Vraag; Wij (mijn broer en ik) hebben in een grafkelder middels een notariele akte uit 1932 recht op nog 8 vacante plaatsen, maar wij zijn geen rechthebbende. Het graf is bekostigd door onze opa en de opa. De steen is dus gezamenlijk eigendom. Kunnen wij voorkomen dat de rechthebbende onze plekken gaat bezetten door hem te verbieden om de steen te verwijderen ?
Antwoord:
Geachte heer,
U hebt een vraag die voor de juristen onder ons erg leuk is.
Ik geloof niet dat het de rechthebbende verbieden om de steen te verwijderen, de oplossing is. U kunt het wel zeggen, maar ik heb het dringende vermoeden dat de rechthebbende het u niet gaat melden als hij het van plan is. En dat u er pas achter komt als de steen weer gesloten is en er iemand in het graf ligt. Die kunt u er dan niet uit halen.
Dat kunt u dan wel proberen, niet zelf maar legaal, maar ik vrees te moeten zeggen dat dat tamelijk kansloos is.
De rechthebbende is voor de begraafplaats en derden de enige persoon die zeggenschap over het graf heeft. Ook als u een kwestie zoals het wel of niet (tijdelijk) mogen verwijderen van de afsluitsteen voor de voorzieningenrechter brengt, voor een uitspaak in kort geding, maakt u weinig kans. De rechthebbende is in dit soort situaties degene die het voor het zeggen heeft.
Op zich is het best mogelijk dat een grafkelder en een grafsteen gezamenlijk eigendom is van twee of meer mensen. En dat de rechthebbende conform de afspraken van de eigenaren van het graf dient te handelen. Maar dat is een juridische tweetrapsraket.
Het begint er mee dat de basis stevig en duidelijk is. Ik vrees echter dat dat niet zo is. Ik bedoel een duidelijke onderlinge afspraak, liefst op schrift. Maar laten we eens kijken.
U schrijft dat uw broer en u recht hebben op nog 8 vacante plaatsen in een grafkelder. U noemt dan een notariële akte uit 1932. Waar gaat die akte over? Is dat een akte over de aankoop van het graf bij de begraafplaats of is dat de verdeling van een boedel na iemands overlijden?
In beide gevallen is het zo dat iemand - of door de koop of door vererving - eigenaar van (gebruiksrechten op) het graf is geweest. Een eigenaar kan niet zoveel met een graf. Hij moet (tevens) rechthebbende zijn om de gebruiksrechten uit te kunnen oefenen. Het is ook denkbaar dat de eigenaar en rechthebbende verschillende personen zijn. Maar dan moeten zij goede onderlinge afspraken hebben, liefst op papier, hoe zij hun onderlinge rechten en verplichtingen vorm geven. Het is ongebruikelijk, maar het kan.
Dat zoiets kan, wordt sinds 2010 voor nieuwe grafmonument en sinds 2011 voor bestaande grafstenen al geregeld in de wet. De eigenaar van een grafsteen kan een andere persoon zijn dan de rechthebbende van het graf. Dit is een buitengewoon ondoordachte - in gewoon Nederlands: domme - regeling, met heel veel onhandige en waarschijnlijk onbedoelde gevolgen. De regeling geldt ook voor grafkelders. Dat moeten we even onthouden voor dadelijk.
We gaan eens even naar het eigendom van het graf. U zegt dat uw broer en u aanspraak maken op 8 nog vakante plaatsen in de grafkelder. En u schrijft dat de grafsteen gemeenschappelijk eigendom is.
Nu komen de moeilijke vragen. Op basis van wat claimen uw broer en u de 8 plaatsen in het graf? Erfrecht? Overeenkomsten? Waarom hebt u anno 2020 aanspraken?
Dat het graf in 1932 is bekostigd door uw grootouders betekent niet zoveel. Mijn grootouders hebben in 1931 een boerderij gekocht en mijn ouders in 1955 een huis. Dat betekent niet dat ik daar nu recht op heb. Dat onroerend goed is verkocht en vererfd.
Waar ligt het lijntje tussen 1932 en 2020? Hebt u het graf geërfd? Staat dat ergens op papier? Zijn er andere erfgenamen afgekocht? Hoe bewijst u uw aanspraken?
Een grafsteen is nog iets anders dan een graf.
Een grafmonument wordt meestal niet tegelijk met een graf gekocht en ook niet van de begraafplaats. Die kopen een langstlevende echtgenoot of kinderen bij een steenhouwer.
Voor grafstenen geldt sinds 2011 een nieuwe wettelijke regeling: de persoon die kan aantonen dat hij de grafsteen heeft besteld en betaald, of diens erfgenaam die de overdacht van het eigendom kan aantonen, is eigenaar. Kunt u dat aantonen? Hoe?
Dan een paar andere vragen.
Hoe komt de huidige rechthebbende aan de grafrechten?
Om wat voor graf gaat het, waar, welke begraafplaats? Want het is heel ongebruikelijk dat er in een kelder uit 1932 nog 8 vrije plekken zijn. Als uw grootouders daar begraven zijn, waarvoor het graf waarschijnlijk ooit is gekocht, gaat het dus om een kelder voor 10 of meer personen. Dat is naar Nederlandse maatstaven enorm.
Een graf hoefde in 1932 en ook nu niet met behulp van een notariële akte te worden verkocht. Een grafrecht kon en kan met en onderhandse akte (een eenvoudige schriftelijke afspraak tussen 2 partijen) worden gevestigd. Tot 1991 was een mondelinge afspraak ook rechtsgeldig. Onhandig, want vooral door kinderen en kleinkinderen moeilijk te bewijzen. Maar het kon.
Wat ik mij afvraag, is of door de notariële akte misschien ook niet de ondergrond van het graf gekocht is. Ik heb de afgelopen twee maanden stukken gezien van graven, die - eigenlijk niet - op het terrein van een begraafplaats liggen. De ondergrond was namelijk echt eigendom van de familie geworden. Het stukje grond stond ook bij het kadaster zo ingeschreven.
Hoe zit dat bij u?
Als de ondergrond volle eigendom is, kan dat de zaak veranderen.
Als u mij een kopie van de akte uit 1931 mailt of per post stuurt, wil ik er met alle plezier naar kijken. Ik vind het wel leuk om misschien iets bijzonders te ontdekken.
Mijn contactgegevens staan in de Bedrijvengids van deze site.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
Naschrift:
De vragensteller heeft mij enkele documenten gestuurd, die zijn positie en vraag verduidelijken. De familieband is niet zo ver weg als ik impliciet een beetje vreesde.
Ik heb de vragensteller geadviseerd om samen met de andere eigenaren van de kelder een Vereniging van Eigenaren (VvE) te vormen, net als eigenaren van appartementen dat doen. dan kan men binnen die VvE concrete afspraken maken over het gebruik. En over verplichtingen ten aanzien van groot onderhoud aan het graf, want zulk soort zaken komt er ook weer een keer aan.
Men kan ook afspraken men over het wel of niet verkopen van gebruiksrechten van plaatsen in het graf aan derden, familie of niet.
Nu ja, van alles kan men dan regelen.
De ondergrond van de kelder is geen vol eigendom van de familie.
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
Spelregels
