Komt schijndood nog voor?

27 maart 2004

Vraag nummer: 3027  (oude nummer: 4177)

Geachte heer/mevr.
Komt schijndood weleens voor, en wat is dat precies.

vr.gr. T. Peters,

Antwoord:

Geachte heer of mevrouw Peters,

Onder schijndood werd en wordt verstaan, dat iemand dood lijkt, maar het (nog) niet is. En dan is het natuurlijk vervelend als iemand toch wordt begraven of gecremeerd.

Vroeger was er een grote angst bij de bevolking voor schijndood. Je ziet soms ook wel oude prenten met een doorsnede van een graf in de grond, waarbij een touwtje aan de grote teen van de overledene (ja/nee ?) was vastgemaakt, dat boven de grond bij een belletje uit kwam. Als de persoon nog zou bewegen, zou er gebeld worden.

Een praktischer manier om te kijken of iemand wel echt dood was, was om te wachten tot er de eerste tekenen van lijkontbinding zouden zijn, zoals verkleuring van de huid, lijkvlekken en onwelriekende geuren. Daar waren vroeger lijkhuisjes of baarhuisjes voor.
Men mocht - en mag nog steeds - mensen niet binnen 36 uur na hun overlijden begraven of cremeren. Dat is mede om te voorkomen dat per ongeluk mensen worden begraven of gecremeerd, die nog niet echt dood zijn.

Met de betere mogelijkheden van de medische wetenschap om de dood vast te stellen, is schijndood geen probleem meer. Meer een probleem is - zoals ik het maar noem - 'schijnleven' waarbij een lichaam nog enige tijd 'levend' wordt gehouden met het oog op orgaandonatie. De mens is dan al wel dood, omdat de hersenen dood zijn.

mr W.G.H.M. van der Putten