Mag de meerderheid van de erfgenamen beslissen over herbegraven?

27 november 2012

Vraag nummer: 32826

Mag de meerderheid van de erfgenamen beslissen over herbegraven of de erfgenaam op wiens naam het grafrecht staat? (Uiteraard moet de burgemeester sowieso verlof verlenen.) Kunt u mij helpen?

Antwoord:

Geachte heer,

De persoon op wiens naam het graf staat, beslist over een opgraving (ten behoeve van herbegraven of crematie van stoffelijke resten). Uiteraard is ook altijd een vergunning van de burgemeester nodig, maar de burgemeester mag de vergunning niet verlenen als hem niet eerst vooraf gebleken is dat de persoon die rechthebbende is, met de opgraving instemt.

Zie over opgraven en herbegraven of cremeren ook:


Overigens hoeft de rechthebbende geen erfgenaam te zijn; het graf kan ook op naam staan van een andere nabestaande of een vriend of andere relatie.

Erfgenamen hebben niet per definitie iets te zeggen over een graf of over een opgraving. Erfgenamen kunnen instanties zijn zoals het KWF of het Rode Kruis of een ander goed doel. Die hebben gewoonlijk geen belang of wens ten aanzien van wel of niet opgraven.

De vraag kan beter luiden: hebben andere nabestaanden dan de rechthebbende op een graf iets te zeggen over een opgraving en zo ja, beslissen zij dan met meerderheid van stemmen?
Ja, ze hebben er wel iets over te zeggen, maar alleen in bepaalde gevallen en alleen indirect. Ze kunnen iets soms tegenhouden en ze kunnen soms iets afdwingen.
Als bijvoorbeeld de rechthebbende een opgraving wil en andere nabestaanden zijn daar tegen, dan kunnen zij vooraf bij de burgemeester hun zienswijze kenbaar maken. Dat kan de burgemeester meewegen bij zijn of haar beslissing om wel of geen vergunning te verlenen. Als de burgemeester een vergunning heeft gegeven en zij het daar niet mee eens zijn, kunnen zij een bezwaarschrift indienen en, indien het bezwaar is afgewezen, naar de rechter stappen. De rechthebbende kan dat ook, als zijn verzoek wordt afgewezen.

De nabestaanden die bezwaar maken tegen een opgraving hebben een sterk punt als zij kunnen aantonen dat een opgraving niet in overeenstemming is met de wens van de overledene. De wens of vermoedelijke wens van de overledene moet leidend zijn bij het uitvoeren van de uitvaart. Maar speelt ook nog een essentiële rol bij latere opgravingen. Als de overledene uitdrukkelijk in een testament of codicil heeft bepaald om begraven te worden op een bepaalde begraafplaats, mag hij niet elders worden herbegraven. Nu kan de overledene zelf niet meer bezwaar maken, maar nabestaanden kunnen het wel.
Als nabestaanden die bezwaar hebben alleen een eigen wens volgen, die ze niet kunnen onderbouwen met de wens of vermoedelijke wens van de overledene, staan zij niet zo sterk.
Het gaat bij bezwaren ook niet om een meerderheid of minderheid van de nabestaanden of erfgenamen, maar om wie het best of duidelijkst de wens van de overledene volgt.

Het erfgenaam zijn is geen doorslaggevend criterium voor inspraak of zeggenschap, maar als het dat wel zou zijn, zou er ook nog de vraag zijn hoe men 'de meerderheid van de erfgenamen' zou moeten toepassen. Zoals: heeft iedere erfgenaam gelijke stem? Of heeft hij inspraak naar evenredigheid van zijn deel in de nalatenschap? Ik denk bijvoorbeeld aan neven en nichten die erfden van een alleenstaande oom of tante; die neven en nichten hebben vaak ongelijke delen, afhankelijk van de vraag hoe veel kinderen hun eerder overleden ouders hadden. Tel je dan het aantal neven of nichten, of hun aandeel in de nalatenschap? En houdt je dan alleen rekening met de erfgenamen die erfden op het moment van overlijden van de erflater en die nu nog leven, of ook met de erfgenamen van erfgenamen die in de tussentijd zijn overleden. Is het dan weer 1 erfgenaam is 1 stem of naar rato van hun aandeel? Dat is in sommige gevallen een ingewikkelde puzzel.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten

TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).

Bijvoorbeeld: zijn kinderen verplicht om de uitvaart van ouders te betalen?