Jurisprudentie proefproces (over bestemming van as)

25 oktober 2002

Vraag nummer: 1346  (oude nummer: 1694)

Thu Sep 27 22:49:30 2001

Over het verstrooien van de as door de zuster tevens opdrachtgeefster crematie of het niet uitstrooien en het meenemen van de as door erfgenaam (ex echtgenote).
Deze laaste heeft door een advocaat beslag laten leggen op de as. Het crematorium heeft mij verteld dat er over dit onderwerp een proefproces van de gezamenlijke crematoria in Nederland wordt gevoerd.
Is hierover bij U iets bekend.

Antwoord:

Fri Sep 28 01:44:38 2001

Geachte heer of mevrouw,

Volgens de wet is de opdrachtgever (m/v) van de crematie degene die uitmaakt wat er met de as gebeurt.
Nu kan er best een goede reden zijn dat anderen protesteren tegen de keuze van de opdrachtgever.
Bijvoorbeeld omdat de overledene zelf dit nooit gewild zou hebben.
Er is jurisprudentie dat als de overledene geen wens in een testament of mondeling kenbaar heeft gemaakt, en nabestaanden verdeeld zijn over bewaren of verstrooien van de as, dat de rechter heeft besloten om de as te laten bewaren. De inhoud van een bewaarde asbus kan altijd nog verstrooid worden; andersom niet.

Mij is geen proefproces van Nederlandse crematoria over deze problematiek bekend. Zij hebben er geen belang bij, want ze zijn strikt neutraal wat de (verschillende) wensen van (een of meer) nabestaanden betreft. Zij kunnen ook geen proefproces voeren, want ze hebben geen belang en kunnen geen directe partij zijn in een proces.

Overigens bestaat zoiets als een 'proefproces' niet. Je kunt geen proefproces voeren. Je kunt alleen een echt proces voeren, waarvan de buitenwereld (mensen uit de branche en mensen in ongeveer dezelfde omstandigheden als de partijen in het proces) vindt dat dit een testcase is voor de vragen waar ze zelf (ook) mee zitten.

Wel zouden meer processen (van en tussen nabestaanden) wenselijk zijn. Puur juridisch en vakmatig gesproken (want voor betrokkenen is het ellendig). Want meer processen zouden meer duidelijkheid kunnen geven over wat er wel of niet met de as kan gebeuren. Anderzijds kunnen meer processen soms ook chaos scheppen. Het zou niet de eerste keer zijn dat diverse rechters in gelijke of gelijksoortige zaken heel anders besluiten. Het blijft mensenwerk. Ik zie dat bijvoorbeeld bij processen over herbegravingen. Daar is de jurisprudentie heel wispelturig. Wat de ene keer mag, mag in precies dezelfde omstandigheden de volgende keer niet; maar de keer daarop weer wel. Dan zijn het de kennis en de ervaring en soms de (on)kunde van advocaten die de uitkomst sterk kunnen sturen.

mr W.G.H.M. van der Putten

28 septemer 2001