Goedemorgen, op welke begraafplaatsen is het mogelijk om een vriendengraf te stichten? Dus niet voor familie of partner, maar waar vrienden onderling afspreken wie er wordt begraven.
Hebt u nog andere tips?
Zijn er voorbeelden?
Antwoord:
Geachte heer,
Men kan van elk eigen of particulier of dubbel (of familie)graf op elke begraafplaats een vriendengraf maken. Maar dan blijft het beperkt tot 2 of 3 vrienden, de grootte van een graf. Tenzij men ook gebruik maakt van de optie om asbussen in dat graf bij te laten zetten, dan kunnen er vaak een paar asbussen extra bij. De regels daarvoor verschillen per begraafplaats.
Als men een graf wil maken voor echt een groep mensen, bijvoorbeeld 10 of 12, kan dat ook. Dan moet men een begraafplaats vinden waar men bijvoorbeeld 3 of 5 particuliere graven naast elkaar wil en kan uitgeven, waar een gemeenschappelijk monument of beplanting op kan. Dat is niet bij elke begraafplaats mogelijk. Maar het is gewoon een kwestie van rondkijken en de kwestie bespreken met de beheerder van de begraafplaats.
Wanneer 2 of 3 vrienden samen in een 'gewoon' graf begraven willen worden, is er weinig organisatie nodig. Met 2 of 3 mensen zijn er makkelijk afspraken te maken, maar ik zou wel adviseren om ze ook duidelijk op papier te zetten. Ook omdat iedere vriend er waarschijnlijk in gelijke mate financieel in zal bijdragen. Ook moet men afspraken maken over de termijn van het graf. Als men een particulier graf aanschaft, kan dat meestal alleen voor de meest gangbare termijn van 20 jaar. Als dat graf bedoeld is als een graf voor 2 of 3 vrienden. moeten die 2e en 3e vriend binnen 10 jaar na de 1e overlijden, willen ze niet alleen samen in het graf, maar ook binnen de termijn van 20 jaar passen. Iedere overledene moet minstens 10 jaar in een graf begraven blijven om het lichaam te laten ontbinden. Als de 2e vrienden bijvoorbeeld 14 jaar later overlijdt, moet de termijn van de grafhuur met minstens 5 jaar verlengd worden. Sommige begraafplaatsen verlengen alleen standaard in termijnen van 10 jaar. Maar in ieder geval zijn er dan extra kosten voor grafhuur. Moet dan de 2e of 3e vrienden zulke extra kosten dragen, of dragen ook erfgenamen van de eerste overledene daaraan bij? Of hadden deze vrienden meteen een potje gemaakt om het graf nog eens te kunnen verlengen? Het is niet verstandig zo'n potje onder te brengen bij een van de vrienden, vanwege de fiscale en erfrechtelijke aspecten, maar bij een stichting. Immers, als de vriend-van-het-potje overlijdt, hebben zijn erfgenamen recht op dit geld. En de vriend heeft zelf bij leven het potje altijd moeten meenemen in box 3 van de inkomstenbelasting, waardoor hij er in principe belasting over moet betalen. Daar heeft men bij een stichting geen last van. Men kan denken aan de stichting Grafzorg Nederland, of aan een depositofonds in de vorm van een stichting, zoals het Nationaal Depositofonds.
Bij 2 vrienden vallen er nog wel afspraken te maken met nabestaanden wie het graf beheert. Maar als het om bijvoorbeeld een groep van 10 vrienden gaat, ligt het niet voor de hand dat een zus of kind of andere nabestaande van een van de vrienden het graf beheert. Dit vergt mijns inziens enige organisatie. De groep vrienden zal vooraf moeten bepalen wie er begraven kan worden en welke ruimte er is om nieuwe vrienden die men in de loop der tijd kan maken, aan de groep toe te voegen. Ik denk bijvoorbeeld aan de situatie dat een groep van tien vrienden, 50-ers, onderling een afspraak maakt. Aanleiding kan zijn de ziekte van een van de vrienden. Als men de afspraken gemaakt heeft en de eerste vriend begraven is, kan het zijn dat het nog 10 of 20 jaar duurt voordat een andere vriend overlijdt. Dan kan het ook zo zijn dat een of meer vrienden uit het groepje van tien op termijn afziet van 'zijn' plek in het graf, omdat hij verhuisd is, de vriendschap verwaterd is, of hij een relatie heeft waarmee hij liever samen begraven wordt.
