Digitaal begraafplaatsregister en verbod site begraafplaats

7 januari 2004

Vraag nummer: 2782 (oude nummer: 3715)

Mijn vraag is misschien wat vreemd, maar ik zoek dringend steun. De vraag stel ik aan het eind.

Eerst wat achtergrond info: Ik ben werkzaam bij een begraafplaats en heb aan de hand van foto's (ca. 10000) alle graven uitgeplozen op naam geboorte en sterfjaar, soort steen, staat van de steen enz.enz. Daarnaast heb/had ik een website over de geschiedenis van alle begraafplaatsen binnen de gemeente (ook bermgraven, dierenbegraafplaats, herdenkings monumenten e.d.) kortom een website zoals er inmiddels al velen van zijn op het web. Door onderzoeken, inventarisaties (allen in eigen tijd en met eigen middelen en financiën) respons op de website van bezoekers is mijn database inmiddels van indrukwekkende omvang geworden (4,5 megabite). Nu is recent iemand van belang in de gemeente getipt van het bestaan van mijn site en eist nu uit hoofde van zijn functie namens de gemeente alle informatie van de site op. Tevens is mijn database verboden verklaard en wordt zelfs opgeëist door de gemeente zonder dat er wat tegenover staat. (ik heb er inmiddels ca. 2000 uur en 1500 euro in geinvesteert.)
Ik heb met onmiddelijke ingang mijn website (moeten) sluiten en ik heb zelf mijn komputer en database van het werk weggehaald. Ik gebruikte de komputer wel om gegevens op te zoeken voor mijn werk nl. niet om in te voeren! Waarom uren in registers zoeken als ik (en mijn collega) de info met een toetsdruk uit de komputer kunnen halen.

Ik zit dus zonder komputer, en ben dus vreselijk belemmerd in mijn werk. Nu komt na overleg met de betreffende leidinggevende plotseling naar voren dat ik een komputer krijg van de gemeente en of ik daar mijn bestand maar op wil zetten. Dus bij deze MOET ik afstand doen van die gegevens wat ik heb nou toch een (2e hands) komputer gekregen? Wat zeur ik nou toch weer!

Nu komt mijn vraag dan eindelijk: Voordat ik mijn bestand op de nieuwe komputer installeer, ben ik voornemens een kontrakt op te stellen met daarin omlijnde voorwaarde. o.a. dat nieuwe gegevens invoer nog steeds gaat zoals voorheen in eigen tijd.
Een tijdsduur (bv. 1-6 maanden) voor gratis gebruik van de gegevens voor/door de gemeente tot zijzelf een eigen begraafplaatsbeheersysteem hebben opgezet. Dat daarvan ook regelmatig schriftelijke terugkoppeling van het verloop komt. (ik zit ook in de automatiseringskommissie) Daarna wil ik graag een maandelijkse vergoeding voor elke maand dat het programma nog nodig is. Als de automatisering van de begraafplaats geinstalleerd is en werkt, wil ik dan nog kunnen beslissen of ik mijn gegevens alsnog terbeschikking stel of dat ik er een vergoeding voor ga vragen. Ze komen zo wel erg gemakkelijk en goedkoop aan een bijna kompleet digitaal register.

Wat vind u er van? Doe ik hier allemaal verstandig aan? Of durft u hier iets over te zeggen? De hele raad en sectordirectie en management is er op dit moment mee bezig. Ik heb bewust de gemeente naam achterwegen gelaten. Gaarna ook mijn naam niet openbaar.
Ik zie met spanning uw antwoord tegemoet.

Antwoord:

Geachte heer,

Uw vraag ligt niet op het terrein van de lijkbezorging, maar is deels burgerlijk recht, heel klein beetje bestuursrecht en deels ambtenarenrecht. Met mijn werkervaring als voormalig adjunct-gemeentesecretaris, hoofd juridische zaken van een ministerie en honorair ambtenarenrechter, waag ik mij echter wel aan een bespiegeling van deze kwestie.

Als u in de eigen tijd met eigen middelen een inventarisatie van de begraafplaatsen en graven hebt gemaakt, met de gegevens die u noemt en een site hebt opgezet, dan zie ik dat als een puur private aangelegenheid. Dat zou iedere burger kunnen en mogen doen, dus ook een burger die toevallig ook werkzaam is op dit terrein. Dat de werkzaamheden en de persoonlijke belangstelling in elkaars verlengde liggen, zal niet toevallig zijn. Er zal een wederzijdse bevruchting zijn. Maar dat doet aan het principe niets af.

Het gaat hier eigenlijk om 2 verschillende dingen: de computer en de site.

