Burgemeester geeft geen toestemming voor herbegrafenis vader
16 februari 2023
Vraag nummer: 66146
Mijn vader is 3 jaar geleden overleden. 10 maanden voor zijn overlijden heeft hij notarieel een levens- & testament ondertekent waar zijn wens voor zijn begrafenis in zijn vastgelegd. De letterlijke tekst in beide zijn:
"Mijn wensen ten aanzien van mijn uitvaart heb ik op 1 november 2018 besproken met mevrouw H. Jacobs van uitvaartcentrum Beek en Donk. Van deze bespreking is een gespreksverslag gemaakt, welk verslag aan deze akte is vastgehecht."
Echter heeft mijn moeder zijn laatste wil niet gehonoreerd en hem juist op het kerkhof begraven waar hij absoluut niet ten ruste gelegd wilde worden.
Mijn moeder is 6 weken geleden overleden, en daarmee ben ik nu notarieel mijn vaders opvolgend executeur-afwikkelingbewindvoerder geworden. Ik wil mijn vader herbegraven op de begraafplaats van zijn keuze, maar daar heb ik de toestemming van de burgemeester voor nodig.
De burgemeester wil geen toestemming voor herbegrafenis geven om de volgende redenen:
1) Na het overlijden van mijn vader heeft moeder de taak als executeur/bewindvoerder uitgevoerd, daaronder mede begrepen de uitvaart. Volgens wettelijke regelgeving eindigt deze taak als de werkzaamheden daarvan zijn voltooid. Dat geldt ook als in afwijking van een wens van de overledene is gehandeld. Het is in beginsel dan niet zo dat door het overlijden van de langstlevende, uw moeder, de vervangend executeur/bewindvoerder weer in beeld komt.
2)In het testament van uw vader is een 'wens' opgenomen en een aangehecht gespreksverslag bij een uitvaartcentrum. Dit zijn geen wettelijke verplichtingen die juridisch afdwingbaar zijn. Alleen een testamentaire last, een codicil of een (andere) notariele akte hebben een juridisch afdwingbare status.
3) In de Wet op de lijkbezorging staat in artikel 18 wat wettelijk geldt voor het begraven. In artikel 19 staat vervolgens hoe een uiterste wil, niet zijnde een 'wens' dient te worden vormgegeven.
4) Zoals eerder aangegeven wordt een vergunning tot herbegraven buiten de daarvoor geldende termijnen alleen verleend in zeer uitzonderlijke gevallen. Het feit dat een en ander niet rechtens afdwingbaar is op grond van de hierboven genoemde artikelen 18 en 19 van de Wet op de Lijkbezorging, is het niet het maatschappelijk belang zoals bedoeld voor uitzonderlijke omstandigheden.
Nu is het zo dat vader is begraven in een particulier graf waarvan ik de grafrechten niet bezit. Deze zijn overgedragen naar twee broers. Drie broers willen geen herbegraving van mijn vader, 1 broer en ikzelf wel. Is het nu niet zo dat doordat ik mijn vader zijn opvolgend executeur afwikkelingsbewindvoerder notarieel ben geworden, dat hun medewerking niet nodig is?
Over 2 weken gaat moeders grafrust van 10 jaar in. Ik moet snel handelen, maar ik weet niet waar ik gerechtelijk sta. Heeft de burgemeester gerede gronden om voor de herbegrafenis geen toestemming te geven volgens u?
Graag verneem ik van u.
Met vriendelijke groet
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Gemeenten hanteren in Nederland een vast beleid voor het wel of niet toestaan van opgravingen en herbegravingen. Dat kan als de aanvraag wordt gedaan binnen 2 maanden of na 10 jaar na de begrafenis. En als inmiddels niemand anders boven de overledene is begraven, wat de termijn van 10 jaar oprekt tot 10 jaar na de laatste begraving.
Behalve dit beleid dat al vele tientallen keren bij de rechter is getoetst, is er ook een dwingende regel in de wet: een opgraving kan alleen met toestemming van de rechthebbende van het graf. Als de huidige rechthebbende een van de broers is die geen opgraving wenst, zit u alleen al daarom helemaal klem met uw wens. Ook in rechtszaken blijkt telkens weer: de toestemming van de rechthebbende is een heel belangrijke voorwaarde, omdat de wetgever dat zo geregeld heeft. Dat het in veel gevallen een relatief toeval is wie rechthebbende wordt, doet daar niets aan af.
Als u de wens van vader had willen uitvoeren, had u dat meteen op het moment van zijn overlijden moeten aanpakken. Daarna ontstaan allerlei belemmeringen door wettelijke regels en beleid.
Dat de wens van uw vader blijkbaar is verwoord in een gespreksverslag van een uitvaartonderneming, is juridisch gezien zwak. Wat iemand echt wel wil en beslist niet wil, moet iemand zeer expliciet in een testament of codicil opnemen, is mijn ervaring. Ik merk ook dat notarissen dat zelden duidelijk adviseren, als een testament wordt opgemaakt. Dit soort zaken wordt niet goed genoeg doorgesproken bij het opmaken van een testament. Maar dat terzijde.
Nog een paar losse opmerkingen:
- Het is niet zo dat een opvolgend executeur de beslissingen van de eerdere executeur kan 'corrigeren'.
- In het besluit van de burgemeester staat ook wel wat onzin, zoals dat een vergunning tot herbegraven buiten de daarvoor geldende termijnen alleen verleend in zeer uitzonderlijke gevallen, waarbij het maatschappelijk belang een zwaarwegende factor is. Ik zie nooit een maatschappelijk belang bij een op- en herbegraving. Dat is helemaal niet relevant.
- U schrijft dat 2 broers nu de grafrechten hebben. Dat is vreemd, normaal is altijd slechts 1 persoon rechthebbende.
Maar dat doet er allemaal niet toe. De rechthebbende wil blijkbaar niet meewerken aan een opgraving; dan houdt het al op. Nu uw vader 3 jaar geleden is overleden, valt de situatie binnen het landelijk gangbare beleid om geen toestemming voor herbegraving te verlenen bij een begraving die meer dan 2 maanden en korter dan 10 jaar geleden heeft plaatsgevonden.
U hebt de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen tegen het besluit van de burgemeester. En om als dat bezwaar niet slaagt, naar de rechtbank te gaan. Maar ik zie geen enkele kans op succes.
U bent 3 jaar te laat en destijds zou het ook maar de vraag geweest zijn of de begrafenis op het 'verkeerde' kerkhof voorkomen had kunnen worden. Een gespreksverslag is juridisch heel zwak, als de executeur andere ideeën heeft. Uw broers zagen destijds blijkbaar ook geen reden voor protest of ingrijpen.
Spelregels
