Sieraden opgraven

16 november 2002

Vraag nummer: 1570  (oude nummer: 1935)

Sat Jun 15 21:19:45 2002

Geachte heer van der Putten,

Bij mij is een verzoek ingediend tot het overgaan van een individuele opgraving, volgens een familielid (zoon) zijn ten tijde van de begraving enkele sieraden meegegaan, die hij graag als aandenken zou willen hebben (dit is ongeveer 20 jaar geleden).
Stel dat deze sieraden worden gevonden mogen wij deze dan als begraafplaats beheer teruggeven aan deze zoon, tevens zijn er nog twee kinderen, moeten deze in kennis worden gesteld.
Vr.groeten W.P.Dijkstra

Antwoord:

Sun Jun 16 12:39:26 2002

Geachte heer Dijkstra,

Sieraden die ooit mee zijn begraven, zijn juridisch zogenaamde 'res nullius', prijs gegeven goederen, dingen die je weg hebt gegeven of weg gegooid, zoals een plastic koffiebekertje in de prullenbak of het papiertje rond een toffee. De familie kan er geen aanspraak meer op maken. Als zij bij een opgraving of ruiming gevonden worden, behoren zij toe aan de eigenaar van de grond, in dit geval dus de gemeente.
De gemeente kan dan formeel wel juridisch eigenaar zijn, maar de gemeente kan er verder niets mee. Bij de ruiming van een graf zouden ook resten van sieraden in een knekelput behoren te worden gedeponeerd.

Als uw gemeente bereid is om een opgraving toe te staan, om een nabestaande in de gelegenheid te stellen om sieraden van de overledene tot zich te nemen, is daar op zich, juridisch, niets op tegen. Mits het verzoek uitgaat van de rechthebbende op het graf. Of, indien het grafrecht inmiddels net is verlopen en er dus geen rechthebbende meer is, van een persoon die een redelijk persoonlijk belang aannemelijk kan maken. Bijvoorbeeld een kind van de overledene, terwijl een ander kind rechthebbende is geweest.

Het is niet nodig om voor de uitvoering van dit verzoek toestemming aan andere kinderen te vragen, of hen er van in kennis te stellen. En waarom zou je wel kinderen, maar geen kleinkinderen en geen broers of zussen, ooms of tantes van de overledene in kennis stellen?

Bij een dergelijk verzoek om sieraden op te graven, is het de vraag of deze sieraden nog wel gevonden kunnen worden. En wat de staat van de sieraden is. En wat de staat van het graf is. Alleen sieraden van edelmetaal maken een kans om het langdurig verblijf onder de grond doorstaan te hebben. Maar ga in 2 kuub zand bijvoorbeeld maar eens een gouden ring vinden. Dat valt niet mee. Dan moet je alles zeven.
Wellicht is van het lichaam nog maar heel weinig over, maar wellicht ook niet. Is er een hoes gebruikt? Nauwe synthetische kleding? Wanneer kun je van een overledene sieraden afnemen? Het kan zijn dat je op technische problemen stuit, of dat je de gezochte spullen gewoon niet kunt vinden. Het kan ook zijn dat de bewuste sieraden ten langen leste niet mee begraven zijn, maar vóór het sluiten van de kist zijn weggenomen zonder het de (hele) familie te vertellen. Per slot worden in de praktijk relatief weinig sieraden mee begraven, maar juist als persoonlijk aandenken bewaard. Nog los van de Hollandse zuinigheid.
Ik zou dus een dergelijk verzoek alleen met de nodige mitsen en maren inwilligen, omdat succes niet gegarandeerd kan worden. En ethisch kunnen er ook vraagtekens worden gezet.

mr W.G.H.M. van der Putten

16 juni 2002