Van enkel naar dubbeldiep graf (effecten verordeningen)
9 december 2002
Vraag nummer: 1852 (oude nummer: 2224)
Mon, 9 Dec 2002 15:57
Mijn naam is Helma Coopmans en ik werk bij de gemeente Boxmeer. Onder mijn taken valt onder andere de administratie van de gemeentelijke begraafplaats. Ik doe dit werk nu ongeveer 6 jaar maar loop toch nog vaak tegen veel zaken aan waarmee ik niet goed raad weet. Graag wil ik u het volgende probleem voorleggen.
Van 1976 tot 2000 kon op de gemeentelijke begraafplaats van Boxmeer alleen begraven worden in enkele graven. Dit hield verband met de hoge grondwaterstand. De partner had de mogelijkheid een graf te reserveren naast man/vrouw. Hiervan is veel gebruik gemaakt. Voor de reservering werd ook 20 jaar grafrecht betaald.
Begin 2000 is een nieuw gedeelte van de begraafplaats in gebruik genomen. Intussen was de stand van het grondwater aanmerkelijk lager en er werd besloten tot dubbeldiep begraven op het nieuwe gedeelte. Tevens werd besloten dat op het oude gedeelte in nieuwe uit te geven graven en bestaande graven van 20 jaar of ouder ook dubbeldiep begraven mag worden. De beheersverordening, de uitvoeringsregels en de verordening begraafrechten met bijbehorende tarieventabel werden aangepast. Het tarief voor het verlengen van een enkel graf of een gereserveerd graf werd vastgesteld op de helft van verlengen voor een dubbeldiep graf.
Na 20 jaar, wanneer het grafrecht verlopen is, wordt de rechthebbende aangeschreven om het grafrecht al dan niet te verlengen. Heeft hij/zij een graf gereserveerd naast hun overleden man/vrouw dan wordt hen tevens gevraagd aan te willen geven of men te zijner tijd bij hun man/vrouw in hetzelfde graf begraven wil worden. Er zijn nu al best veel mensen die hebben aangegeven dat zij dit willen. De vraag is nu, moet het enkele bestaande graf dat bij het begraven van de tweede overledene een dubbel graf wordt, beschouwd worden als een nieuw graf of kan de termijn verlengd worden tot 10 jaar na de begrafenis (verlengen tarief dubbel graf). Het zal u duidelijk zijn dat de kosten voor de nabestaanden in het eerste geval beduidend hoger zullen zijn dan in het laatste. Hier staat dan wel weer tegenover dat de termijn van het grafrecht in het eerste geval pas over 20 jaar afloopt en in het laatste al over 10 jaar.
Voorbeeld:
Stel een echtpaar heeft twee graven naast elkaar. De echtgenoot is 25 jaar geleden begraven. De echtgenote overlijdt en heeft aangegeven dat zij bij haar man wil worden begraven. Mevrouw heeft het graf na 20 jaar weer voor 10 jaar verlengd (toen nog enkel graf dus ook het tarief voor een enkel graf). Voor de wettelijke termijn van grafrust moet het grafrecht in ieder geval met 5 jaar verlengd worden. Wat is juridisch gezien nu de meest juiste handelwijze? Of het bestaande enkele graf opnieuw uitgeven als een nieuw dubbel graf voor een termijn van 20 jaar met verrekening van het reeds voor 5 jaar betaalde grafrecht of het grafrecht met 5 jaar (tarief dubbel graf) laten verlengen tot 10 jaar na de begrafenis.
Ik hoop dat mijn vraag duidelijk is en dat u mijn probleemkunt oplossen. Bij voorbaat bedankt voor uw moeite. U kunt mij telefonisch bereiken op nummer 0485-585964
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Allereerst dank voor het toezenden van de oude beheers- en legesverordeningen, die ik per mail bij u heb opgevraagd.
Overigens - flauw juristen-grapje zo geef ik direct toe - had de partner in Boxmeer vroeger NIET de mogelijkheid om een naastliggend graf te reserveren. Er staat in de oude verordening uit 1976 dat een naastliggend graf kon worden uitgegeven ten behoeve van het bij elkaar begraven van familieleden. Een echtgenoot, geregistreerde partner of levensgezel is juridisch geen familie. Kinderen, ouders, broers, zussen, nichten, neven enz., met hún aangehuwden, zijn familie. Alleen de eigen partner is geen familie. Maar men zal die regel in de verordening wel niet strikt hebben gehanteerd.
Nóg een kleine en beetje flauwe maar juridisch meer relevante opmerking: de Uitvoeringsbesluiten voor de grafbedekkingen en voor de graven en asbestemming werken formeel niet. Ze zijn namelijk niet gedateerd en dan staan ze nog niet vast. Er is dan geen formeel startpunt voor een juridisch correcte bekendmaking en inwerkingtreding. Wellicht zijn de besluiten opgenomen in de besluitenlijst van de betreffende B&W-vergadering; dan is het juridisch wel weer gedekt.
