22 augustus 2003
Vraag nummer: 2414 (oude nummer: 2950)
Geachte heer,
In juli is u een vraag voorgelegd inzake de mogelijkheid om 2 urnen in één nis te plaatsen, meer in het bijzonder in verband met de vraag of het crematorium daarvoor dubbele kosten mag berekenen. Vraag 2834.
Ik wil over dit punt gaarne eens met u van gedachten wisselen.
Wij hebben in onze familie een vergelijkbaar geval. Wij wensen 2 urnen in dezelfde nis te plaatsen, maar het crematorium wil nu 2 keer huur rekenen. In het contract voor de 1e urn wordt daar niet naar verwezen. Het crematorium verwijst naar voorwaarden, maar algemene voorwaarden zijn niet ter hand gesteld en aldus direct buitengerechtelijk vernietigbaar op grond van afd. 6.5.3 BW.
Kunt u mij aangeven waarop de bevoegdheid van het colombarium om bij plaatsing van twee urnen in één nis dubbel geld te vragen, zoals u in uw antwoord op vraag 2834 stelt, naar uw mening juridisch is gebaseerd?
Uit het contract in onze zaak blijkt dit in ieder geval niet. Zo er geen andere grondslag is - ik heb de wet op de lijkbezorging er nog niet op nageslagen - bevat het contract op dit punt een leemte. Uit de partijbedoeling is dit wellicht (aanvullend) af te leiden, doch dit staat haaks op het feit dat sprake is van een huurovereenkomst voor bepaalde duur. Tweemaal geld vragen voor hetzelfde gehuurde is niet mogelijk (ook niet onder de nieuwe huurwetgeving die per 1 september a.s. van kracht is).
Inzake de onderhavige kwestie is sprake van aanvullend (huur)recht, maar enige afwijking zou duidelijk in de overeenkomst moeten worden opgenomen. Meer in het algemeen is 2 maal geld vragen voor dezelfde prestatie in strijd met zo ongeveer elk beginsel van privaatrecht.
Aldus is duidelijk dat bij verlenging van de huur doordat de tweede urn later geplaatst wordt een vergoeding is toegestaan voor deze 'uitlooptijd'. Dit laat echter onverlet het hierboven genoemde punt: geen dubbele betaling voor dezelfde prestatie (het in stand houden van het columbarium en het verhuren van een nis).
Ik zou uw antwoord zeer waarderen.
Antwoord:
Geachte heer of mevrouw,
Om een concrete situatie te kunnen beoordelen, is het nodig om inzage te hebben in het contract, de eventuele algemene voorwaarden en de wijze hoe men er mee omgegaan is. Als algemene voorwaarden niet tijdig - vooraf - zijn overgelegd of direct kenbaar is gemaakt dat ze bestaan, van toepassing zijn en direct worden overhandigd op eerste verzoek, gelden ze niet.
Ik ken de contracten van het crematorium van vraag 2834 niet. Ik heb alleen in het algemeen besteld dat het mogelijk is om voor plaatsing van een 2e urn kosten in rekening te brengen. Maar dat moet natuurlijk dan wel op de juiste manier gebeuren. Als de contracten de plaatsing van een urn inhouden, sec, kan per urn een contract worden aangegaan. Maar als een urnennis als zodanig wordt verhuurd, zoals in uw casus, dan kan de verhuur natuurlijk niet 2 keer plaatsvinden, dat ben ik met u eens.
Het verschil zit hem er in, of een nis wordt verhuurd/gehuurd (ongeacht het aantal urnen), dan wel of een contract plaatsingkosten van een urn regelt.
Ik heb overigens zelden contracten van crematoria onder ogen gezien. Er zijn in de praktijk weinig problemen mee, althans ze komen mij niet ter ore. Maar ik denk dat zulks meer ligt aan de onwetendheid van beide partijen, dan omdat die contracten juridisch juist zijn.
Ik heb de indruk dat het juridisch gehalte van de contracten en andere stukken van crematoria sterk uiteen lopen. Ik heb ook de indruk dat het zeer wel mogelijk is dat e.e.a. juridisch niet sluitend is.
Ik denk dat dit komt omdat een aantal uitvaartorganisaties decennia geleden met crematoria is gestart, toen men nog geen eigen bedrijfsjuristen had en dat men al die tijd op de oude voet is voorgegaan. En de enkele bedrijfsjurist die men later wél had, zat vooral in het arbeidsrecht en dat soort zaken.
Er is binnen de crematorium-wereld nauwelijks aandacht voor dit soort aspecten. Ik denk dat begraafplaatsen met columbaria en urnengraven gemiddeld genomen de zaken beter voor elkaar hebben dan crematoria. Begraafplaatsen zijn zich beter bewust van het belang van duur-contracten en het correct vastleggen van afspraken en de financiële verplichtingen. Maar zij worden ook goed begeleid, door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de kerkgenootschappen en de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen. De Landelijke Vereniging van Crematoria biedt geen vergelijkbare ondersteuning.
Een paar losse inhoudelijke opmerkingen:
- Algemene voorwaarden dienen inderdaad vooraf kenbaar te zijn.
- De Wet op de lijkbezorging en uitvoeringsregelingen kennen geen regeling voor huur of gebruik van een urnennis. Slechts een summiere regeling voor grafrechten, die ook van toepassing kunnen zijn op ruimten in urnennissen. Maar dat zijn crematoria zich vaak niet of onvoldoende bewust. Begraafplaatsen met columbaria vestigen wel vaak grafrechten, maar crematoria weten vaak zelf niet wat ze aan het doen zijn, vanuit juridisch oogpunt dan.
- In casu voor uw situatie is het m.i. van wezenlijk verschil of men een ruimte heeft 'verhuurd', zonder een beperking aan te brengen in het aantal asbussen, dan wel of men een contract heeft voor de plaatsing van een (1) asbus. Ik weet niet wat uw men in uw geval hanteert.
- De meeste begraafplaatsen met een urnenmuur zouden het zo doen, dat zij óf nissen voor 1 asbus óf nissen voor 2 bussen uitgeven. Maar uit uw probleemstelling leidt ik af dat het crematorium van uw vraag het niet zo doet.
- Ik ben het helemaal met u eens dat als men een contract heeft voor de verhuur van een ruimte, men diezelfde ruimte niet 2 keer kan verhuren.
Ik heb wel eens een mogelijk vergelijkbare kwestie aan de hand gehad met een graf, waarbij een gemeente een grafrecht vestigde voor een 2-persoons graf en men datzelfde recht nóg eens wilde vestigen toen er een 2e persoon in dat graf begraven werd. Men vond dat het grafrecht per inlage gold, als een soort appartementsrecht. Onzin. Ik heb die zaak toen aan de (belasting)rechter proberen voor te leggen, maar werd niet ontvankelijk verklaard, omdat ik buiten de termijn van 6 weken zat. De aanslag werd namelijk opgelegd aan de uitvaartondernemer en deze liet de 6-weken termijn verlopen alvorens mijn cliënt in kennis werd gesteld. Het verweer dat cliënt geen kennis droeg van de aanslag, maar wel binnen 2 dagen na het ervan kennis nemen in actie kwam, mocht niet baten. Helaas. Wel heeft de gemeente de verordening later aangepast.
mr W.G.H.M. van der Putten
Spelregels
