Opgraven stoffelijk overschot tbv herbegraving of crematie; herijken proces
12 januari 2023
Vraag nummer: 65973
Voor het herijken van ons proces rondom (verlof tot) opgraven heb ik enkele vragen:
1. Is het zo dat een burgemeester altijd een verlof tot opgraven verstrekt*, ook als het niet gemeentelijke begraafplaatsen maar bijv. begraafplaatsen van een kerkgenootschap zijn? (*Uitgaande van een normale aanvraag, na de grafrust)?
2. Moet er naast basis informatie (grafnummer, overledene, rechthebbende, bestemming, handtekening burgemeester en handtekening bij overdracht van rechthebbende of uitvaartorganisatie) ook nog andere informatie op het verlof tot begraven staan?
3. Bij de overdracht van de stoffelijke resten, moet er altijd worden gecheckt of deze daadwerkelijk bij de bestemming die op het verlof is vermeld aangekomen zijn? Zo ja, welke maatregelen dienen te worden getroffen indien dit niet het geval is? En geldt dit ook voor niet eigen begraafplaatsen waarvoor verlof tot opgraven wordt verleend?
4. Er wordt in de landen zowel gesproken over een verlof tot opgraven als een vergunning tot opgraven, wat is juist? En is het gebruikelijk hier kosten aan te verbinden?
Hartelijk dank voor uw beantwoording.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
In antwoord op uw vragen:
1. Ja.
Zie ook *
Overigens kan in bijzondere situaties ook vergunning voor een opgraving worden verleend binnen de termijn van grafrust van 10 jaar.
2. U bedoelt waarschijnlijk het verlof tot OPgraven, in plaats van het verlof tot BEgraven. Maar een verlof tot opgraven is tevens een verlof tot begraven of cremeren na de opgraving.
In het verlof tot opgraven staat minimaal de complete naam van de op te graven overledene, met de begraafplaats waar hij begraven is en dat en waar hij na de opgraving zal worden begraven of gecremeerd. In het ideale geval worden ook zijn geboorte- en sterfdatum vermeld. Het grafnummer kan handig zijn, maar hoeft niet. De rechthebbende van het graf, als het een particulier graf betreft, moet ook instemmen met de opgraving. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat de burgemeester zich daarvan moet vergewissen voordat hij verlof verleent voor een opgraving. Als de rechthebbende er niet mee instemt, moet de burgemeester het verlof weigeren (als de aanvraag van een andere persoon is). In het verlof kan ook genoemd worden dat de rechthebbende akkoord is met de opgraving. Het hoeft niet per se genoemd te worden, maar moet door de gemeenten wel onderzocht worden alvorens een akkoord gegeven wordt.
Ook wordt gewoonlijk de begraafplaats gevraagd wie de rechthebbende van het graf is, sinds wanneer de overledene begraven is en of er nog bijzonderheden zijn. Denk bijvoorbeeld aan het geval dat sprake is van een algemeen graf en dat nog andere personen boven de op te graven persoon begraven zijn. Dat hoeft geen belemmering te zijn (na tien jaar), maar moet toch even meegewogen worden.
Een verzoek om een overledene op te graven moet altijd gemotiveerd worden en de burgemeester moet daar mee instemmen. Dat hoort ook thuis in het verlof.
De motivering kan overigens soms heel kort en eenvoudig zijn. Bijvoorbeeld om familieleden samen te begraven of om kosten te besparen. Dat laatste is natuurlijk ook een legitieme reden.
De naam van de rechthebbende hoeft niet in het verlof te staan; wel de naam van de aanvrager van het verlof.
Ik weet niet wat u bedoelt met een overdracht van rechthebbende of uitvaartorganisatie.
Zoals bij elk besluit van een gemeentelijk bestuursorgaan moet het verlof door (de vertegenwoordiger van) de bestuurder getekend worden.
3. Er hoeft niet altijd gecheckt te worden of de stoffelijke resten aangekomen zijn bij de plek van bestemming.
Er is formeel geen wettelijke noodzaak van een controle, maar zeker als er geen onafhankelijke derde partij als vervoerder is aangewezen, kan dat wel verstandig zijn.
Een eenvoudige manier van controle is om de beheerder van de begraafplaats of het crematorium waar de stoffelijke resten naar toe gaan, een afschrift van het verlof te sturen.
* Ik begrijp overigens niet waarom u denkt dat er verschil zou kunnen bestaan tussen een opgraving en herbegraving op een 'eigen' gemeentelijke begraafplaats, of een bijzondere begraafplaats of in een andere gemeente. Er moet altijd verlof worden verstrekt.
Want het gaat er niet alleen om dat eigen of andere medewerkers van eigen of andere begraafplaatsen weten wat er mag gebeuren. Het verlof heeft ook een belangrijke functie voor wat betreft het aspect van rechtsbescherming, ongeacht de begraafplaats. Het verlof moet voorkomen dat de overledene tegen zijn wil opgegraven wordt, of dat belangrijke derden buitenspel worden geplaatst. Ik geef enkele voorbeelden om duidelijk te maken wat ik bedoel. Als de overledene uitdrukkelijk voor begraven heeft gekozen en dat in zijn testament heeft vastgelegd, kan bijvoorbeeld een kind bezwaar maken tegen het verlof tot opgraving, onder verwijzing naar het testament. Stel dat een kind begraven is en zijn ouders gescheiden zijn; dan moet het niet zo kunnen zijn dat een ouder die toevallig rechthebbende is, het kind naar elders 'verhuist' zonder dat de andere ouder er van weet. De burgemeester stuurt dan het verlof naar de andere ouder en wijst op de mogelijkheid van bezwaar en beroep.
4. Verlof en vergunning betekenen in dit verband hetzelfde: een officiële (noodzakelijke) toestemming van de overheid om een bepaalde activiteit uit te voeren.
Sommige gemeenten vragen leges voor een verlof tot opgraving; andere niet.
Het vragen van een klein bedrag heeft mijns inziens geen zin, want dan zijn de administratieve lasten van die kleine rekening hoger dan de opbrengst.
Dit soort vragen worden door mij meestal ook behandeld in de cursus Begraafplaatsbeleid die een paar keer per jaar wordt gegeven. De eerstvolgende is begin april: https://www.segment.nl/cursuskalender/138/begraafplaatsbeleid-wet-op-de-lijkbezorging-in-de-praktijk
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
Spelregels
