Als begraafplaats zitten wij met de volgende vraag:
Een grafrecht loopt ten einde en wij bieden de rechthebbende aan om het graf al dan niet te verlengen. De rechthebbende denkt er over het grafrecht niet te verlengen. Hij gaat afstand doen en de rechten vervallen m.i. dan naar de gemeente.
Een broer wilt, indien mogelijk, nadat de rechthebbende afstand heeft gedaan, het grafrecht hebben van dit graf. Hij wilt de stoffelijke resten in de toekomst misschien opgraven en laten cremeren.
De huidige rechthebbende van het graf (die afstand gaat doen) wilt dat niet hebben.
Hij vindt dat de lichamen begraven moeten blijven op de begraafplaats (al dan niet geruimd naar een verzamelgraf of geschud dieper in het graf). Hij meldt ook dat de wens van de ouders in het graf, niet cremeren was maar begraven. De broer meldt dat dit niet bekend was.
Vragen:
1 Kan een huidige rechthebbende als voorwaarde eisen dat, indien hij afstand doet, dat de stoffelijke resten later niet worden opgegraven en worden gecremeerd.
2 In hoeverre tellen de wensen van de overledenen om niet te cremeren.
3 Moet men deze wens schriftelijk kunnen aantonen. (verschillende familieleden denken hier anders over)
4 De grafrechten vervallen m.i. naar de gemeente. Mag een ander familielid, na afstand) het grafrecht op zich nemen en dan opdracht geven de stoffelijke resten te doen opgraven en cremeren?
Antwoord:
Geachte heer,
Even voor de duidelijkheid: het niet verlengen van een grafrecht is niet hetzelfde als afstand doen. Afstand doet men ergens gedurende de looptijd van het grafrecht; men ziet dan af van de resterende termijn.
Een huidige rechthebbende kan niet als voorwaarde stellen dat als hij de grafrechten niet verlengt (of al eerder afstand doet voor het einde van de termijn), de stoffelijke resten later niet worden opgegraven en gecremeerd. Dan moet hij de grafrechten zelf verlengen. Als hij de grafrechten verlengt heeft en houdt hij een veto bij het voornemen tot cremeren van de stoffelijke resten door zijn broer. De wet zegt immers dat voor opgraving (en cremeren) toestemming van de rechthebbende nodig is (artikel 29 Wlb, eerste lid).
Als de rechthebbende de rechten niet verlengt en de broer wenst opgraving (en crematie) na afloop van de grafrechten dan heeft de oude rechthebbende geen veto meer, maar kan hij wel bezwaar maken tegen de vergunning van de burgemeester voor de opgraving. Dat is ook het nut - althans een van de voordelen - van het nodig hebben van een vergunning: men kan bezwaar maken. Maar het bezwaar maken heeft alleen zin als aangetoond kan worden dat de opgraving (en crematie) strijdt met de wens van de overledene, omdat bijvoorbeeld in een testament of codicil een duidelijke wens voor begraven werd uitgesproken.
Maar dit is een duidelijk minder sterke positie dan wanneer de rechthebbende de grafrechten heeft en houdt. Hij heeft dan namelijk een veto zonder dat hij dat hoef te motiveren. Als hij alleen bezwaar kan maken, heeft hij wel recht hard bewijs nodig. Alleen zeggen "Ik weet dat de overledene dat niet wilde" is niet zwaarwegend genoeg.
Over naar uw vragen:
1. Nee, een rechthebbende als voorwaarde eisen dat, indien hij de grafhuur niet verlengt of afstand doet van het graf, dat de stoffelijke resten later niet worden opgegraven en worden gecremeerd. Dan moet hij maar rechthebbende blijven. Geen rechthebbende meer zijn betekent ook letterlijk dat iemand geen rechten meer heeft, dus ook geen zeggenschap.
2. De wens van de overledene om niet gecremeerd te worden telt heel zwaar.
Maar dat is voor de begraafplaats helemaal niet relevant, want de begraafplaats beslist daar niet over en doet daar niets mee. De begraafplaatshouder is geen rechthebbende, geen burgemeester, geen executeur en geen rechter. Hij is volstrekt neutraal in die zin dat als iemand komt met de wens om de overledene op te laten graven en te cremeren, dat kan, mits iemand een vergunning heeft. De begraafplaats gaat niet toetsen wat de wens van de overledene was. Dat kan hij niet (want hoe weet hij zeker wat de laatste versie van het testament van de overledene is, bijvoorbeeld) en mag hij helemaal niet.
De wens van de overledene behoort leidend te zijn voor de rechthebbende. Als dat niet het geval is, kunnen andere nabestaanden de rechthebbende daarop aanspreken en zonodig daarbij de hulp van een advocaat en de rechter inroepen.
3. De wens van de overledene is het meest duidelijk als die op schrift staat. Als alle nabestaanden het samen eens zijn over wat de wens van overledene was, ook wanneer die niet op schrift stond, is er geen probleem. Het probleem is dat de meningen van nabestaanden over wat de wens van de overledene was, vaak uiteen lopen. En dan wordt de schriftelijke vastlegging wel belangrijk.
Maar niet voor de begraafplaats, want die voert de wens van de overledene niet uit. Wel voor de burgemeester, want die moet afwegen of hij wel of geen vergunning voor opgraven en cremeren mag geven, gelet op de wens van de overledene.
Als de begraafplaats gemandateerd is om verlof ex artikel 29 Wlb te verlenen, dan moet het hoofd van de begraafplaatsen bestuurlijk denken vanuit de rol van de burgemeester. Die is anders dan de rol van de houder van de begraafplaats.
4. Als de grafrechten niet verlengd worden, vervalt er niets, maar houdt het gewoon op. De gemeente als houder van de begraafplaats is na de datum van het einde van de grafhuur bevoegd om het graf aan een ander familielid uit te geven. De nieuwe rechthebbende kan opdracht geven de stoffelijke resten op te doen graven en te laten cremeren. De vroegere rechthebbende kan dan bezwaar aantekenen tegen de vergunning van de burgemeester. Maar hij staat niet erg sterk als hij geen schriftelijk bewijs heeft.
Zie over opgraven en herbegraven of cremeren ook:
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Mag je samen met je huisdier worden begraven?
Spelregels