Als mensen zich terugtrekken is dat geen probleem, als zij hun financiële verplichtingen zijn nagekomen. Maar kunnen anderen dan de opengevallen plek innemen en zo ja, moeten ze dan de 'uitvaller' vergoeden, of hoe gaat dat? Daarover moet je nadenken en afspraken op papier zetten.
Het lijkt mij zinvol om voor het beheer van het graf een vereniging of stichting op te richten, met 3 bestuursleden die de afspraken bewaren. Als het aantal beschikbare bestuursleden opdroogt wegens natuurlijk overlijden, kan men het graf in beheer geven bij de stichting Grafzorg Nederland. Die kan de afspraken ook bewaken.
Complementair is dat vrienden die problemen verwachten met hun nabestaanden die bijzetting bij - voor hen - 'vreemden' niet zien zitten, een testament of codicil opstellen waarin zij hun wens voor het gebruik van dit graf veilig stellen.
Het ligt mijns inziens voor de hand om met een groep mensen meteen een lange termijn voor het graf te regelen, omdat de laatste misschien wel 100 jaar oud wordt en je op dat moment niet meer langs kunt bij nabestaanden van de andere vrienden om financieel bij te dragen. De eerste kan dan al 30 of 40 jaar eerder overleden zijn. Ik zou zo'n graf dus zeker meteen voor 50 jaar regelen, als ik u was. Dat kan via Grafzorg Nederland, in principe op elke begraafplaats in Nederland.
Uiteraard moeten de vrienden samen beslissen op welke begraafplaats zij dat gemeenschappelijke graf willen hebben, instemmen met de locatie op het terrein en bedenken wat voor monument zij wensen.
Het lijkt mij verstandig om een relatief klein monument te nemen, dat eenvoudig tijdelijk verwijderd kan worden voor een begrafenis. Iets als een zwerfkei of aan centrale staande steen die kan blijven staan.
Men kan een grote naamplaat opa het graf hebben, die telkens moet worden bijgewerkt na een nieuwe begrafenis. Men moet bedenken dat dat een kostbare en kwetsbare situatie is. Voor elke bewerking moet die steen naar de werkplaats van een steenhouwer en terug. Een klein en makkelijke mee te nemen monument is dan verstandiger. Of telkens na elke bijzetting een nieuw eigen klein monumentje in een bepaalde afgesproken stijl plaatsen, zou misschien ook kunnen.
Enfin, dit zijn zo mijn eerste gedachten. Het kan zeker, maar er komt nog wel wat bij kijken. Ik heb zeker nog niet aan alles gedacht.
Ik ken geen voorbeelden van graven die bewust door en voor vrienden samen gekocht zijn. Er zijn zeker graven van homoseksuelen, die met hun partner samen begraven zijn. Maar dat zult u in uw vraag niet bedoelen.
Dat (alleen) 'goede vrienden' samen begraven worden zal niet zo vaak voorkomen, omdat nabestaanden een grote vinger in de pap bij uitvaarten en men de laatst overledene dan moet begraven in een graf waar vreemden de grafrechten van hebben. Dat geeft ook financieel spanningen, denk ik.
Als men zoiets wil, moet men het goed voorbereiden, de kosten van tevoren regelen en het beheer onderbrengen bij een neutrale partij zoals een stichting, die duidelijke instructies krijgt.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Spelregels
