Fiscale besparingen i.v.m. overlijden (in 2002)
20 december 2002
Vraag nummer: 1879 (oude nummer: 2254)
Fri, 20 Dec 2002 14:44
Ik heb via Meer info > Artikelen op deze site kennis genomen van het artikel van Mr. Van der Putten over fiscale voordelen te behalen door middel van aankoop van een graf via Grafzorg Nederland, zulks in combinatie met het afkopen van de kosten van de begrafenis (in een jaar ....). Het artikel is oud. Het dateert van 1998.
Mijn vragen:
1) op grond waarvan zou de fiscus aftrekbaarheid via Grafzorg Nederland van een graf wel toestaan en rechtstreekse aankoop niet?
2) Werkt de aftrekbaarheid onder IB2001 nog op dezelfde wijze uit als onder IB1964? Denk daarbij a) aan het begrip overlijdenskosten, en b) de kring van personen voor wie aftrek in aanmerking komt.
Wat dit laatste betreft: bij een overblijvende weduwe kunnen kinderen de begrafeniskosten na haar overlijden niet meer aftrekken onder IB2001 (tenzij er sprake is van fiscaal partnerschap met een van hen). Vooruitbetalen van begrafeniskosten (op koopsombasis, aangezien velen hun eigen overlijden toch niet kunnen zien aankomen, c.q. niet meer in positie zijn dan een begafenis te gaan vooruitbetalen) lijkt voor juist die categorie wenselijk. Noch het Verbond van Verzekeraars noch de Koninklijke Broederschap van Notarissen blijkt op de hoogte te zijn van de beperking in aftrek van overlijdenskosten onder IB2001.
Vriendelijk dank
tel. 06-53722012
Antwoord:
Geachte heer,
De principes van mijn artikel over fiscale besparingen van eind 1998 gelden altijd nog, al moeten we nu in Euro's rekenen. Anders had de webmaster van uitvaart.nl het wel weggehaald. Of anders had ik hem dat zelf wel gezegd.
We proberen actueel en correct informatie te geven.
Uw vraag is overigens ook al eens eerder gesteld en uitvoerig beantwoord, met de gevolgen van het nieuwe/huidige fiscale regime, in vraag+antwoord 2025 'Fiscale behandeling uitvaartkosten in nieuwe belastingstelsel (na 1-1-2001)'.
Over naar uw andere vragen.
1.
Het antwoord op de vraag onder welke voorwaarden fiscale aftrek van de aankoop van een graf wordt toegestaan, vindt u o.a. in de Elsevier Belasting Almanak. Het grafrecht moet niet overdraagbaar zijn en er mag geen restitutie van betaling mogelijk zijn. Dit volgt uit een arrest van de Hoge Raad uit 1996 (te vinden in BNB 1996/269).
De Belastingdienst is met dit soort eisen heel strikt: men eist dat dit soort zaken uitdrukkelijk in een overeenkomst of grafakte staan. En dat is een eis waar een begraafplaats niet aan kan voldoen. Men heeft namelijk altijd in een beheersverordening of beheersreglement staan dat een graf(recht) wèl overdraagbaar is. Als een gemeente klantvriendelijk zou willen zijn en bij de reservering van een graf fiscale aftrek mogelijk zou willen maken, dan zou de gemeenteraad de verordening moeten wijzigen, evenals de legesverordening, om haar aan de eisen van de fiscus aan te passen. Dan kan het graf worden uitgegeven op de manier dat aftrek mogelijk is. Maar dan komen meteen andere personen in de knel; want als de overschrijving niet meer mogelijk is, dan zou men niet de rechten kunnen overdragen op een familielid, als de rechthebbende er geen zin meer in heeft of overleden is.
Voor de bedrijfsvoering van de begraafplaats en voor nabestaanden is van belang dat rechten wèl overgedragen kunnen worden. Een oplossing kan dan zijn om tijdelijk, bijvoorbeeld 1 dag, een andere verordening vast te stellen, het graf op de fiscaal vriendelijke manier uit te geven, en vervolgens de verordening weer in te trekken en de oude te herstellen. Aan die rompslomp begint een gemeenteraad of het bestuur van een niet-gemeentelijke begraafplaats natuurlijk niet.
