Ik zal in de toekomst worden begraven bij mijn overleden zusje. Ik ben verzekerd voor een graf voor onbepaalde tijd, dus wordt het graf van mijn zusje bij mijn overlijden een graf voor haar en mij voor onbepaalde tijd.
Dit heb ik reeds geregeld met de gemeente. Mijn nu 25 jarige zoon zal de rechthebbende worden van het graf.
Moet mijn zoon ook weer een rechthebbende benoemen om het graf voor onbepaalde tijd in leven te houden?
Als er op een gegeven moment geen rechthebbende meer is om het graf te onderhouden, komen dan de rechten voor een graf voor onbepaalde tijd automatisch te vervallen en kan de gemeente het graf weer opeisen, ondanks dat voor onbepaalde ‘eeuwige’ tijd is betaald? Komen bij een sluiting van een begraafplaats alle rechten te vervallen?
Heeft de gemeente ook een verplichting om familie aan te spreken dat er geen rechthebbende meer is en welke tijd is daaraan verbonden?
Antwoord:
Geachte heer,
U kunt eigenlijk niet met een gemeente regelen dat uw zoon na uw overlijden rechthebbende kan worden van een graf. Elke afspraak die iemand (A) met iemand anders (B) maakt voor een gebeurtenis na het overlijden (van A), is nietig na het overlijden. Daarom bestaan er testamenten. Een testament is de enige legale manier om iets te regelen dat gaat plaatsvinden na het overlijden. Sommige kleine dingetjes kun je ook nog regelen via een codicil, maar verder kan er niets.
Nu zal het feitelijk zo gaan dat uw zoon waarschijnlijk uw begrafenis regelt en dan contact met de gemeente heeft en zal zeggen dat hij graag de grafrechten heeft. Dan komt het vanzelf wel in orde.
Maar stel dat uw zoon in coma in een ziekenhuis ligt (tijdelijk, hoop ik dan) en niet uw uitvaart kan regelen, maar dat een neef dat doet. Dan kan die neef ook de grafrechten vragen en krijgen. De gemeente kan niet de rechten niet aan de neef geven, omdat er in het verleden een afspraak met u was. Die afspraak is juridisch niet geldig en mag geen reden zijn om de neef de grafrechten niet te geven.
Maar goed, laten we er van uitgaan dat uw zoon de grafrechten op zich neemt. Dan is het wel verstandig dat hij regelt dat na zijn overlijden de grafrechten worden voortgezet door iemand. Maar hij kan dat niet doen door net als u met de gemeente een afspraak te maken, want zo'n afspraak is nietig.
Ik denk dat u met de gemeente zo'n afspraak kunt maken, omdat u dan contact hebt met de beheerder of een medewerker van de administratie van de begraafplaats. Ambtenaren zijn in de regel vriendelijke behulpzame mensen; ik ben er zelf ook een geweest. Die willen best opschrijven dat u graag hebt dat uw zoon later de grafrechten kan krijgen, als u dat vriendelijk vraagt. Maar die ambtenaren gaan dan niet bij de afdeling Juridische Zaken van de gemeente vragen of dat wel kan. JZ zal dan zeggen dat je wel van alles kunt opschrijven, maar dat de juridische waarde daarvan zeer beperkt, eigenlijk nul, is.
Nu denk ik dat het in de praktijk allemaal wel goed zal komen, want wie zou anders die grafrechten willen hebben? Maar als u het goed zeker wilt regelen, moet u een testament maken en dat daarin regelen.
Als uw zoon geen opvolger heeft die de grafrechten wil hebben, is het waarschijnlijk zo dat de grafrechten vervallen worden verklaard. Ik weet niet in welke gemeente het graf van uw zusje ligt, maar 99,9% van de gemeenten heeft in de beheersverordening voor de begraafplaatsen geregeld dat de grafrechten binnen een half jaar of een jaar na het overlijden van de rechthebbende moeten worden overgeschreven op naam van een nieuwe rechthebbende. Dat zal waarschijnlijk bij uw zus ook wel zo zijn.
Ja, de grafrechten kunnen dan ook vervallen als de grafrechten voor onbepaalde tijd, in beginsel 'voor eeuwig', zijn uitgegeven. Juist de graven voor lange termijnen komen in aanmerking om te laten vervallen. Voor een graf dat toch over 2 of 3 jaar vanzelf afloopt, hoeft men geen moeite te doen. Wel voor een graf dat nog minstens een eeuw zou bestaan.
Vaak - maar niet altijd - komen bij de sluiting van een begraafplaats de grafrechten te vervallen. Omdat u niet schrijft op welke begraafplaats het graf van uw zusje ligt, kan ik niet nakijken of het daar ook zo is.
Nee, de gemeente geen verplichting om familie aan te spreken dat er geen rechthebbende meer is. De gemeente weet ook niet altijd wie familie is (men heeft bijvoorbeeld geen zicht op familieleden die naar het buitenland zijn verhuisd, of die hun adreswijziging niet hebben doorgegeven). Men kan soms wel eens een bordje bij een graf plaatsen waarbij belanghebbenden worden opgeroepen om contact op te nemen met de administratie van de begraafplaats. Maar daar is geen verplichting toe.
U hebt over een belangrijk aspect geen vraag gesteld en dat is het onderhoud van het graf en met name van het grafmonument. Als een monument door ouderdom in elkaar valt - en dat zal bij elk graf ooit gebeuren - zal het wel hersteld moeten worden, anders kunnen de grafrechten vervallen worden verklaard, zo staat in artikel 28 van de Wet op de lijkbezorging. U moet dus niet alleen regelen dat er een nieuwe rechthebbende is, maar ook dat een rechthebbende het grafmonument kan herstellen.
Kunt u dat niets doen om te regelen dat het graf in stand zal worden gehouden? Ja, dat kunt u wel doen.
U kunt de grafrechten in handen geven van de stichting Grafzorg Nederland (www.grafzorg.nl), en daarbij instructies geven voor wie er nog in het graf begraven kunnen worden. U kunt bij Grafzorg wel regelen dat uw zoon uw opvolger als rechthebbende wordt na uw overlijden. En uw zoon hoeft geen opvolger te zoek voor na zijn overlijden; hij mag er wel een aanwijzen, als hij wil. Maar het hoeft niet. De diensten van Grafzorg zijn veel goedkoper te regelen dan een testament (en een (ook dure) verklaring van executele, zonder welke het testament niet kan worden uitgevoerd).
Bij Grafzorg kan ook een bedrag worden berekend en gedeponeerd om een kapotte grafsteen te herstellen. Dat kan bij een notaris niet.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
Spelregels
