Verlenging bij bijzetting: termijn naar willekeur?
12 juli 2018
Vraag nummer: 55633
Geachte heer Van der Putten,
Bij het vergelijken van diverse kerkhofreglementen merk ik dat kerkelijke begraafplaatsen veelal een uitgiftetermijn hanteren van (nieuwe) graven van 20 jaar ondanks de kortere voorgeschreven, minimale grafrusttermijn van 10 jaar in lijn met art. 28 lid 1 Wlb.
Gezien de wettelijk voorgeschreven verlengingstermijnen die moeten liggen tussen minimaal 5 en maximaal 20 jaar vraag ik mij af of het toegestaan is om in geval van een (tweede) bijzetting in een reeds bestaand graf, de lopende termijn opnieuw te verlengen met 20 jaar (ook als de wettelijke grafrusttermijn van 10 jaar niet in het geding komt), uiteraard na verrekening van de reeds betaalde, nog lopende termijn.
Met andere woorden: mag de verlenging bij bijzetting ten hoogste voor 10 jaar gebeuren om de grafrusttermijn te dekken, of is verlenging bij bijzetting met bijvoorbeeld 15 of 20 jaar ook toegestaan naar voorkeur van de eigenaar van de bijzondere begraafplaats(mits als zodanig vastgelegd in het Reglement)?
Met vriendelijke groet,
Ralf Renkens
Antwoord:
Geachte heer,
De meeste begraafplaatsen geven inderdaad eigen of particuliere graven uit voor een termijn van 20 jaar. Dat is, omdat veel mensen de helft van een (echt)paar zijn en samen begraven willen worden. In een kist en soms in een asbus, maar wel samen in 1 graf. Als de langst levende partner binnen 10 jaar na de andere partner overlijdt, heeft men aan de termijn van 20 jaar voldoende.
Graven voor 10 jaar zijn er ook wel, maar vaak alleen als een ruimte in een algemeen graf.
Er zijn overigens steeds meer gemeentelijke begraafplaatsen die het ook mogelijk maken om een eigen of particulier graf voor 10 jaar uit te geven. Ook omdat het aantal alleenstaanden in onze maatschappij groeit. Bij kerkelijke begraafplaatsen zie ik het echter nog heel weinig.
In het geval van een bijzetting is het in beginsel inderdaad mogelijk om een grafrecht met 20 jaar te verlengen, maar het is de keuze van de begraafplaatshouder of hij zo'n lange termijn wel wil toestaan. De meeste begraafplaatshouders hanteren 10 jaar, vanwege de eenvoud. Men hoeft niets te berekenen, niets te discussiëren over wat mag of moet, geen gedoe met of over uitvaartondernemers die zich vergissen in de voorlichting, etc.
U vraagt of de verlenging ook mogelijk is wanneer de wettelijke grafrusttermijn van 10 jaar niet in het geding komt. Dus wanneer men bij een graf voor 20 jaar na bijvoorbeeld 7 jaar een bijzetting doet en meteen 20 jaar wil verlengen. Het antwoord is 'nee'. Dat is niet toegestaan. Als dat wel toegestaan zou zijn, wordt de wettelijke regel dat men grafrechten slechts in het laatste en voorlaatste jaar van de lopende termijn mag verlengen, met voeten getreden. Dan wordt die regel zinloos.
De uitzondering dat men eerder dan die 2 jaar de verlenging mag regelen, speelt alleen als de resterende termijn van grafrust te kort is. Dit is trouwens niet letterlijk in de wet zo geregeld, maar al sinds 1991 de in de toelichting bij de wet en in jurisprudentie e.d. geaccepteerde uitzondering.