Wat ik me verder afvraag is hoe en waar is vastgelegd welke graven of gedeelten van de begraafplaats zijn ingedeeld in de categorieën 1, 2 en 3. In het uitvoeringsbesluit staat dat het ter plaatse is aangegeven. Maar als ik uw verhaal goed begrijp, komen er graven van verschillende categorieën door elkaar te liggen. Staat er dan bij elk graf een bordje?
Maar dat alles terzijde. Over naar uw eigenlijke vraag.
Op het moment dat een grafrecht eindigt, kan men besluiten om het graf niet te verlengen voor 10 jaar, maar het graf als een heel nieuw graf uit te geven voor 20 jaar.
In uw voorbeeld dat een vrouw 25 jaar na haar man overlijdt, had zij 5 jaar eerder, na ommekomst van de eerste termijn van 20 jaar, in beginsel de keuze om
1. de graven te verlengen (als graven categorie 1), of
2. het bestaande graf als een nieuw 2-diep graf voor 20 jaar uit te laten geven (categorie 2) en het gereserveerde graf te laten vervallen.
Nu, na 25 jaar, is die keuze er niet. Althans niet in deze vorm. De nabestaanden kunnen vragen om het bestaande graf om te zetten in een graf categorie 2, als nieuw graf, voor 20 jaar. Maar dan hebben ze geen recht op verrekening van de reeds betaalde 5 jaar (voor het 26e t/m 30e jaar). Waarom niet? Omdat uw legesverordening niet de mogelijkheid van verrekening kent. Men doet dan gewoon afstand zonder recht op vergoeding.
Uw beheersverordening is ook niet helemaal in overeenstemming met de Wet op de lijkbezorging. U hebt helemaal gelijk dat in uw voorbeeld er eigenlijk nog met 5 jaar verlengd moet worden. Zo zóu het moeten. Maar.... uw beheersverordening kent alleen verlengingen in stappen van 10 jaar en de legesverordening idem. Nu mag je wettelijk in jaar x alleen een verlenging regelen tot uiterlijk x + 10 jaar. En als je al in jaar x + 5 zit, zit je eigenlijk klem. Als je juridisch heel zuiver te werk wilt gaan, moet je in het geval van uw voorbeeld (vrouw overlijdt 25 jaar na man, de eerste verlening na 20 jaar loopt dus al 5 jaar) eerst 3 jaar wachten en pas dán mag je de familie een verlenging van 10 jaar, ingaande 2 jaar later, aanbieden. Waarom 3 jaar wachten? Omdat je volgens artikel 28, lid 1, Wlb niet eerder dan 2 jaar vóór de afloop van de termijn een verlenging mag aanbieden.
In de praktijk handelt men vaak niet zo zuiver, want het is een heel gereken. Alhoewel dat wel meevalt als je het systeem door hebt. Maar voor families is dat vaak vervelend, want er moet dan na een bepaalde aantal jaren nog een verlenging worden betaald, die eigenlijk uit de nalatenschap moet komen. Óf men kan dan de nalatenschap niet defintief regelen, óf men moet later bij de kinderen met de pet rond om geld in te zamelen, óf 1 kind neemt het voor zijn rekening. Daar zit niemand op te wachten. De meeste begraafplaatsen nemen dan het voorschrift van het pas 2 jaar voor afloop van de termijn mogen aanbieden van een verlenging niet zo nauw en verlengen dan meteen in het 25e jaar voor de termijn 31e t/m 40e jaar.
Wilt u het echter heel zuiver doen, dan moeten de beheersverordening en de legesverordening aangepast worden in die zin, dat men vanaf een bijzetting tot het 10e jaar na die bijzetting moet verlengen en dat je daar een tarief voor vraagt dat het aantal nog te verlengen jaren is, gedeeld door 10, van het tarief van een verlenging met 10 jaar. Dat klinkt weer ingewikkeld. Maar als iemand overlijdt in 2010 en het grafrecht liep tot 2013, dan moeten 7 jaar bijgetekend woren tegen een tarief van 7/10 van een verlenging van 10 jaar.
Uw legesverordening moet gewoon ook wat uitgebreider worden en een tarief bevatten voor het geval dat men ergens midden in de termijn een enkel graf omzet in een 2-diep graf (ik vermijd de term dubbel graf, omdat men daar zowel een 2-diep graf als twee naast elkaar liggende 1-diep graven onder kan verstaan; dat geeft in de praktijk vaak misverstanden). U moet gewoon de verschillende situaties eens naast elkaar leggen en kijken of de verschillen financieel niet te groot zijn en de tarieven zonodig naar elkaar toe trekken.
In mijn opinie zou er eigenlijk geen financieel voordeel of nadeel moeten zijn, als men zou besluiten om een 1-diep graf 2-diep te maken, dan wel de bestaande situatie van graven naast elkaar te handhaven. Het zou een principiële of emotionele keuze moeten zijn, wat geldelijk niets kost of oplevert. Alleen als de begraafplaats ruimtenood krijgt, kan het 2-diep begraven financieel worden gestimuleerd.
Overigens staan mensen die een enkel 1-diep graf omzetten in een 2-diep graf ook nog voor de kosten van het dieper her laten begraven van de eerst begravene.
mr W.G.H.M. van der Putten
14 december 2002
