Bekendmaking van aanvraag en besluit tot opgraving stoffelijke resten
12 november 2018
Vraag nummer: 56644
De vergunning die de burgemeester afgeeft voor het opgraven van stoffelijke resten is een besluit waar tegen bezwaar kan worden gemaakt. Niet alleen door de rechthebbende maar ook door belanghebbenden.
Daar worstel ik een beetje mee, want wie merk je allemaal aan als een belanghebbende? In het antwoord op vraag 32826 gaat u hier al een beetje op in.
De Awb schrijft in art. 3:41 dat het besluit aan hen wordt toegezonden. Maar vergeet ik niemand? Via het GBA kan ik directe nabestaanden vinden, maar wat als er sprake is van adoptie, stiefkinderen enz.?
Op dit moment doen we dit onderzoek niet, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn.
Wij als gemeente publiceren nu zowel de aanvraag als de vergunning die verleend wordt. Op de aanvraag kan gedurende drie weken een zienswijze worden ingediend, na de vergunning is er zes weken bezwaar mogelijk.
Alleen de rechthebbende ontvangt schriftelijk bericht.
Is dit een juiste handelwijze, zijn wij te strak in de leer of zijn er toch aanpassingen in dit proces nodig.
Met uw antwoord willen we dit hele proces digitaal beschikbaar maken voor onze inwoners, zodat de dienstverlening op dit terrein duidelijker en eenvoudiger wordt. Het aantal vragen neemt toe en bijzetten (na ruiming) in een verzamelgraf op onze begraafplaats is iets wat veel mensen niet willen.
Antwoord:
Geachte heer,
U hebt meteen een van de moeilijkste vragen te pakken, die er zijn rond het onderwerp opgraven en herbegraven. Het is niet voor niets dat u die vraag stelt en dat u er mee worstelt. U bent niet de enige. Ik heb hier al ruim 30 jaar over nagedacht en ik kan u zeggen dat ik het antwoord (ook) niet heb. Ik mag eigenlijk wel zeggen: het goede antwoord bestaat niet.
Het is heel erg moeilijk, bijna onmogelijk, om voorafgaan aan het nemen van een besluit of beschikking te zeggen te wie belanghebbenden zullen zijn. Het is niet voor niets dat het systeem van de Algemene wet bestuursrecht niet is dat dit van tevoren wordt uitgezocht, maar dat men afwacht na het nemen van een besluit, wie er bezwaar maakt om dan te kunnen beoordelen wie belanghebbende is. Wie belanghebbende is kun je vaak 'aan de buitenkant' (is iemand familielid of zakenrelatie) niet zien, maar hangt ook af van de motivering die iemand heeft om bezwaar te maken. Wordt dat belang dan duidelijk of aannemelijk of niet? Het is onmogelijk om van tevoren alle gevallen te bedenken en aan te wijzen.
Je hebt mijns inziens ook een afweging te maken afhankelijk van de concrete situatie. Als een rechthebbende op een graf na 1 maand na de begraving iemand wil opgraven en laten herbegraven, is dat een andere situatie dan wanneer men dat na 20 jaar wil, als het grafrecht geëindigd is emn het graf geruimd zou worden. Bij een opgraving na 1 maand is er meer reden om bijvoorbeeld alle kinderen van de overledene een afschrift van het besluit te sturen, dan na 20 jaar.
Ik weet niet of geadopteerde en stiefkinderen via het GBA (de BRP) te vinden zijn. Geadopteerde kinderen wel, denk ik, maar stiefkinderen niet. Met stiefkinderen heeft men geen juridische band. Het zijn 'slechts' de kinderen van de partner van iemand, niet van iemand zelf. Met geadopteerde kinderen is er wel een juridische band: de adoptie. Maar lang niet alle kinderen zijn bekend of te vinden. De BRP vertoont nog gaten en men heeft ook geen inzicht in het bestaan en het adres van kinderen die in het buitenland wonen.
Ook zo'n lastige vraag - u stelt hem gelukkig niet - is of je van tevoren het voornemen om een besluit te nemen ter kennis moet brengen van belanghebbenden. In het algemeen zou ik zeggen: nee. Want om dat te doen en reacties of te wachten, kost tijd. Tijd die er vaak niet is of beter gebruikt zou kunnen worden. Het zou in de rede liggen om een voornemen kenbaar te men als er een opgraving zou moeten plaatsvinden na bijvoorbeeld enkele weken na de begrafenis. Maar als er dan nog een procedurele stap gezet zou moeten worden die ook weer 6 weken extra kan kosten, werkt dat nadelig voor de zaak zelf. Het is verstandig zo'n op- en herbegraving zo snel mogelijk uit te voeren, want dan is de kist nog in een goede staat. Hoe meer uitstel, hoe meer risico dat de kist niet optimaal is. Het is dan niet zo dat de opgraving niet zou kunnen plaatsvinden, maar het kan het wel lastiger maken. Ik zou er zelf voor kiezen om geen voornemens kenbaar te maken.
Het is per definitie lovenswaardig als uw gemeente het formele proces inzichtelijk wil maken voor inwoners. Maar ik zou het zelf niet al te ingewikkeld maken. Ik zou niemand van tevoren een kennisgeving sturen, tenzij al bekend is dat er zwaarwegende bezwaren zijn. Dan denk ik aan de situatie dat zoon A (de rechthebbende) om opgraving vraagt, terwijl zoon B al contact heeft gehad met de gemeente en heeft aangegeven dat er een testament van vader is, waarin iets anders staat. Maar ls iemand alleen zegt "Ik ben er op tegen", wordt het al wat minder zwaarwegend. Dan zou ik zo iemand alleen een afschrift sturen na het nemen van het besluit. Dan kan die persoon bezwaar maken en ook een voorlopige voorziening vragen.
Ik zou ook niet zonder meer alle belanghebbenden een afschrift sturen van een besluit. Je weet als gemeente gewoon niet allemaal belanghebbend is. Als u iets op de site wilt zetten, lijkt het mij verstandig om op te merken dat belanghebbenden bezwaar kunnen maken. Maar niet om te beloven dat u alle kinderen een afschrift stuurt, want u weet misschien niet wie alle kinderen zijn. Het BRP is geen perfect systeem.
Als u openbaarheid nastreeft zou u wel kunnen overwegen om alle besluiten van de burgemeester inzake opgravingen te publiceren op uw site of het gemeentenieuws dat in druk verschijnt. Dat is in elk geval niet in strijd met privacyregelgeving.
In het algemeen zou ik adviseren om de procedure simpel en eenvoudig te houden en niet te lang laten duren. Zorgvuldigheid is belangrijk, maar ingewikkelde procedures vermijden is een ook belangrijke kwaliteit van goed bestuur.
Een heel ander punt is, dat als er mensen zijn die bezwaar hebben tegen het uiteindelijk terecht komen in een verzamelgraf, of dat wel een gewenste manier van ruiming is. Vroeger was het veelal gebruikelijk om na ruiming van een graf de stoffelijke resten een beetje dieper in hetzelfde graf te leggen. Dan kan daarboven weer een nieuwe kist worden bijgezet. Een lichaam blijft dan eigenlijk altijd in hetzelfde graf, tot de resten uiteindelijk geheel door de aarde opgenomen zijn. Misschien spreekt dat mensen in uw gemeente meer aan.
Wie dat ook niet wil, kan het grafrecht telkens laten verlengen, of de stoffelijke resten laten opgraven en cremeren.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Spelregels
