Perfecte moord (balsemen en zinken binnenkist)
28 augustus 2002
Vraag nummer: 955 (oude nummer: 1285)
Met betrekking tot uw verhaal over de perfecte moord heb ik de volgende vraag. Mijns inziens dient een stoffelijk overschot voor transport naar het buitenland te worden gebalsemd en moet daarvan een medische verklaring worden overlegd aan de ambtenaar die de transportvergunning afgeeft. Daarbij dienen stoffelijke resten in zinken (binnen)kisten te worden vervoerd. Is dit juist, of..?
Frans Adriaanse AMSTERDAM
Antwoord:
Geachte heer Adriaanse,
U schrijft dat een stoffelijk overschot voor transport naar het buitenland dient te worden gebalsemd en dat daarvan een medische verklaring moet worden overlegd aan de ambtenaar die de transportvergunning afgeeft. Daarbij dienen volgens u de stoffelijke resten in zinken (binnen)kisten te worden vervoerd. Maar u twijfelt nu of dit juist is.
U hebt misschien al de vraag en het antwoord, enkele vragen hiervoor, gelezen over hetzelfde onderwerp. Zo niet, dan verwijs ik daar eerst naar.
Hetgeen u schrijft, is de gangbare opvatting. Maar dat is niet conform de wet en internationale verdragen.
De grap is zelfs dat het elkaar uitsluit.
De Overeenkomst van Straatsburg schrijft het gebruik van een kist met een zinken binnenkist voor. Maar dat geldt dus alleen voor die Europese landen, die partij zijn in die overeenkomst. Het is de categorie 2, als beschreven in mijn antwoord van op de vraag van eergisteren. Voor België en Luxemburg, een aantal Europese landen en alle niet-Europese landen is dus geen zinken binnenkist verplicht.
Hoe zit het met balsemen? In het verdrag van Straatsburg is geen balseming voorgeschreven. Sterker nog, het verdrag bepaalt in artikel 2 dat de bepalingen van de overeenkomst de hoogste eisen zijn die mogen worden gesteld. Ofwel, voor transport naar de Europese landen die net als Nederland partij zijn in de overeenkomst is balseming dus eigenlijk verboden, want het is zwaarder dan de normen van het verdrag.
Als ik strikt wettelijk en volgens het internationale verdrag kijk is dus in sommige situaties een zinken binnenkist verplicht, maar dat zijn precies de situaties waarin balseming als een te zware eis verboden is.
Balseming is overigens in het geheel nergens in de wet of regelgeving voorgeschreven. Wel heeft de wetgever het mogelijk gemaakt om te balsemen, voor het geval dat een eis is van een land waarheen een lijk wordt aangevoerd en om praktische redenen, als het gelet op de duur van het transport wenselijk is, toch mogelijk te maken (ook al is het dan geen wettelijke eis).
Balseming is dus iets wat soms voor transport mág, maar nimmer wettelijk verplicht is.
Echter, ik heb het voorheen telkens over de wetgeving gehad. Daarnaast is er nog een ander aspect dat feitelijk een grote rol speelt, namelijk de wijze van vervoer. Het meeste internationale transport vindt plaats per vliegtuig, en landen kunnen dan wel allerlei wettelijke eisen stellen, maar luchtvaartmaatschappijen kunnen ook hun eigen eisen stellen en doen dat ook. In de praktijk wordt er niet gebalsemd en gekist om aan wettelijke of internationaal-rechtelijke normen te voldoen, maar om aan de eisen van luchtvaartmaatschappijen te voldoen. Want er is contractsvrijheid en vervoerders kunnen naast wettelijke regels eigen voorwaarden stellen. Daar is de door u beschreven werkwijze feitelijk op gebaseerd: men speelt als het ware altijd op safe, zodat het transport niet geweigerd wordt.
mr W. van der Putten
2 maart 2000
