Stamrechtverzekering overlijden en geen partner of kinderen
10 april 2003
Vraag nummer: 2162 (oude nummer: 2569)
Thu, 10 Apr 2003 17:00
Ik sluit binnenkort (vanuit een goeden handdruk) een stamrechtverzekering. Nu heb ik geen partner of kinderen.
Ik wil nu een nichtje en een neefje (< 2 jaar) opnemen als begunstigde mocht ik eerder overlijden dan het uitkeren (over 28 jaar).
Ik hoor dat dat alleen kan bij eigen, stief - en pleegkinderen. Hoe kan ik dit nu toch regelen?
Bijvoorbeeld: Kunnen zij parttime mijn pleegkind zijn bijvoorbeeld omdat ik ook voogd ben (mocht de ouders iets overkomen).
Hartelijke dank alvast voor uw reactie,
Mirjam Barendregt
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Deze vraag gaat mijn petje teboven. Ik moet op vragen over erfrecht al vaak antwoorden dat ik er niets van af weet (ik voer geen notarispraktijk en de rubriek is niet voor notariële vraagstukken bedoeld). En in dit geval speelt het in het kwadraat.
Een stamrechtverzekering is in de eerste plaats een belastingtechnische zaak. En ik ben maar een eenvoudige bestuursjurist....
Persoonlijk ben ik geen liefhebber van lijfrenteconstructies, wat een stamrecht in feite is. Een nadeel vind ik, dat nabestaanden vaak niets overhouden. Ik begreep al nooit dat hele volksstammen de afgelopen jaren massaal lijfrentepolissen kochten, om maar iets te hebben wat fiscaal aftrekbaar was. Je krijgt een lijfrente zolang je leeft - maar je weet niet hoeveel. Waar begin je dan aan? En mijn ervaring (bij anderen) is dat het eigenlijk altijd tegenvalt. De kosten die verzekeringen voor dit soort constructies feitelijk in rekening brengen, maar niet openbaar maken en niet verantwoorden, doen mij vaak denken dat de maffia ook in Nederland is neergestreken. En 'adviseurs' spelen dit spel graag mee, vanwege de hoge commissies die zij opstrijken.
Het uitstel van belastingbetaling dat hier vaak in meespeelt, is vaak nauwelijks zinvol. Als een belegging in eigen beheer, met weliswaar een lager 'startkapitaal' omdat de fiscus nú afrekent, soms gemiddeld maar een half % per jaar meer opbrengt dan de afgeroomde belegging van de verzekering, is men op termijn per saldo vaak al voordeliger uit. De kans dat die belegging hoger uitvalt, als men het voorzichtig en gespreid e.d. aanpakt, is m.i. ruim 90%. Én dan is er bij het overlijden nog een restkapitaal over, wat men aan nabestaanden kan nalaten. En bij lijfrenteconstructies vaak niet, of maar aan een beperkte kring, of onder voorwaarden dat men zo'n constructie voortzet. Het is soms bijna net georganiseerde criminaliteit. Maar dan wel heel goed georganiseerd, omdat de maatschappij het accepteert en niet doorziet.
Persoonlijk zie ik dus veel meer in spaar- en belegconstructies in eigen beheer, eventueel met behulp van een onafhankelijk vermogensbeheerder. En dan hebt u ook het probleem niet, dat u nu aankaart.
Mijn opmerkingen zullen u niet tot vreugde stemmen. Dat spijt mij. Maar ik houd me al lange tijd zakelijk en privé met allerhande verzekerings- en beleggingskwesties bezig en ben, voorzichtig gezegd, met het resultaat niet ontevreden. Maar het publiek beseft vaak niet hoe ontzettend duur veel verzekeringen in feite zijn in verhouding tot de 'bescherming' die zij bieden. En mij ergert ook de geringe voorlichting op dit gebied. En vooral hoe geheimzinnig en ontwijkend verzekeringen met vragen daarover omgaan.
Maar goed, ik ben mij ei op dit vlak kwijt.
Maar de gevolgen zijn toch nog een punt om te bezien of zo'n stamrechtverzekering in uw situatie wel de gewenste constructie is.
Ik zou in uw geval eens een second opinion aanvragen bij een onafhankelijk financieel planner, die geen belang heeft bij het verkopen van een of ander verzekeringsproduct.
Ik zie overigens geen mogelijkheden om van een neefje of nichtje een pleegkind te maken. Dan zou denk ik eerst hun echte vader of moeder afstand van ouderlijke taken moeten doen. Maar de details daarvan zijn eigenlijk al onbelangrijk, want vooral de termijn maakt de constructie onmogelijk. Want u zegt dat de uitkering over 28 jaar verwacht wordt; dan kan een volwassen ex-kind per definitie geen pleegkind meer zijn. Een stiefkind kan het niet worden, tenzij u met de vader huwt. En dan houdt het verder aan mogelijkheden op.
Ik zou, als ik u was, eerst nog maar eens met een onafhankelijke deskundige dit soort aspecten bespreken. En mij ook glashelder laten uitleggen wat de voor- en nadelen van de stamrechtverzekering zijn.
En, als u tóch een verzekering neemt, zou ik aandelen in die verzekeringsmaatschappij kopen. Want ik denk dat uw nabestaanden dáár het meeste aan overhouden.
mr W.G.H.M. van der Putten
10 april 2003
