Is het terecht dat wij voortaan grafrechten moeten betalen?

9 december 2014

Vraag nummer: 40870

Geachte Mr. van der Putten,

In 1985 is bij het overlijden van mijn vader een graf gekocht voor Hfl. 1575,- op de R.K. Begraafplaats St. Martinus in Weert. In 1992 is mijn moeder in dit graf bijgezet en wij hebben toen Hfl. 750,- betaald voor de grafrechten. In 2014 krijg ik voor de eerste keer een mededeling van de kerkhofbeheerder dat de grafrechten zijn verlopen en dat we voortaan grafrechten moeten betalen. Telefonisch onderhoud met de kerkhofbeheerder levert enkel de mededeling op dat vanaf 1990 iedereen grafrechten moet betalen. Kan de overeenkomst voor het koopgraf zomaar ongedaan worden gemaakt zonder enige mededeling? Wij hebben geen contract (werd niet gedaan in die tijd) enkel een kopie uit het archief van de uitvaartondernemer.
Bij voorbaat onze hartelijke dank.

Henk Wulms

Antwoord:

Geachte heer,

Ik begrijp uw vraag zo, dat u stelt dat in 1985 door uw moeder een koopgraf is aangeschaft en dat u onder een koopgraf een 'eigen graf voor eeuwig' verstaat. Welnu, dat is het soms, maar lang niet altijd. Zeker niet in het zuiden des lands.

De term 'koopgraf' - als dat al de juiste benaming volgens de toenmalige regels van de RK begraafplaats was - betekent in de regel alleen dat het een eigen graf met een uitsluitend grafrecht is (in tegenstelling tot een plaatsje in een algemeen graf). Maar het zegt nog niets over de termijn. Ik kan u minstens honderd voorbeelden geven van begraafplaatsen waar men de term koopgraf gebruikte voor een eigen graf voor 20 jaar.

U schrijft dat u 'een kopie' hebt uit het archief van de uitvaartondernemer. Een kopie van wat? Van een contract, van een grafbrief, van een rekening van de parochie, van het reglement van de begraafplaats? Of van de rekening van de uitvaartondernemer?

Als het een kopie is van de rekening van de uitvaartondernemer, waar iets over het graf op staat, heeft dat weinig waarde. Ik zie vaak dat uitvaartondernemers zelf een algemene vage term gebruiken voor het factureren van allerhande kosten die met een graf te maken hebben, zonder het precies nauwkeurig te omschrijven. Bijvoorbeeld de huur van het graf en de kosten van het openen en sluiten van het graf zie ik dan op een factuur terug als 'begraafplaatsrechten' of een ander nietszeggend begrip. Ja, het heeft iets met de begraafplaats te maken. Maar het zegt bijvoorbeeld niets over de vraag of een eigen / particulier graf of een algemeen graf is gehuurd. Soms zitten er ook kosten voor het gebruik van een graflift of de aula in. Een specificatie ontbreekt vaak. Soms is er aan de hand van een tarievenlijst van de begraafplaats nog een puzzel op te lossen. Soms niet.

Dat vaak niet de juiste termen werden - en nu nog - worden gebruikt blijkt ook al uit uw verhaal. U schrijft dat in 1992 grafrechten zijn betaald, terwijl het gaat om een graf uit 1985. Grafrechten zijn de term voor de kosten van het gebruiksrecht (huur) van het graf. Als het graf in 1985 is gehuurd voor bijvoorbeeld 20 of 30 jaar, is het erg vreemd dat al in 1992 weer huur moet worden betaald. Dat kan niet kloppen. Je kunt hetzelfde niet twee keer huren. Echter, wat ook wel eens voorkwam, is dat RK begraafplaatsen het graf verhuurden per inlage/kist. Dat is bij een eigen graf met een uitsluitend grafrecht juridisch onmogelijk. Het is namelijk precies hetzelfde als wanneer u een huis koopt of huurt en dat zodra er bijvoorbeeld een kind geboren wordt dat daar dan ook gaat wonen, de verkoper of verhuurder zegt: ik wil nog een keer de koopprijs of een dubbele huur van u ontvangen. Iedereen snapt dat dat volslagen onzin is, maar sommige begraafplaatsen rekenen toch zo. Zij snappen niet dat de huur van een graf voor het gehele graf is, ongeacht het aantal 'ligplaatsen', net zoals je een huis koopt of huurt ongeacht het aantal mensen dat er een kamer gaat bezetten.
Ik persoonlijk zou heel benieuwd zijn om tarieflijsten van deze begraafplaats uit 1985 en 1992 te zien. En een beheersreglement en grafbrieven natuurlijk.

In het algemeen kan ik alleen maar zeggen dat op RK begraafplaatsen zelden of nooit graven voor onbepaalde tijd ('eeuwig') werden uitgegeven, althans in dorpen of kleine stadjes in het zuiden des lands. In grote steden lag dat soms iets anders. Naar mijn ervaring ligt het niet voor de hand dat in een stadje als Weert in de jaren '80 van de vorige eeuw op een RK begraafplaats eeuwigdurende graven werden uitgegeven. Voor zover ik oude aktes en reglementen en tarieflijsten van RK begraafplaatsen gezien heb, is dat niet waarschijnlijk. Indertijd was gangbaar dat een graf voor 20 jaar werd uitgegeven en dat je het dan maximaal 3 keer met 10 jaar mocht verlengen. Dat was althans in die tijd de gangbare regeling binnen het bisdom 's-Hertogenbosch. Ik vermoed dat het in het bisdom Roermond niet veel anders was. Ik heb althans geen bewijzen van het tegendeel gezien, behalve in Maastricht. Ook in Roermond kan ik me nog uitzonderingen voorstellen.

Boven de grote rivieren werden wel vaker graven voor onbepaalde tijd uitgegeven.

Wanneer u geen duidelijke papieren inzake het graf hebt, of wanneer u geen tarievenlijst van het RK kerkhof uit die tijd hebt, aan de hand waarvan u kunt zeggen "Kijk, daar staat dat een huur van een 2-persoons graf voor 100 jaar fl. 1.575,- kost en dat is precies wat moeder betaald heeft dus zij heeft voor 100 jaar gehuurd', dan denk ik dat het ophoudt.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten


TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Bijvoorbeeld over de vraag: Kan de houder van de begraafplaats andere voorwaarden opleggen bij de overschrijving van een grafrecht?