Grafstenen veranderen zonder toestemming

15 mei 2012

Vraag nummer: 28273

Als er een grafsteen zonder toestemming van de rechtmatige eigenaar veranderd wordt, moet de grafbeheerder dit dan tegenhouden?
Onder wiens verantwoordelijkheid valt de bescherming van de grafstenen eigenlijk?

Antwoord:

Geachte mevrouw,

De meeste begraafplaatsen hanteren het systeem dat men voor het plaatsen en voor het veranderen van een grafsteen vergunning nodig heeft. De vergunning wordt verleend aan de rechthebbende van het graf. Wie eigenaar van de steen is, is een ander verhaal; dat staat er los van.

Normaal moet de beheerder dus controleren of de wijzigingen conform de (wijzigings)vergunning zijn. Dan valt een onrechtmatige wijziging zonder toestemming van de rechthebbende door de mand.

Als de begraafplaats geen systeem heeft van vergunningverlening voor wijziging van een grafsteen, kan het inderdaad makkelijker voorkomen dat een steen zonder toestemming van de rechthebbende wordt gewijzigd. Moet een beheerder dit tegenhouden als hij het ziet? Ja, als hij weet dat dit tegen de wens van de rechthebbende is; neen, als hij het niet weet. Je hebt dan niets te maken met wel of geen vergunnning, maar wel met zaken als 'zorgvuldigheid als in het maatschappelijk verkeerd betaamd' en 'zaakwaarneming'. De beheerder van de begraafplaats heeft meer dan een willekeurige bezoeker van een begraafplaats de plicht om op te letten of er geen rare dingen gebeuren op zijn terrein. Als hij toevallig al eens gehoord heeft dat er tussen 2 nabestaanden ruzie is over een grafsteen, en nu ziet dat er aan de grafsteen wat veranderd gaat worden, moet hij onderzoeken of dit conform de wens van de rechthebbende is. En als blijkt dat dit niet zo is, heeft hij de plicht om in te grijpen. Maar als hij niet wist en kon weten dat er problemen waren, hoeft hij niet in te grijpen. Of beter gezegd: kan in voorkomende geval het nalaten om in te grijpen niet aan hem verweten worden.

Je kunt niet zeggen dat er in algemene zin iemand verantwoordelijk is voor de bescherming van grafstenen. Net zo min als dat de bescherming van fietsen of auto's iemands verantwoordelijkheid is. Acties van vandalen of andere kwaadwillenden zijn nooit te voorkomen. Maar een consistent systeem van vergunningverlenging en toezicht op de naleving van vergunningen kan wel rare dingen doorkomen.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten

TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Nieuwe wettelijke regeling sinds maart 2011: Van wie is de grafsteen?