Ik begrijp uit uw verhaal dat het gaat om een eigen computer met een eigen database die u op uw werk had staan. Ik heb u zojuist gemaild en gevraagd hoe dat zo kwam. U vertelde dat u eerst die gegevens thuis had. Dat het later i.v.m. vragen van nabestaanden wel handig bleek om ze op uw werk te hebben. Dat u ze toen op een laptop regelmatig mee van huis naar het werk nam. En dat het uiteindelijk makkelijker was om een oude eigen PC maar gewoon permanent op het werk te stallen. Tja, zo is het dan gekomen.
Ik zie hier maar 1 ding 'verkeerd' aan: men behoort geen eigen spullen op het werk te bewaren. Daarom kan men inderdaad kan men van u verlangen dat u uw eigen PC verwijdert. Ik begrijp dat u die PC alleen op het werk had staan, omdat u en uw collega op uw werk er juist gemak van hadden. Maar ja, als de gemeente u als werkgever geen computer ter beschikking stelt en als u of uw collega niet in de gelegenheid zijn of worden gesteld om op het werk een systeem op te zetten, dan heeft dat als consequentie dat u minder efficiënt kunt werken. Maar dat gevolg is voor rekening en risico van de gemeente, niet van u.
Ik neem aan dat de afdeling die de administratie van de begraafplaatsen doet, waarschijnlijk Burgerzaken, ook een geautomatiseerd systeem heeft. Ik denk alleen dat men daar geen gegevens in heeft staan over de aard en conditie van de grafmonumenten, wel zaken al de persoons- en adresgegevens van rechthebbenden en dergelijke, maar dat terzijde.
Als u bezoekers van de begraafplaats vanaf uw werkplek niet meer van informatie kunt voorzien, moet u ze maar verwijzen naar de administratie van de begraafplaats. Het zou m.i. in de rede liggen dat u op uw werkplek een koppeling zou hebben met de administratieve afdeling.

Ik heb u gemaild en om een beschrijving van de site gevraagd. U hebt mij terug gemaild dat uw site vergelijkbaar is met bijvoorbeeld de site www.begraafplaats-baarn.nl. Welnu, dan zie ik geen enkele grond waarop de gemeente kan eisen dat de site gesloten wordt.
Ik kan mij voorstellen dat het bezwaarlijk zou zijn als publiek zou zijn gemaakt wie de rechthebbenden van graven zijn. Dat is informatie die valt onder de Wet bescherming persoonsgegevens. Maar dat is hier niet aan de orde.
Men meende dat de site te veel de indruk wekte dat het om een gemeentelijke site zou gaan; men viel met name over het gebruik van het gemeentewapen op de site. Wel, ik meen dat het type site niet de indruk wekt gemeentelijk te zijn. De lay-out en opzet geeft daar geen enkele aanleiding toe. Uw gemeente – u hebt mij de naam genoemd – werkt niet met het gemeentewapen maar met een logo. Een logo is merkrechtelijk beschermd, maar het gemeentewapen niet. Het is meestal verboden om het gemeentewapen als eigen wapen te voeren. Maar dat betekent dat u of anderen het wapen niet kunnen gebruiken alsof het het wapen van uw familie of een instelling is. Maar het wapen mag wél worden getoond in een historische of culturele context, zo van “Kijk, deze site gaat over begraafplaatsen in de gemeente X en dit is het wapen van de gemeente X”. Er is geen wettelijk of ander verbod om een wapen af te beelden op de manier zoals u dat hebt gedaan. Ik heb zelf vroeger bij Binnenlandse Zaken gewerkt en zaken rond de wapenverlening zaten in mijn werkpakket; ik weet als weinig anderen in Nederland wat er op dit vlak mag en niet mag. Zie bijvoorbeeld de sites www.wassenaar.net en http://wassenaar.domeintje.net. Ook sites waar ook het gemeentewapen van mijn woonplaats wordt gebruikt. En dat is geen enkel probleem. Men is in uw gemeente gewoon niet op de hoogte van de regels en ziet water branden.
Waar het gaat om informatie over de personen die op die begraafplaatsen begraven zijn, met geboorte- en sterfdata., dan kan ik slechts constateren dat het om openbare informatie gaat. Iedereen kan deze gegevens letterlijk ook zelf in ogenschouw nemen op de begraafplaats. Het is juist de bedoeling van de rechthebbenden op de graven dat deze informatie openbaar wordt gemaakt; daarom staat het op het monument.
Ik zie dan op basis van uw beschrijving ook niet dat de gemeente de informatie van de database kan opeisen. Dat is onzin en voor zover ik het nu kan beoordelen wellicht zelfs onrechtmatig van de gemeente.

