Rechthebbende wil niet dat ander familielid grafmonument krijgt
2 februari 2017
Vraag nummer: 49449
Geachte heer van der Putten, graag zou ik van u informatie willen over het volgende. Op een begraafplaats maken rechthebbenden geen gebruik van de mogelijkheid om de grafrechten te verlengen en doen afstand van het graf. De rechten worden ook niet door andere familieleden overgenomen. De graven worden verwijderd. De monumenten worden afgevoerd en vernietigd. Hoe zit het als een rechthebbende afstand doet van het graf en het graf monument ook niet terug wilt maar een ander familielid dit wel graag wil hebben? Wat als de rechthebbende het niet wilt dat een ander familielid het grafmonument meeneemt?
Verder mijn complimenten voor uw site en uw duidelijke antwoorden. Vriendelijke groeten René
Antwoord:
Geachte heer,
Als rechthebbenden de grafrechten niet verlengen, kun je niet zeggen 'Ze doen afstand van het graf'. In de gewone-mensen-spreektaal misschien wel, maar in begraafplaatsland is 'afstand doen' het opzeggen van een graf gedurende een lopende al betaalde termijn. Het heeft juridisch consequenties. Zie bijvoorbeeld de vraag 'Kosten voor verwijderen monument wegens wetswijziging?' van eergisteren. Daar haalt een gemeente dat waarschijnlijk ook door elkaar, vermoed ik. Maar het betekent wel het verschil tussen het wel of niet rechtmatig opleggen van een belasting.
Als grafrechten niet verlengd worden, lopen ze af. Ze houden op te bestaan, zonder dat afstand wordt gedaan of zonder dat ze aan de gemeente vervallen.
Als bijvoorbeeld een lidmaatschap van een sportschool afloopt en je besluit om het niet te verlengen, doe je ook geen afstand van het lidmaatschap. Het houdt op. En daarmee is de kous af.
Maar genoeg daarover.
Wat te doen met uw probleem? Het komt inderdaad wel vaker voor dat rechthebbenden niet willen dat anderen het grafmonument krijgen.Hoe zit het juridisch en hoe er mee om te gaan?
Juridisch is het heel eenvoudig. Als het grafrecht afloopt krijgt de rechthebbende een termijn om het monument zelf te verwijderen en mee te nemen. Gebeurt dat niet, dan heeft de begraafplaatshouder het vrije eigendom. En kan die het monument aan iemand anders geven.
In de beheersverordening uit 2010 van uw gemeente staat in lid 2 van artikel 20 dat een rechthebbende een aanvraag bij het college kan indienen om de grafsteen na verwijdering nog 12 weken ter beschikking te houden. De aanvraag kan worden ingediend gedurende de in het tweede lid genoemde termijn.
Voorts is in lid 3 geregeld dat de grafbedekking vervalt aan de gemeente indien:
- geen verzoek op grond van het tweed lid is ingediend en de termijn waarbinnen dit verzoek had kunnen worden ingediend is verstreken;
- de grafbedekking niet binnen drie maanden nadat deze van het graf verwijderd is, is afgehaald.
Dit is in mijn ogen niet een gewoon onhandige, maar een ronduit verschrikkelijke regeling. Om te beginnen houdt deze verordening er geen rekening mee dat in 2010 en 2011 de Wlb zo is gewijzigd dat na afloop van het grafrecht het eigendom van de grafmonumenten vervalt aan de gemeente. Dat was voor 2010 ook al wel zo, maar nu is het eigenlijk nog sterker. Voor 2010 bleef een grafmonument via het grafrecht ook nog in het bezit van een rechthebbende en na afloop van het grafrecht, als het graf geruimd mocht worden, sudderde dat bezit wel een beetje door. Maar nu, nu de wet gewijzigd is, is er een harde scheiding tussen het moment dat een nabestaande eigenaar is van het grafmonument en dat patsboem de begraafplaatshouder dat wordt. Namelijk op de dag dat het graf geruimd kan worden.
De verordening in uw gemeente gaat echter een heel mistige situatie creëren. In lid 1 van artikel 20 staat: "De grafbedekking kan na het verstrijken van de graftermijn door het college worden verwijderd." Maar dat hoeft niet direct. Dat kan na een half jaar of ook na 4 of 15 of 42 jaar. Net wanneer het voor het beheer van de begraafplaats goed uitkomt. Door de formulering van lid 2 is het zo dat zodra het grafmonument na die 4, 15 of 42 jaar wordt afgenomen, de termijn van 12 weken begint te lopen. En gedurende die 12 weken kan een aanvraag worden ingediend, waarbij de regeling ook nog eens zo is dat na de aanvraag ook een termijn van 12 weken begint te lopen. Er is dus als de gemeente na bijvoorbeeld 4 jaar het monument verwijdert 2 x een termijn van 12 weken dus in totaal 24 weken dat de gemeente het monument ter beschikking moet houden. En dan kan de rechthebben op de laatste dag zeggen 'Bedankt voor het ter beschikking houden, maar ik hoef hem eigenlijk toch niet'.
En... dan is uw vraag eigenlijk ook nog dat als iemand zegt "Ik hoef hem eigenlijk toch niet" er achter aan zegt: "Maar ik wil absoluut niet dat u de steen aan mijn broer of zus geeft".
Pas na deze flauwekul vervalt volgens de verordening de grafsteen echt helemaal aan de gemeente (zie lid 3). Dit is de meest complexe en belastende regeling tem aanzien van grafmonumenten die ik ooit onder ogen heb gehad.
Want pas na 4 jaar en maximaal 2 x 12 weken kan de gemeente de steen echt verwijderen en vernietigen.
Een niet onbelangrijk aspect is dat als de gemeente de steen afneemt en daarna ter beschikking moet houden, alle monumenten met uiterste zorgvuldigheid gedemonteerd moeten worden. Want er mag niets worden beschadigd, laat staan gebroken. De rechthebbende mag verwachten dat de steen in optimale staat is, als hij ter beschikking wordt gehouden. Daar mag de gemeente niet per ongeluk een krasje op maken. Zij wordt aansprakelijk voor beschadigingen, al dan niet per ongeluk.
Terwijl waarschijnlijk bijna alle stenen vervolgens gewoon kunnen worden vernietigd.
Wat uw gemeente nodig heeft is een overzichtelijke heldere regeling. Ik adviseer altijd om rechthebbenden op graven en/of de eigenaren van een grafmonument (dat kunnen sinds 2010 verschillende personen zijn) de laatste maand voor het aflopen van het grafrecht de gelegenheid te geven het grafmonument zelf (!) af te nemen of te laten nemen. Als zij dat niet doen en het grafrecht is afgelopen, dan is de gemeente eigenaar van de steen. Zij kan dan de steen aan een ander familielid geven, als die hem wil hebben. De overige rechthebbende of eigenaar is dan geen eigenaar meer; dat is de gemeente. En die mag de steen aan iedereen geven die hem wil hebben. Ik zou tegen een familielid dat belangstelling heeft zeggen 'U mag hem hebben, maar dan moet u hem zelf demonteren'.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Vergelijk snel en eenvoudig offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartoffertes.nl
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Van wie is de grafsteen?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43