Om al ver vooruit een verlenging toe te staan is soms voor begraafplaatshouders niet verstandig. Een korte termijn is voor bepaalde begraafplaatsen een verstandige keuze, namelijk als men ruimtegebrek heeft. Ik denk bijvoorbeeld aan de begraafplaats bij de Williborduskerk in Wassenaar, waar ik vroeger woonde en derhalve wel eens kwam. Dat begraafplaatsje was vol, er kwamen nauwelijks nieuwe graven vrij. Men ontkwam er niet aan om grafrechten te verlengen als families dat wilden, maar dan wel graag zo kort mogelijk. Het gebrek aan graven werd gecompenseerd door op een deel van de parkeerplaats in een strook grafkelders te leggen die als algemeen graf voor 10 jaar werden uitgegeven, om tenminste maar enige grafruimte te kunnen aanbieden.
Financieel gezien is het voor begraafplaatsen helemaal niet zo gunstig om grafrechten en verlengingen voor lange termijnen aan te bieden. Men neemt daar een flink risico mee. Veel mensen denken simpelweg dat het juist gunstig is om alvast geld binnen te halen. Dat is een misvatting.
Ik heb wel eens een gesprek gehad met de directeur van de provinciale waterstaat in Noord-Holland, ongeveer 25 jaar geleden. Die man wist mij haarfijn uit te leggen dat en waarom het helemaal niet fijn is om veel geld vooruit te ontvangen. Ja, als je het cadeau krijgt wel, maar niet als er ook verplichtingen worden aangegaan. Want je weet van tevoren niet wat de prijsontwikkelingen zijn; dan ga je onnodige risico's aan.
Hij had helemaal gelijk.
Op dit moment is iedereen gewend aan lage inflatie en lage rentes en weinig beweging in kosten. Ik heb enkele decennia geleden rentes van 12 of 13% meegemaakt en inflatie van ruim 6%. Als je dan als begraafplaats verplichtingen voor lange termijnen bent aangegaan, wordt je indirect verplicht om aan vermogensbeheer te gaan doen. Dat loopt niet voor iedereen goed af. Ik ken voorbeelden van begraafplaatsen die in het verleden, bijvoorbeeld in de jaren '50, staatsobligaties kochten van 3%. Dat leek toen een heel mooi rendement. Dat lijkt ook in 2018 een heel mooi rendement. Maar 20 of 30 jaar geleden zou dat rampzalig geweest zijn en dat was het voor sommige kerkbesturen ook. Voor gemeenten is een lange termijn een minder groot risico. Men kan ook zeker grote financiële tekorten oplopen, maar een gemeente kan de belastingen verhogen en het zwembad en de bibliotheek sluiten. Een kerkgenootschap heeft minder mogelijkheden om tekorten op te vangen. Ik lees vaak ook met veel belangstelling artikelen in het blad Kerkbeheer van de PKN, over financieel beheer. Men kan nooit voorzichtig genoeg zijn met geld, zeker met gemeenschapsgeld.
Zakelijk gezien is het veel en veel verstandiger als een begraafplaats geen graven voor lange termijnen uitgeeft en niet met lange termijnen verlengt. Als men in kleine stappen verlengt kan men veel beter een actueel correct tarief berekenen en rekenen, afgestemd op de actuele lasten. Dat is eerlijker, zowel voor de begraafplaats als voor 'de klant', omdat men rekent wat nodig is. Niet meer en niet minder. Men hoeft dan ook geen risico voor financieel beheer op lange termijn te calculeren. Althans, dat zouden niet-gemeentelijke begraafplaatsen moeten doen als ze verstandig zijn.
Verlenging met 15 of 20 jaar is ook mogelijk, maar ik zou het juist niet-gemeentelijke begraafplaatsen niet aanraden, zoals u begrijpt.
U noemt nog een aspect waar ik graag nader op inga en dat is dat er nog een resterende termijn verrekend zou moeten of kunnen worden. Dat kan niet. Ik zie die misvatting - want dat is het - wel vaker, maar dat kan niet.
Ik behandel die vraag echter liever apart, omdat het een belangrijk onderwerp is dat door de regelmatige lezers en gebruikers van deze rubriek beter gevonden wordt, als het een eigen kopje heeft.
Ik kom daar snel op terug. Ik heb nog een hele stapel andere vragen af te werken.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Spelregels
