Herstel vervallen grafrecht na verzuim tot overschrijven na overlijden.
2 februari 2002
Vraag nummer: 631 (oude nummer: 473)
In de nu geldende verordening (en in vroegere verordeningen) is opgenomen dat wanneer binnen een termijn van 1 jaar na overlijden van de rechthebbende geen verzoek tot overschrijving van het grafrecht is ingediend, het uitgegeven recht vervalt aan de gemeente.
In de nieuwe verordening moet een regeling worden opgenomen dat na de genoemde 1 jaar het graf alsnog op naam gesteld kan worden.
Mag de gemeente dan stellen dat het graf opnieuw voor 20 jaar wordt uitgegeven (art. 28 WLB) met de daarbij behorende kosten ongeacht het feit dat in het verleden het een graf voor onbepaalde tijd betrof of een graf waarvan de graftermijn nog niet verstreken was?
J.S. van der Hoeven
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Er mag in een beheersverordening niet staan dat een grafrecht (automatisch) vervalt als een recht niet binnen 1 jaar na het overlijden van de rechthebbende op naam van een nieuwe rechthebbende is overgeschreven. Er moet/mag staan dat in zo'n geval het recht KAN VERVALLEN.
Het automatisch vervallen mag van de rechter niet; wel het besluit van de gemeente om te laten vervallen (ook al kun je dan waarschijnlijk niemand dat besluit mededelen; je kunt het wel aantekenen en natuurlijk op de besluitenlijst van B&W plaatsen). Het besluit om te laten vervallen omvat nog een zekere beleidsafweging en geeft ook nog de mogelijkheid om van tevoren voor de zekerheid de familie er op te attenderen dat dit gaat gebeuren, als er familie bekend is. Bijvoorbeeld de opdrachtgever van de begrafenis, als de rechthebbende overleden en in het bewuste graf begraven is.
De gemeente moet voor zulke opdrachten ook nooit enkel de opdracht van een uitvaartondernemer accepteren, maar altijd vragen wie diens opdrachtgever is. Anders heb je bij vragen en problemen (zoals nu) niemand om op terug te vallen.
Maar dat terzijde.
Veel gemeenten en kerkelijk begraafplaatsen hebben in hun verordening of reglement staan dat ook al is dat jaar verlopen, een graf toch nog op naam kan worden gesteld, als het graf nog niet geruimd is.Nu zijn er 2 mogelijkheden: 1 Het grafrecht is inmiddels (na 1 jaar) vervallen verklaard of 2 het grafrecht is nog niet vervallen verklaard, ook al is een jaar verstreken.Als het grafrecht vervallen is verklaard, kan het inderdaad niet anders dan dat het graf weer opnieuw wordt uitgegeven (voor 20 jaar). Het grafrecht bestaat immers niet meer en wat niet bestaat kun je niet op naam stellen en/of verlengen. Je kunt alleen nieuw uitgeven.
Als het grafrecht nog niet vervallen is verklaard, kan het wel op naam worden gesteld. Verder speelt nog geen verlenging etc. De situatie is dan gelijk aan het tijdig, binnen 1 jaar, op naam stellen. Alleen zal de nieuwe rechthebbende dan nog bijvoorbeeld achterstallige onderhoudsbijdragen moeten betalen, in het geval uw gemeente die jaarlijks int.
Wat, als het grafrecht vervallen is verklaard en het graf is geruimd? Wel, er zijn 2 fasen van ruimingen: 1 de steen wordt verwijderd en 2 de inhoud van het graf wordt geruimd. Als het grafrecht vervallen is verklaard en de steen is verwijderd, dan mag het graf opnieuw worden uitgegeven. Dat er dan geen steen (meer) is, is jammer voor de nieuwe rechthebbende. Dan had hij/zij zich maar tijdig moeten melden. Hij kan zelf een nieuwe steen plaatsen. De gemeente is uiteraard niet aansprakelijk voor het verdwijnen van de steen, want die is rechtmatig verwijderd.
Als niet alleen de steen maar ook de inhoud van het graf is verwijderd, dan is er niets meer om uit te geven.
Deze varianten is niet iets om in detail in de beheersverordening op te nemen. Dat gaat te ver in detail en is bovendien niet meer dan het toepassen en combineren van andere regels van de verordening. En een verordening is geen Droste-blik, waarbij je telkens verkleind andere stukken uit de verordening herhaalt. De regeling van artikel 17 van het VNG-model (2e herziene druk) is voldoende. Het kan echter wel handig en verstandig zijn om datgene wat boven aan situaties wat ruimer is beschreven, in de toelichting van de verordening op te nemen. Want niet iedere lezer/gebruiker van de verordening zal direct snappen dat en waarom je soms een graf opnieuw voor 20 jaar uitgeeft.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek > Reportages.
Zoals de Promo Serie Begraven en Begraafplaatsen:
Of kijkersvragen zoals over de aankoop en het behoud van een graf voor eeuwig:
Mag een begraafplaats de voorwaarden van een contract veranderen als het grafrecht wordt overgeschreven op naam van een ander? Soms willen begraafplaatsen bijvoorbeeld onderhoudsrechten gaan heffen als het contract wordt overgeschreven. Andere begraafplaatsen willen bij het overschrijven van het grafrecht kunnen verplichten dat er een ander monument wordt geplaatst. In deze film legt mr. W.G.H.M. van der Putten uit wat de mogelijkheden zijn:
