Een jongeman is plotseling overleden. Zijn partner (A), met wie hij samenwoonde, heeft de uitvaart geregeld. Zij heeft hem laten cremeren en de asbus is in haar bezit.
De moeder van de jongeman (B) heeft zich tot de beheerder van onze begraafplaats gewend met de vraag of er een mogelijkheid is voor een gedenkplek. Hij heeft haar geadviseerd een urnengrafje te huren waarop zij dan een gedenksteen kan plaatsen en eventueel iets persoonlijk te laten bijzetten in de kunststof container onder de grond. Zij heeft dat gedaan.
B heeft dit verteld aan A. Zij is het er niet mee eens en heeft zich tot het gemeentebestuur gewend. Haar motivatie is dat zij de uitvaart heeft geregeld, de overledene beslist niet begraven wilde worden maar gecremeerd en later verstrooid over zee. Bovendien kan de gedenksteen bij anderen de indruk wekken dat zijn as daar is bijgezet.
Toen A zich tot de gemeente wendde had de beheerder de aanvraag grafuitgifte al aangenomen en toegezegd. Door mijn vakantie is niet direct door de gemeente gereageerd op het verzoek van A om de grafuitgifte aan B terug te draaien. Het gedenkteken was door B al besteld en niet lang daarna geplaatst door de steenhouwer met medewerking van de beheerder. Ik heb A verteld dat de gemeente de zaak niet kan terugdraaien en zij wil daar een schriftelijke bevestiging van. Waarschijnlijk om beroep/bezwaar aan te tekenen.
Ik vraag mij af of A wel belanghebbende is bij een grafuitgifte van de gemeente aan B. en of zij wel een beroep/bezwaar mogelijkheid heeft.
Mij is ook niet duidelijk welke beroep of bezwaarprocedure gevolgd moet worden bij geschillen tussen gemeente en een (aspirant) rechthebbende.
PS.: Nog wat achtergrondinformatie:
De beheerder heeft de schriftelijke aanvraag aangenomen en mondeling toegezegd. Wij hebben hem nog niet van de beheerder ontvangen en dus nog geen bevestiging of grafakte aan B gegeven.
Voor het monument is nog geen schriftelijke vergunning aanvraag van de steenhouwer ontvangen, laat staan door de beheerder verleend. Dit soort zaken wordt eerst mondeling door de beheerder geregeld waarna wij na enige tijd de vergunningen en grafakten afgeven. Dat gaat naar aanleiding van deze zaak natuurlijk veranderen. Ik denk dat het geen afbreuk doet aan het verkregen recht van B. Overigens heeft B aangeboden de asbestemming op het gedenkteken bij te laten zetten.
Intern bestaat hier verschil van mening of een urnengraf wel mag worden uitgegeven als daar geen asresten in worden bijgezet. In artikel 10 van de verordening is geregeld dat een gewoon graf alleen voor directe begraving mag worden uitgegeven. In artikel 11 over urnengraven niets daarover. Mijns inziens is het mogelijk, er is ook een precedent. Anderen wijzen op de begripsomschrijving: een urengraf is bestemd voor het bijzetten van asbussen.
Dit zou volgens hen een handvat kunnen bieden. Ik denk niet ten aanzien van de uitgifte, hooguit wat je er in zet.
Ik ga in artikel 11 eenzelfde bepaling als in artikel 10 zetten.
Artikel 10 Huurgraven en algemene graven
4. De graven worden slechts uitgegeven voor directe begraving.
5. In bijzondere gevallen kan het bestuursorgaan afwijken van het bepaalde in het vorige lid.
Uit de begripsomschrijving:
a. urnentuin: een gedeelte van de begraafplaats bestemd tot het doen bijzetten en bijgezet houden van asbussen in een urnengraf.
Kunt u mij zo spoedig mogelijk van dienst zijn? Ik moet op korte termijn een brief/beschikking laten uitgaan.
Met vriendelijke groet,
XXX
Afdeling Publiekszaken
gemeente XXX
Antwoord:
Geachte heer,
Iedereen kan een graf of urnengraf huren om er een gedenkplaats voor iemand van te maken. Het advies van de beheerder van de begraafplaats aan de moeder van de overledene om een gedenkplek in te richten is zowel menselijkerwijs als juridisch te billijken.
Er is geen reden en juridische titel voor de gemeente om de uitgifte van het urnengraf aan de moeder ongedaan te maken.
Je kunt je inderdaad afvragen of een andere nabestaande, A in dit geval, wel belanghebbende is bij een grafuitgifte van de gemeente aan B. en of zij wel een Awb-bezwaar mogelijkheid heeft. Ik denk van niet. Het heeft voor A geen rechtsgevolgen. A vindt het alleen vervelend of ongewenst.
Als A overwegende bezwaren heeft, kan zij zich tot de civiele rechter wenden. Maar ik zie geen grond of titel voor de (civiele) rechter om de uitgifte of het hebben van een herdenkingsplek te verbieden of onrechtmatig te vinden.
Anderzijds zie ik wel een goede reden voor B om een bezwaarschrift in te dienen als de gemeente de uitgifte van een urnengraf alsnog formeel zou weigeren. Feitelijk is al een graf uitgegeven, het is alleen nog niet in een beschikking geformaliseerd.
Ik zie geen enkele reden voor een gemeente om maatregelen te treffen om de uitgifte van graven of urnengraven waar niemand wordt begraven of waar geen asbus wordt bijgezet, te beperken. Juist in een gemeente als de uwe, met een maritieme historie waar mensen op zee kunnen verdwijnen en nabestaanden toch behoefte kunnen hebben aan een herdenkingsplek. In de model-verordening van de VNG wordt uitdrukkelijk de mogelijkheid van herdenkingsplekken geregeld. Nu kunt u in uw verordening natuurlijk van het model afwijken, maar ik wil er maar mee zeggen dat het bestaan van herdenkingsplekken een volkomen normale aangelegenheid is, al zal het waarschijnlijk maar incidenteel voorkomen dat er gebruik van wordt gemaakt.
Ik meen dat een enkel incident waarbij een nabestaande het vervelend vindt dat er een graf(monument) is, geen reden moet zijn om anderen in de toekomst de pas af te snijden. Voor anderen is het vervelend om geen herdenkingsplek te hebben. Hoe moet men het vervelende gevoel van de een afwegen tegen een vervelend gevoel van een ander?
Persoonlijk moet ik denken aan de reclameslogan 'goede actie van (een brillen-merk)'. Ik vind het advies van de beheerder van uw begraafplaats aan de moeder juist een goede actie, waar ook juridisch helemaal niets op tegen is. Een begraafplaats is een plek die mensen moet helpen in hun rouwverwerking en deze werkwijze past daar helemaal in.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Ook bij een urnengrafje speelt de vraag: van wie is de grafsteen?
Spelregels
