Mag kerkbestuur bepalen welk bedrijf een opgraving doet?
4 september 2019
Vraag nummer: 58519
Geachte heer van der Putten,
Ik ben bezig met de voorbereiding om voor een familie een opgraving en technische crematie te regelen. Vandaag kreeg ik een telefoontje van een medewerker van de begraafplaats dat door het kerkbestuur bepaalt is dat alleen de Firma XXXX op de begraafplaatsen van deze parochie opgravingen mag verrichten. Hierover staat niets in hun reglement vermeld. Als er toch een verlof voor opgraving en technische crematie afgegeven is door de gemeente waarin de begraafplaats ligt dan kan men mij toch niet weigeren? Mijn inziens hebben mijn klanten toch de keuzevrijheid welk bedrijf zij in willen schakelen voor dit werk? Als de kerk de opdrachtgever verplicht om persé bedrijf XXX het werk uit te laten voeren riekt dat toch ook naar belangenverstrengeling?
Bvd voor uw antwoord.
Vriendelijke groeten René
Antwoord:
Geachte heer,
Nee, een kerkbestuur kan niet bepalen welk bedrijf een opgraving doet. Als de kerk zelf verantwoordelijk is voor opgravingen, mag ze dat natuurlijk wel doen. Maar als nabestaanden een opgraving moeten regelen en betalen, hebben ze zelf alle keus.
Slechts in uitzonderlijke situaties kan een begraafplaatshouder een bepaald bedrijf weigeren. Men hoeft niet altijd iedereen voor werkzaamheden op het terrein te accepteren. Ik ken wel een voorbeeld van een begrafenisondernemer die zich niets aantrok van de (veiligheids)voorschriften van een begraafplaats ter zake van het grafdelven en allerlei vreemde zaken in de kist bijsloot. Maar dat is iets anders dan dat de begraafplaatshouder stelt dat alleen een bepaald bedrijf bepaalde werkzaamheden mag uitvoeren.
De familie kan het bestuur van de parochie vragen waar zij het op baseert dat slechts de firma X werkzaamheden voor de familie mag uitvoeren en zij geen eigen keus zou mogen maken.
Ik zou als ik familie was die vraag schriftelijk stellen en een spoedig schriftelijk antwoord verlangen.
Als er geen tijdig schriftelijk antwoord komt of een ongemotiveerd antwoord komt, geef ik de familie in overweging om de kwestie te melden bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken.
Beperking van mededinging, waar het hier om gaat, is in beginsel verboden. Artikel 6 lid 1 van de Mededingingswet luidt: 'Verboden zijn overeenkomsten tussen ondernemingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen, die ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst.'
De familie kan ook overwegen om een klacht in te dienen bij het bisdom, maar het is de vraag of het bisdom er iets mee doet. Maar mijn inschatting is dat het bisdom er weinig of niets mee zal doen.
De familie kan ook een klacht indienen bij de gemeente. De gemeente heeft van oudsher het toezicht (in oude termen 'de politie') op de begraafplaatsen. Ik verwijs voor een toelichting naar mijn boek 'Handboek Wet op de lijkbezorging' uit 1993 en het boek 'Begraving' uit 2007.
Lokale pers kan er ook een sappig verhaaltje in zien, maar het is ook de vraag of de familie daar iets mee opschiet.
Mijns inziens hebt u met een vergunning in de hand alle recht om de opgraving uit te voeren. Het is in principe een openbaar terrein.
Echter de eigenaar van een terrein heeft in bepaalde situaties in beginsel het recht om u de toegang te ontzeggen. Maar dan moet ze daar wel de politie bij halen (de parochie mag zelf geen 'geweld' gebruiken om iemand te verwijderen (kort gezegd: de parochie mag u niet van het terrein af duwen, de politie wel)) en aan de politie ook kunnen uitleggen waarom u daar uw werkzaamheden niet zou mogen uitoefenen.
De familie kan ook zelf de confrontatie aangaan en gewoon tegen de parochie zeggen: “Dan en dan komt ons ingehuurde bedrijf het graf openen, wamt daar hebben we recht toe en vergunning voor en als jullie dat op dat moment feitelijk onmogelijk maken, schakelen we de politie en de pers in.” Er is een behoorlijke kans dat de parochie die confrontatie uit de weg gaat en niets doet.
De familie kan ook besluiten om zich te schikken naar de eis van deze parochie.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP (voor gemeenten)
Extra cursus wegens grote belangstelling:
2e Themamiddag Financiën van de gemeentelijke begraafplaats op donderdag 23 januari 2020.
De financiële kant van de lijkbezorging roept voor de houders van begraafplaatsen vaak vragen op. Van den Bosch & Partners organiseert daarom samen met mr. Willem van der Putten op 31 oktober 2019 een speciale themamiddag rondom de financiën van de gemeentelijke begraafplaats. De organisatie is in handen van de Academie Lokale Belastingen.
Vanuit de fiscale kant zal mr. Edwin Borghols, vennoot bij Van den Bosch & Partners, de belangrijke fiscale aspecten van de begraafplaats behandelen. Willem van der Putten zal vanuit zijn grote ervaring andere financiële aspecten voor zijn rekening nemen. Daarbij komen aan de orde vragen als:
• Hoe hoog mogen de lijkbezorgingsrechten worden vastgesteld?
• Moet er onderscheid worden gemaakt tussen grafrechten en onderhoudsrechten?
• Kunnen er verschillende soorten onderhoudsrechten worden vastgesteld?
• Kan er verschil in onderhoudsrechten worden gemaakt tussen algemene en particuliere graven?
• Kunnen er nieuwe rechten worden opgelegd aan bestaande graven met oude contracten?
• Maakt het verschil of graven liggen op een begraafplaats die oorspronkelijk een kerkelijke begraafplaats was?
• Kan er onderscheid worden gemaakt tussen verschillende typen grafmonumenten of graven op verschillende grafvakken?
• Voor welke diensten kunnen er rechten worden geheven? Kan men bijvoorbeeld rechten heffen voor een opgraving, als de uitvoering bij een extern bedrijf ligt, dat een eigen rekening indient?
• Kunnen er afkoopsommen voor het recht op een graf of voor 20 jaar onderhoud geheel in de exploitatie worden opgenomen?
• Kunnen er verschillende rechten worden geheven voor graven met twee of meer overblijfselen?
• Hoe kan grafonderhoud op de langere termijn het beste worden bekostigd?
• Kunnen de kosten van graven die eeuwigdurend zijn afgekocht nog worden meegenomen in de exploitatie?
Inmiddels zit de zaal voor 31 oktober 2019 vol.
Er komt een nieuwe mogelijkheid op donderdag 23 januari 2020.
Zie https://www.lokbel.nl/cursus/themamiddag-financien-van-de-begraafplaats.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
