Eeuwig durend recht; mogelijkheid om graf te verwijderen?

15 maart 2011

Vraag nummer: 24584  (oude nummer: 16542)

Geachte heer van der Putten

graag vraag ik uw mening over het volgende. Op een oude begraafplaats liggen graven met de status eeuwig durend recht. Hier zitten graven bij die dateren uit het begin van 1900. Nabestaanden en of rechthebbende zijn niet allemaal meer te achterhalen van deze graven.
Mijn vraag is hoelang duurt eeuwig durend recht, 100 jaar, 200 jaar enz?
Of bestaat er een mogelijkheid om na een bepaalde periode om deze graven alsnog te verwijderen nadat alle pogingen gedaan zijn om rechthebbende op te sporen?

Vriendelijke Groeten,

R. Broeders

Antwoord:

Geachte heer,

Een eeuwigdurend recht is eeuwig, dus geen 100 of 200 jaar maar oneindig.

Maar vaak wordt het recht wel beperkt door voorwaarden in de grafakte bij uitgifte, of in een beheersverordening of reglement. Daar kan in staan dat het grafrecht blijft bestaan zo lang de begraafplaats blijft bestaan, bijvoorbeeld.

Maar eerst is het de vraag of de betreffende graven wel een 'eeuwig' recht kennen. U werkt in Brabant; als de betreffende begraafplaats daar ligt, is het maar de vraag of het wel om eeuwige graven gaat. Dat was in Brabant in het algemeen ongebruikelijk. Men ziet eeuwigdurende graven eerder op protestantse begraafplaatsen, soms op gemeentelijke begraafplaatsen en bijna nooit op katholieke begraafplaatsen. Dat graven ergens al heel lang liggen, zegt nog niets over de rechten die er op rusten. Het kan zijn dat de rechten op die graven al lang verlopen zijn.
U moet dus eerst vast stellen of echt wel sprake is van graven voor onbepaalde tijd / eeuwig.

Dat er geen rechthebbenden meer (bekend) zijn, zegt niets en heeft in beginsel geen betekenis. Een grafrecht is een zakelijk recht; het rust op de zaak, het graf. Er is geen rechthebbende nodig om een grafrecht te laten bestaan; er is alleen een graf nodig om een grafrecht te laten bestaan. Dat er geen rechthebbende meer is of niet bekend is, is op zichzelf geen geldige reden om een grafrecht te laten vervallen.

Tenzij... in de grafakte of in de beheersverordening of in het beheersreglement staat dat na het overlijden van de rechthebbende binnen een jaar een opvolger moet zijn aangewezen, op straffe van het vervallen verklaren van het grafrecht. Dan kunnen de rechten vervallen worden verklaard. Daar moet dan wel een expliciet besluit van de begraafplaatshouder over zijn genomen of worden genomen.

Men moet echter niet te snel aannemen dat de rechthebbende inmiddels wel overleden zal zijn. Ik ken een geval van een bezwarenprocedure, vorig jaar, omdat een gemeente aannam dat de rechthebbende overleden was en daarom het recht overschreef op een ander. Dat bleek een misvatting. Het graf was in de jaren '40 uitgegeven, maar de rechthebbende was altijd nog in leven.

Een andere mogelijkheid om van een grafrecht af te komen, is de procedure voor kennelijke verwaarlozing van het graf(monument) volgens artikel 28 Wlb.

Als er geen reglement of verordening is die het grafrecht indamt, maar wel vast staat dat het om een graf voor onbepaalde tijd of eeuwig is, mag men een graf niet verwijderen.

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten

Zie over de (rand)voorwaarden voor het in stand houden van een graf voor hele lange termijn of eeuwig ook: