Vertikaal begraven
12 juni 2009
Vraag nummer: 6623 (oude nummer: 13215)
Begraven gebeurt altijd nog horizontaal, dus zeg maar met een liggende kist. Waarom wordt er niet een gat in de grond geboord en de overledene - in een jute zak - vertikaal in dit boorgat gedaan. Uitgaande van een gemiddelde lengte van een persoon 1,80 meter en verplichte afdekking met aarde van 65 centimeter zou men dus een gat moeten hebben van 2,45 meter. Voordeel wat ik zie in een vertikale bijzetting is dat men meer personen per vierkante meter kan begraven. Dus zal er ook minder snel sprake zijn dat een begraafplaats vol raakt.
Is vertikaal begraven ook wettelijk toegestaan?
Antwoord:
Geachte heer,
Ja, ook verticaal (en diagonaal) begraven is wettelijk toegestaan.
Of men met verticaal begraven ruimte bespaart, is maar de vraag. De wettelijk toegestane hoeveelheid kisten in een graf 3 stuks. Die worden nu boven elkaar begraven. Men moet tussen de kisten aan alle kanten 30 cm aarde tussenruimte laten. Dat is om het toetreden van zuurstof in de grond rondom de kisten mogelijk te maken. Wanneer te dicht boven en naast elkaar begraven wordt, belemmert dat de ontbinding van de stoffelijke resten. Voor een graf heeft men nu - gelet op de formaten van kisten - een oppervlakte van minimaal 80 bij 200 centimeter nodig (iets breder en langer is wel gunstiger voor machinaal graafwerk aan een graf, maar dat terzijde).
Als men mensen verticaal begraaft, zal men ook een tussenruimte tussen kisten van 30 cm moeten aanhouden. Een kist is ongeveer 50 cm breed.
Ik ga althans even uit van begraven in kisten, niet alleen omdat dit nu gebruikelijk is, maar ook omdat het enkele voordelen heeft. Voor transport is het gebruik van een kist prettig, vooral voor het personeel, omdat men de overledene zelf niet hoeft vast te pakken. Dat hoeft ook niet als hij of zij in een juten zak verpakt is, maar een stoffelijk overschot in een zak of ander lijkomhulsel is herkenbaarder als mens en vaak een grotere psychische belasting voor personen die 'er mee moeten werken' dan een neutraler ogende kist. Het begraven in een kist heeft ook het technische voordeel dat er een flinke dot lucht/zuurstof mee de grond in gaat. Dat zorgt er voor dat de ontbinding sneller op gang komt. Als een stoffelijk overschot in een zak wordt begraven wordt de zak meteen helemaal door zand omsloten en komt de vertering minder makkelijk op gang, wat misschien uiteindelijk tot gevolg heeft dat er meer tijd nodig is, voor men het graf kan ruimen.
Als je bij verticaal begraven de ruimte voor een kist - tussenruimte - kist - tussenruimte - kist berekent, heb je 50 + 30 + 50 + 30 + 50 - 210 cm in de lengte van een grafplaats nodig. En met zulke rijtjes naast elkaar voor elke rij 50 + 30 cm = 80 cm nodig. De benodigde oppervlakte is dan nagenoeg gelijk aan het horizontaal boven elkaar begraven van kisten. Als je stoffelijke overschotten van niet al te dikke mensen zonder kisten verticaal begraaft heb je misschien 40 + 30 + 40 + 30 + 40 = 180 cm in de lengte voor 3 grafplaatsen nodig. Maar dat is maar een beperkte besparing ten opzichte van een 'gewoon' graf van 200 bij 80 cm.
Qua ruimtebeslag zie ik dus geen echte duidelijke voordelen van verticaal begraven. Voor 3 overledenen is en blijft een oppervlakte van ongeveer 200 bij 80 cm nodig.
Verticaal begraven is echter lastig voor het beheer van de begraafplaats.
Het boren van een gat van ongeveer 50 cm doorsnee, met een noodzakelijke diepte van ongeveer 250 cm, is nog een hele klus. Daar zal een speciaal soort boor voor ontwikkeld moeten worden, die meteen ook een soort koker als bekisting/versteviging van de wand moet inbrengen. Dat is niet iets wat een man met een schop zelf kan graven. Voor kleine begraafplaatsen met weinig begravingen zal dat waarschijnlijk een behoorlijke investering vergen.
Een ander nadeel is dat als dit graf weer vol wordt gestort, de aarde waarschijnlijk niet zo makkelijk goed kan worden aangestampt als in een gewoon graf. Er is immers minder bewegingsruimte. De graafmachine zou ook een soort aanstampmachine moeten zijn. Als de aarde niet goed aangestampt wordt, klinkt de aarde slechter of in ieder geval langzamer in. Men zal boven verticale graven op den duur door het niet goed (kunnen) aanstampen meer en diepere kuilen zien ontwikkelen dan boven gewone horizontale graven. Een en ander is natuurlijk ook sterk afhankelijk van de grondsoort ter plaatse.
Nog een ander nadeel van een verticaal graf is dat het niet zo makkelijk geruimd kan worden. Het individueel ruimen van een graf wordt een heel lastige zaak, omdat men weinig of geen bewegingsruimte heeft als het graf wordt geopend. Men moet over een diepte van ongeveer 150 tot 180 cm naar botresten zoeken. Bij traditionele graven biedt het oppervlak meer bewegingsruimte. Het maakt nogal verschil of je op 2 meter diepte naar botten graaft in een gat van 200 cm breed, dan wel of je dat moet doen in een gat van ongeveer 50 of 60 of zelfs 70 cm breedte. Als je in zo'n smalle ruimte staat, kun je je kont niet keren en je schop nauwelijks hanteren. Als je een hele reeks van zulke graven tegelijk ruimt, kun je wel meer in de breedte werken, maar zul je over een grote diepte naar botmateriaal moeten zoeken. Bij traditionele horizontale graven is het zoeken eenvoudiger, omdat men weet op welke diepte men de botten moet zoeken; dat is in 3 lagen, die telkens 70 tot 80 cm dieper liggen. Dat maakt het mogelijk om de aarde tussen de lagen efficiënt met een graafmachine weg te halen, zonder dat men bang hoeft te zijn om direct aan of tussen de botten te zitten. Bij verticale graven is alleen de toplaag 'botvrij'.
Voorts merk ik op dat het begraven in juten zakken e.d. waarschijnlijk weinig populair zal worden. Het doet denken aan het respectloos begraven van on- en minvermogenden, zoals we dat in de film Amadeus konden zien.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek > reportages.
Zoals de Promo Serie Begraven en Begraafplaatsen
