Beperkingen overschrijvingen grafrechten
29 januari 2004
Vraag nummer: 2840 (oude nummer: 3897)
Geachte heer van der Putten,
In de Gemeente Huizen stelt de begraafplaatsverordening dat een graf alleen in de eerste of tweede graad mag worden overgeschreven. Overschrijvingen na overlijden aan rechtspersonen weigert de gemeente. Hoe nu verder met rechthebbenden zonder nabestaanden in deze graden van verwantschap? Kan de gemeente gedwongen worden over te schrijven op rechtspersonen of andere nabestaanden?
Met vriendelijke groet,
Mijndert Rebel
Rebel's Begrafenisonderneming
Antwoord:
Geachte heer Rebel,
Ik heb in mijn archief de beheersverordening begraafplaatsen uit 1985 van de gemeente Huizen. Of er een nieuwere verordening is, weet ik niet. In artikel 17 van deze verordening staat dat het grafrecht na overlijden van de rechthebbende kan worden overgeschreven op naam van de echtgeno(o)t(e) of een bloed- of aanverwant tot en met de tweede graad.
Echter, in het vierde lid van artikel 17 staat dat in bijzondere gevallen van het bepaalde in de andere leden van dat artikel kan worden afgeweken.
Het is onjuist en in strijd met de verordening als de gemeente verzoeken tot overschrijving van het graf op naam van een rechtspersoon of personen in de 3e of 4e graad, of zelfs zonder graad, direct weigert. De verordening kent een uitzonderingsmogelijkheid en de gemeente is dan verplicht om telkens af te wegen of in een bepaald geval niet zon uitzonderlijke situatie aan de orde is. Om een afweging te kunnen maken, dient een verzoek om overschrijving gemotiveerd te zijn. Dat hoef je niet te doen als het graf op naam van de echtgenoot geschreven moet worden, of op naam van een kind. Maar wel dus in de uitzonderingssituaties. Zon motivering hoeft geen uitgebreid kletsverhaal te zijn. Als al gesteld kan worden dat er geen andere verwanten zijn die het graf in stand willen of kunnen houden, is dat feit m.i. op zich al voldoende.
Overigens is het altijd verstandig als iemand zonder nabestaanden in een testament of in een codicil heeft staan dat een graf na het overlijden op naam van een bepaalde persoon of rechtspersoon moet komen staan. Dat ondersteunt een verzoek aan de gemeente.
Er zijn veel meer gemeenten die in hun verordening hebben staan dat een graf alleen op naaste verwanten overgeschreven kan worden, maar er zijn dan altijd uitzonderingen mogelijk. En die worden in de praktijk ook altijd gemaakt. Het is ook in het belang van de gemeente zelf, dat iemand of iets verantwoordelijk is voor het graf en aanspreekbaar is bij schade aan of door het monument bijvoorbeeld. Ik ken maar 1 gemeente tot op heden die dit principieel weigert en daar is het t wachten op een concrete case om de zaak aan de rechter voor te kunnen leggen.
In de praktijk zijn dit soort regels dus geen enkel probleem, althans bij enig doorvragen en doorduwen.
Strikte toepassing van deze regels zou ook van den gekke zijn. Volgens de tekst van de verordening van Huizen kan een graf niet op naam staan van samenwonende partners, als men niet gehuwd is. Zelfs niet als er een samenlevingscontract is of als men geregistreerd partner is. Dat is in deze tijd natuurlijk niet meer acceptabel. En met de uitdunning van gezinnen, echtscheidingen en de grotere aantallen alleenstaanden wordt het ook moeilijker om mensen te vinden die 1e of 2e graads verwant zijn. Zodat men inderdaad vaker op een rechtspersoon aangewezen is om graven in stand te houden.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
