies. Nu hebben wij hier wat juridische vragen hierover:
- Moeten verzoeken opgravingen gepubliceerd worden, juridisch gezien.
- Moeten wij nadien nog bezwaar termijn van bijv 6 weken hanteren?
Graag uw mening hierover.
Met vriendelijke groet,
gemeente X
Antwoord:
Geachte heer,
Op uw vraag is geen eenvoudig zwart-wit antwoord (ja of nee) te geven. Het hangt, zoals vaak in het recht, van de omstandigheden af.
De regels over het wel of niet publiceren van voornemens en besluiten zijn niet altijd helder. Een wet kan geen opsomming geven van het enorme aantal varianten dat zich in de praktijk kan voordoen. De vuistregel is dat men een voornemen of een besluit moet publiceren als onbekend is wie belanghebbenden kunnen zijn. Maar niet als de kring van belanghebbenden bekend is. En men die in veel gevallen direct kan aanschrijven.
Het publiceren van de aanvraag geeft mensen de kans om hun zienswijze ten aanzien van de opgraving kenbaar te maken. Persoonlijk vind ik dat weinig toevoegen aan de hele procedure bij opgravingen. Want of die zienswijze positief of negatief is, maakt voor de procedure als geheel weinig uit. Er moet toch een besluit worden genomen door of namens de burgemeester en tegen dat besluit is altijd bezwaar mogelijk, alsmede het spoedheidshalve aanvragen van een voorlopige voorziening bij de rechtbank.
Ik zou een aanvraag of een voornemen van een besluit niet vooraf publiceren. Het vragen van zienswijzen voelt als een dubbele procedure. De meeste mensen begrijpen en waarderen dit niet, schat ik in.
Een (negatief of positief) besluit moet niet per se worden gepubliceerd. Maar in bepaalde situaties kan het wel zinvol zijn. Een publicatie is zinvol als bekend is dat er meerdere directe nabestaanden kunnen zijn die onbekend zijn of wiens adres onbekend is en de als de omstandigheden van de situatie uitzonderlijk zijn of gevoelig kunnen liggen. Daar bedoel ik o.a. een aanvraag mee om op te graven binnen de wettelijke termijn van grafrust van 10 jaar. En wanneer het bij de gemeente bekend is dat er tegenstanders van een verzoek tot opgraving zijn.
Als het de gemeente bekend is dat er bijvoorbeeld binnen een gezin voor- en tegenstanders van een opgraving zijn, ligt het voor de hand dat de gemeente die personen een afschrift van het besluit ter kennisneming stuurt en hen wijst op de mogelijkheid om een bezwaarschrift in te dienen.
Als het gaat om een opgraving en crematie na bijvoorbeeld 50 jaar na de begraving, ligt het niet voor de hand om een besluit hierover te publiceren. De kans dat iemand op goede gronden bezwaar kan hebben tegen een dergelijke opgraving, is bijna te verwaarlozen.
Uw vraag of u een bezwarentermijn moet hanteren, vat ik op als een vraag of u de uitvoering van een opgraving op een dusdanige termijn kunt of moet stellen, dat de termijn voor het indienen van een bezwaar volledig gebruikt kan worden.
Want het is geen keuze om een bewaartermijn van 6 weken te hanteren. Dat is gewoon de wet. Op een besluit tot opgraving of een weigering voor een opgraving is altijd een bezwaarschrift of het vragen van een voorlopige voorziening bij de rechtbank mogelijk.
De vraag is of men dan de opgraving pas moet toestaan na 8 weken na het nemen van het besluit. Het positieve besluit wordt genomen op 1 maart en in het besluit staat dat de opgraving pas mag plaatsvinden na 1 mei, bijvoorbeeld.
Ik vind dat wel een goed idee, als een opgraving plaats zou moeten vinden binnen de grafrusttermijn van 10 jaar. Maar als de begrafenis langer geleden is, zullen er minder mensen zijn die bezwaar kunnen hebben tegen de opgraving. Dan zou je de termijn bijvoorbeeld op 2 weken kunnen stellen, waardoor mensen die serieuze bezwaren hebben, zich nog tot de rechtbank kunnen wenden met het verzoek om een voorlopige voorziening.
Het opgraven van een kind uit een kindergraf op verzoek van een ouder die rechthebbende van het graf is, zonder dat de andere ouder betrokken is wiens adres niet bekend is, vind ik ook een goed voorbeeld van een geval dat gepubliceerd zou kunnen worden en waarbij de termijn van uitvoering op 2 maanden kan worden gesteld. Ongeacht hoe lang geleden het kind begraven is. Dit soort kwesties kan soms ook na tientallen jaren nog erg gevoelig liggen.
Zie vergelijkbare vragen in de subrubriek ' Opgraven en herbegraven of cremeren'.
Een gemeente mag overigens alleen een verlof voor een opgraving geven, als eerst bekend is dat de rechthebbende op het particuliere graf met de opgraving instemt.
Ik geef een paar keer per jaar cursussen over begraafplaatsbeleid, bij verschillende aanbieders van cursussen, waar dit soort vraagstukken ook uitgebreid worden behandeld. De eerstvolgende gelegenheid is 3 april a.s.
https://www.segment.nl/cursuskalender/138/begraafplaatsbeleid-wet-op-de-lijkbezorging-in-de-praktijk
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
