Een tijdje gelden stond er in de krant een verhaal over een mevrouw die op haar eigen landgoed in Epe in Gelderland werd begraven. Het verbaast me dat je blijkbaar zomaar op eigen landgoed begraven kunt worden. Is dit ook weggelegd voor mensen die wat minder rijk zijn?
Hans Vonk
Antwoord:
Geachte heer,
Het is inderdaad mogelijk om op je eigen landgoed, of een iets bescheidener terrein, begraven te worden.
Vroeger kende de Wet op de lijkbezorging daar zelfs een speciale regeling voor. Die regeling hield in dat men op eigen grond voor zichzelf of de leden van zijn familie een of meer graven kon aanleggen, met verlof van burgemeester en wethouders, zonder dat men aan speciale voorwaarden moest voldoen. In 1991 is die soepele regeling afgeschaft, maar in bestaande graven op eigen grond mag nog altijd worden bijbegraven en die graven mogen vanzelfsprekend gewoon in stand worden gehouden
De regeling gold niet alleen voor bemiddelde landgoedeigenaren. Gewoon iedereen die een behoorlijk stuk grond bij zijn woning had, zoals een boer of iemand die op een flink perceel in het buitengebied woonde, kon er een beroep op doen.
Het afschaffen van de speciale regeling betekent niet dat het onmogelijk is om op je eigen terrein begraven te worden. Iedereen in Nederland kan namelijk een bijzondere begraafplaats ('bijzonder' betekent hier niet-gemeentelijk of niet van de overheid uitgaand, vergelijk bijvoorbeeld de term bijzonder onderwijs) aanleggen. Dat kan met name een kerkgenootschap. Per saldo zijn er veel meer kerkelijke dan gemeentelijke begraafplaatsen in Nederland. Maar dat kan ook een particulier of een NV of BV. En dat kan een grote zijn, maar ook een hele kleine. Dus ook een particuliere begraafplaats voor één familie of echtpaar of zelfs maar één persoon.
Het verschil met vroeger is, dat zo'n kleine begraafplaats in principe aan dezelfde eisen moet voldoen als iedere andere gewone begraafplaats. Vroeger hoefde men bij graven op eigen grond niet te voldoen aan eisen van diepte van begraven, afstand tussen de graven, het ommuren van een begraafplaats etc., welke eisen toen voor gewone begraafplaatsen golden. Tegenwoordig moeten kleine begraafplaatsen op eigen terrein aan (bijna) dezelfde eisen voldoen als gewone begraafplaatsen. Men moet een openbaar register van de begraven personen bijhouden, men mag de graven niet ruimen zonder dit eerst bij de inspectie van de milieuhygiëne te melden, etc.
Het belangrijkste verschil met vroeger is, dat de aanleg van een particuliere begraafplaats op eigen terrein door de gemeenteraad moet worden goedgekeurd. De raad moet daarbij vooral letten op de aspecten van ruimtelijke ordening en het bestemmingsplan; is de komst van een begraafplaats op de gewenste plek een aanvaardbare inbreuk op de bestemming van het gebied of niet. Er zijn bestemmingen waar de inbreuk aanvaardbaar is (bijvoorbeeld 'gewoon' agrarisch gebied of bos) en daar waar het niet aanvaardbaar is (een woonwijk, of een natuurgebied in de duinen).
Deze afweging is in onze tijd logisch; zij wordt gemaakt bij de bouw of aanleg van alles wat in Nederland wordt gebouwd of aangelegd. De oude regeling in de Wet op de lijkbezorging stamt uit tijden toen er nog geen ruimtelijke ordening bestond.
De grootte van een terrein is niet doorslaggevend voor de vraag of ergens een particuliere begraafplaats op eigen grond kan komen. Ook - zelfs helemaal - niet of de aanvrager rijk is of niet. Wel zal het in het algemeen zo zijn dat de inbreuk op de omgeving - één van de afwegingsfactoren in de ruimtelijke ordening - van de komst van een begraafplaats op een wat groter terrein minder is dan bij een klein terrein.
Wie gewoon een tuintje achter een rijtjeshuis heeft, kan de idee om daar een begraafplaatsje aan te leggen wel vergeten. Maar bijvoorbeeld een fruitteler met een aardige lap grond maakt een kans zijn aanvraag ingewilligd te krijgen. Een paar gevallen van toegewezen particuliere begraafplaatsjes van de afgelopen jaren betrof dan ook fruittelers.
Er zijn nog wel enkele aspecten van meer technische en juridische aard, zoals de grondsoort en grondwaterstand en zekerheid over de instandhouding van de begraafplaats en de mogelijkheid om die ooit te verplaatsen of te ruimen. Maar het voert te ver om hier in detail op in te gaan.
Spelregels
