Wetswijziging twee ipv 1 rechthebbende bij overlijden
24 mei 2018
Vraag nummer: 55091
Wettelijk is bij overlijden sprake van 1 rechthebbende. Na afloop van de grafrust termijn krijgt alleen de eerste rechthebbende bericht v.d. gemeente over verlengen of ruiming van het graf. De eerste rechthebbende heeft niets met het graf en geeft in stilte aan, zonder enig vorm van overleg aan om het graf te ruimen, terwijl de familie van de overleden partner absoluut niet wil (geloofsovertuiging) dat het graf wordt geruimd. De hoogst bejaarde biologische moeder van de overledene brengt een bezoek aan het graf van haar dochter en het graf is geruimd. Dit is toch onmenselijk! Is het niet mogelijk om een wetswijziging in te dienen voor twee rechthebbenden bij overlijden, zodat er altijd sprake moet zijn van overleg? Bij twee rechthebbenden kan veel onherstelbare schade en verdriet worden voorkomen!
Antwoord:
Geachte heer,
Het is niet wettelijk geregeld dat een eigen graf of een particulier graf slechts een (1) rechthebbende kan hebben. Dat zijn eigen regelingen van begraafplaatsen in een verordening of reglement. Bijna alle regels inzake graven zijn eigen regels van begraafplaatsen. De Wet op de lijkbezorging regelt alleen de termijnen van uitgifte en verlenging van graven, dat de vestiging van grafrechten op papier moet staan en dat de grafrechten kunnen vervallen als het grafmonument ernstig verwaarloosd is. De rest is contractvrijheid van begraafplaatsen, een bewuste keuze van de wetgever.
Begraafplaatsen hanteren de regel slechts 1 rechthebbende te willen accepteren vanuit een eeuwenlange ervaring van problemen met meerdere rechthebbenden. Stel dat een vader overlijdt, moeder nog leeft, maar het graf van vader 'alvast' op naam van de (meerdere) kinderen wordt gezet. Dat lijkt praktisch. Maar als een van de kinderen ruzie krijgt met moeder, kan dat ene kind toestemming voor de bijzetting weigeren als moeder overlijdt. Bij meerdere rechthebbenden is toestemming van alle rechthebbenden samen nodig.
Berucht zijn de kindergraven die op naam staan van beide ouders, die later gaan scheiden. Drama's.
Ik was enkele jaren geleden betrokken bij problemen met een graf dat op naam van een echtpaar stond. Dat echtpaar had bij leven al een mooie plek voor een graf met een lange looptijd gereserveerd. Het graf kwam op naam van beiden. Dat kon volgens de regels van de begraafplaats niet, maar de nog niet zo ervaren beheerder liet zich overhalen het toch te doen. Het echtpaar ging scheiden. Enkele jaren later overleed de vrouw. Zij werd niet begraven in dat gezamenlijke graf, maar elders. Echter, een van de kinderen van de vrouw uit een eerder huwelijk claimde overschrijving van het grafrecht voor het gedeelte van zijn moeder. De begraafplaats weigerde. De beheerder had eerder een fout gemaakt, maar mocht die niet herhalen. Het betreffende graf had nu 1 rechthebbende en dat wilde het begraafplaatsbestuur zou houden. De vraag was ook wat voor belang het kind zou hebben gehad om het grafrecht van het graf van zijn voormalige stiefvader gedeeltelijk te hebben. Hij zou de begraving van zijn voormalige stiefvader kunnen tegenhouden, maar was dat nu redelijk? Het bestuur voorzag problemen. De zaak liep hoog op en er kwamen advocaten aan te pas. Pas toen een rechtszaak onafwendbaar leek, gaf het kind het op omdat de kosten enorm zouden oplopen.
Ik heb nooit voordelen gezien van het hebben van meer dan een rechthebbende van een graf, alleen problemen. Wel kunnen rechthebbenden aangeven aan wie het grafrecht kan worden overgedragen, als zij overlijden. Dat kan in een testament of codicil, als zij het netjes willen regelen. Sommige begraafplaatsen accepteren daar verklaringen over. Ik weet dat een instelling als de stichting Grafzorg Nederland al in contracten vastlegt wie de opvolgende rechthebbende(n) kan/kunnen worden bij overlijden van de rechthebbende. Maar dat is iets anders dan meerdere mensen tegelijk rechthebbende maken.
U vreest dat een rechthebbende een grafrecht niet verlengt of dat een rechthebbende een graf kan laten ruimen. Dat laatste kan niet. Een rechthebbende op een graf beslist nooit over de ruiming van een graf; die bevoegdheid kent de wet alleen toe aan de houder van de begraafplaats. Een rechthebbende kan alleen afstand doen van een graf, waarna de houder vrij is om het graf te ruimen.
Andere nabestaanden van een overledene weten of kunnen in elk geval weten wanneer een grafrecht eindigt. Dat is in de meeste gevallen 20 jaar na de begraving. Zij kunnen bij de administratie van de begraafplaats informeren of de grafrechten verlengd worden en zij kunnen ook aangeven dat als het recht niet verlengd wordt, zij graag het grafrecht hebben.
Dat kunnen zij altijd doen. Ik adviseer zulke verzoeken altijd op schrift te zetten en van de begraafplaatshouder te vragen om de ontvangst van de brief te bevestigen.
Ik kan mij best wel voorstellen dat er wel eens een situatie kan zijn waarbij een tweede rechthebbende het misbruik van recht door de eerste rechthebbende kan voorkomen. Maar vanuit mijn ervaring is dat zeldzaam en zijn er andere oplossingen. Men moet vanuit een familie ook opletten wie men het grafrecht toevertrouwt, daar begint het al mee.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Overigens, als u eind van de maand tijd hebt, attendeer ik u graag op de Week van de begraafplaats. Ik kreeg de Weekkrant van de Week van de begraafplaats toegestuurd en was aangenaam verrast door de inhoud. Van 26 mei tot 3 juni 2018 hebben veel begraafplaatsen Open dagen, waarbij op bijzonderheden van de begraafplaats wordt geattendeerd, zoals grafkunst. Zie www.WeekvandeBegraafplaats.nl.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Spelregels