U hebt mij gemaild dat u deze opdrachten mondeling hebt gehad. Dat zou ik nooit accepteren. Als men dergelijke verstrekkende opdrachten wenst te geven zoals het verbieden van een site en dergelijke eisen stelt als het inleveren van een database, dan moeten ze zwart op wit worden gegeven. En uiteraard, deugdelijk gemotiveerd. Daar is nu geen sprake van. Dat is onacceptabel, want zo wordt u elke rechtsbescherming en de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen ontnomen. Het moet juridisch ook duidelijk zijn of het hier gaat om een opdracht in de relatie werkgever-werknemer, dan wel op andere basis.
De opdracht om uw particuliere PC van het werk te verwijderen kan mondeling worden gegeven en die moet u ook nakomen. Maar de opdracht om de site te sluiten en uw database en andere gegevens ter beschikking te stellen is mondeling van generlei waarde. U hoeft zich daar helemaal niets van aan te trekken en als men daar op terug komt kunt u zeggen alleen een schriftelijke en onderbouwde opdracht van uw diensthoofd of het college te accepteren. En daar kunt u dan later bezwaar tegen maken.
Als en voor zover er mondelinge gesprekken zijn, dan zou ik als ik u was om verslaglegging vragen en ook altijd zelf aantekeningen voor een eigen verslag maken. Het komt vaak voor dat verslagen anders onvolledig zijn. Stel dat de problemen later groter worden, wat niet te hopen is, dan worden verslagen van heel groot belang.

Dat u van uw baas nu een computer krijgt is mooi, maar dat betekent nog niet dat u die PC dan maar met uw privé gegevens moet vullen. Dat zou ik niet doen. Laat men zelf maar een koppeling aanbrengen met het systeem van de afdeling Burgerzaken. Nu staan er op uw systeem andere dingen dan in de administratie bij Burgerzaken, maar dan moet dat systeem op uw werkplek maar opnieuw worden opgebouwd. En dan in de baas z’n tijd. Want zo wil men het blijkbaar.

Het aangaan van een overeenkomst met de gemeente voor het gebruik van uw gegevens zou op zich een juiste stap kunnen zijn. Het levert u een vergoeding op van kosten die u privé hebt gemaakt en de gemeente zal het waarschijnlijk een aanzienlijke besparing van werk opleveren. Als dit opnieuw zou moeten worden opgezet, zou iemand er wel een jaar mee bezig kunnen zijn. Maar het is maar de vraag of de gemeente dit ook zo ziet.

Ik schat in dat het wel mee zal vallen dat “De hele raad en sectordirectie en management (…) er op dit moment mee bezig (zijn)”. U hebt het me niet verteld, maar ik schat in dat het zo is gegaan dat een wethouder of raadslid de site met o.a. het gemeentewapen heeft gezien en ongenuanceerd heeft geroepen “Mag dat zomaar?” En dan weten anderen het niet precies en beginnen ook “Ach en oei” te roepen. Maar volgens mij mag dat inderdaad, het hebben van zo’n site. Wat mijns inziens in ieder geval niet mag is dat een gemeente zo’n site “zomaar” meent te kunnen verbieden. Ik heb de indruk dat onterecht druk wordt uitgeoefend in de relatie werkgever-werknemer. De gemeente had dit waarschijnlijk niet gedaan als het ging om een site van een willekeurige burger.
En stel nu, even theoretisch, dat de site gegevens zou bevatten die op een of andere wijze niet geschikt zouden zijn voor publicatie. Dan zou het voor de hand liggen dat op verzoek van direct belanghebbenden (alleen) die gegevens zouden worden verwijderd of aangepast. Maar dan hoeft natuurlijk niet de hele site uit de lucht.

Ik heb het verhaal natuurlijk maar van één kant gehoord, maar op basis van het bovenstaande meen ik dat de eisen van de gemeente niet houdbaar zijn. Men kan u alleen verplichten om uw eigen oude PC thuis te houden.

U moet echter proberen de kwestie niet uit de hand te laten lopen. Het is een m.i. ten onrechte opgeblazen zaak en daarom moet voorkomen worden dat het de arbeidsvreugde en de arbeidsrelatie gaat verzieken. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan, want ik kan me voorstellen dat zo'n kwestie u emotioneel aangrijpt. Het voelt als een verwijt en een aanval, terwijl u nu juist positieve dingen hebt bedoeld en gedaan. Dat is altijd moeilijk.
Als de gemeente echter zelf niet inziet dat de kwestie overtrokken wordt, doet u er goed aan om een vakbond in te schakelen als u vakbondslid bent, of de ondernemingsraad.

mr W.G.H.M. van der Putten

Print deze pagina