Grafzorg Nederland lost dit op door een fiscaal opgestelde akte uit te geven, die als het ware tussen de begraafplaats en de koper in zit.
Andere partijen zoals verzekeraars zouden dit in principe ook kunnen doen. Maar dan zijn er nog wel wat andere hobbels te nemen, omdat grafrechten een tamelijk complexe materie is met een grote variëteit. En men moet het BTW-probleem oplossen, want als over de diensten van de aanbieder van een graf BTW moet worden betaald, is de helft van het fiscale voordeel weg.
Grafzorg heeft de kennis van grafrechten en heeft met het ministerie van Financiën een regeling voor de BTW.
Grafzorg Nederland is op dit moment de enige mij bekende aanbieder van deze fiscale regelingen van de aankoop van een graf bij leven, die sinds 1997 door de Belastingdienst worden geaccepteerd. Ook omdat het voor Grafzorg maar een bijzaak is: de hoofdzaak is beheer van oude graven, vooral voor personen zonder nabestaanden. Ik schat in dat het voor uitvaartverzekeraars e.d. een te kleine 'markt' is om zich in te bewegen en kennis en ervaring op te doen.
Het is op zich vreemd dat men via een derde wèl aftrek kan krijgen en zelf rechtstreeks niet. Maar ja, dat geldt ook voor fiscaal aftrekbare deposito's voor een uitvaart (die Grafzorg overigens ook regelt) bij uitvaartondernemingen of allerhande koopsommen bij verzekeraars, pensioenregelingen, enz.
2.
Ja, de aftrekbaarheid onder de wetgeving voor de inkomstenbelasting (IB) per 1-1-2001 werkt in beginsel nog op dezelfde wijze als voordien.
Het begrip overlijdenskosten is niet beperkt.
De kring van personen die aftrek kunnen krijgen is helaas wel beperkt. (Volwassen) kinderen hebben geen aftrek meer van de kosten van en in verband met het overlijden van hun ouders. En ook erfgenamen van bijvoorbeeld een alleenstaande oom of tante hebben geen aftrek meer.
Er zijn overigens nog wel constructies voor aftrek te bedenken. Ik noem er een paar in vraag 1899 'Begrafenisverzekering voor 70 jaar en ouder (en fiscale besparingen voor mensen met en zonder spaargeld)' van 9 maart 2001.
Zie over de gevolgen van het nieuwe fiscale regime andere vragen in de subrubriek Kosten Uitvaart. Naast mijn antwoord op vraag 2025 'Fiscale behandeling uitvaartkosten in nieuwe belastingstelsel (na 1-1-2001)' o.a. ook vraag 1537 'Aftrek uitvaartkosten'. Overigens een heel simpele manier om belasting te besparen, juist in deze maand, staat in vraag 1614 'Aftrek uitvaartkosten in één jaar?'
Ik ben het helemaal met u eens dat het vooruit betalen van begrafenis- en crematiekosten juist wenselijk is voor de overblijvende weduwe of weduwnaar. Ik denk dat het voor veel mensen financieel aantrekkelijk kan zijn (vooral als men zo rond de 60 jaar is, op de top van het inkomen en de top van de belastingen én dus de top van de belastingaftrek), maar voor de laatst overblijvende echtgenoot zeker. Tenzij men in het geheel geen inkomstenbelasting (meer) betaalt, want dan valt er natuurlijk niets te verrekenen met de fiscus. Zie vraag 1643 'Goedkoop financieren uitvaart bij leven'.
Overigens valt het (mij) op dat vragen over uitvaart en fiscus relatief vaak in de maand december worden gesteld. Dat is overigens slimmer dan het stellen van dergelijke vragen in januari. Nu valt er wellicht nog iets voor dít jaar te regelen.
mr W.G.H.M. van der Putten
20 december 2002
