Graven voor langere periode in stand houden (KNIL-graven; artikel 26 model-verordening)
19 juli 2021
Vraag nummer: 63373
Beste meneer Van der Putten,
De gemeente is verzocht om graven van KNIL-militairen op de gemeentelijke begraafplaats voor een (hele) lange periode in stand te houden.
De huidige verordening bevat geen artikel voor het in stand houden van historische graven en opvallende grafbedekkingen, aan de hand van een lijst die het college bijhoudt.
In het geval dat het college of de burgemeester van plan is om aan het verzoek medewerking te verlenen door aan de graven een beschermende status toe te kennen en de grafrechten over te nemen, moet de verordening dan worden aangepast voordat dit mogelijk is ?
Met andere woorden: moet de gemeenteraad akkoord geven door de verordening op dit punt aan te passen?
Ik ben heel benieuwd naar uw reactie.
Bij voorbaat dank.
Antwoord:
Geachte heer,
Dit verzoek ligt buiten de categorie waar de door u bedoelde bepaling over het in stand houden van historische graven en opvallende grafbedekkingen voor bedoeld is. We hebben het over artikel 26 van de model-beheersverordening 2010 van de VNG.
Ik adviseer gemeenten altijd om die bepaling niet over te nemen, omdat er bij de toepassing heel veel onduidelijkheden en losse eindjes zijn. Onduidelijk is welke norm je als gemeente zou moeten hanteren en wat de rechten en plichten van rechthebbenden en andere nabestaanden zijn. Moeten er dan nog grafrechten betaald worden? Ja. Moet er nog voor onderhoud betaald worden? Ja. Kunnen de rechten nog worden overgedragen aan andere familieleden? Ja. Moet de gemeente voor onderhoud zorgen? Nee. En dat bekostigen? Nee.
De gemeente maakt alleen een lijstje van graven waarover ze gaat nadenken of het de moeite waard is om ze te behouden. Dan zal er niet geruimd worden, voordat de gemeenteraad beslist welke graven wel of niet geruimd worden (als de rechten verlopen zijn).
Hoe kunnen nabestaanden protesteren als ze het er niet mee eens zijn (als de raad bijvoorbeeld besluit om het grafmonument (op een andere plek) te bewaren, maar het graf te ruimen. Mag de rechthebbende het grafmonument wel veranderen, als er nog een bijzetting in het graf komt? Het college of de raad kan het besluit om niet te ruimen altijd herzien; het is geen verplichting jegens derden. Het biedt geen garanties voor de toekomst. De gemeente kan altijd van mening veranderen.
Ik ben er persoonlijk groot voorstander van om bijzondere graven en bijzondere grafbedekkingen niet onnadenkend te ruimen. Maar als men vindt dat ze beschermd moeten worden, moet dat gebeuren binnen het kader van de Erfgoedverordening. Die kent procedures die duidelijker zijn en waar ook het financiële aspect beter geregeld is. In elk geval iets geregeld is, wat bij de 'artikel 26-lijst' niet het geval is.
Het toepassen van artikel 26, als uw gemeente een dergelijke bepaling zou hebben, komt denk ik niet tegemoet aan wat de Molukse gemeenschap zou wensen ten aanzien van de KNIL-graven. Want dat vrijwaart de graven niet van kosten en geeft de gemeenschap geen rechten.
Ik denk dat het de bedoeling is de graven van KNIL-militairen een status aparte te geven. Ik denk daarbij aan de status van oorlogsgraven; die passen ook niet in het stramien van de beheersverordening. En dat hoeft ook niet.
Anno 2020 en 2021 gaan er in meer dorpen en steden stemmen op om KNIL-graven te beschermen. Men ziet dat als een eerbetoon en teken van respect van de Nederlandse gemeenschap ten opzichte van de voormalige KNIL-soldaten en hun nabestaanden, die in dienst zijn geweest van Nederland en trouw zijn gebleven aan Nederland in de onafhankelijkheidsoorlog van Indonesië. Zij hebben het enorme offer gebracht om hun land en hun huis te verlaten. Hun gezinnen kwamen in een totaal vreemde omgeving terecht.
Over het in stand houden van deze graven zouden gemeenten een schriftelijke afspraak kunnen maken met representatieve vertegenwoordigers van de Molukse gemeenschap, waarbij de gemeente het op zich neemt om deze graven in stand te houden zo lang als de begraafplaats blijft bestaan. Er zouden nadere afspraken gemaakt kunnen worden over onderhoud en wie verantwoordelijk is voor reparaties aan monumenten als gevolg van breuk en slijtage.
Ik denk dat dit alle betrokkenen meer duidelijkheid en zekerheid kan geven dan de toepassing van de regeling uit het VNG-model.
De beheersverordening hoeft voor een dergelijke afspraak niet aangepast te worden. De verordening lijkbezorgingsrechten ook niet.
In een overeenkomst kan ook worden geregeld dat bepaalde aspecten van de verordeningen van toepassing is, als dat gewenst is. Dat lijkt me lang niet altijd nodig.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
