Begrafenisrecht in Eelde (interessante vraag over rechten en verplichtingen, schade aan monument, afstand doen van grafrecht)
4 juni 2018
Vraag nummer: 55189
Hallo,
Na het overlijden van mijn schoonmoeder vonden we een document waarin stond dat mijn schoonvader in 1974 het begrafenisrecht had overgenomen van een oud tante.
Het ging hier om twee grafkelders voor onbepaalde tijd die waarschijnlijk in 1952 zijn aangekocht na het overlijden van oud oom.
Mijn vrouw en haar zus hebben nooit geweten dat hun vader als rechts hebbende voor die graven op papier stond.
Het gaat hier om twee grafkelders die op de begraafplaats Kerkhoflaan in Eelde liggen. Eelde valt onder de gemeente Tynaarlo.
Contact gezocht met de gemeente met de vraag waar deze graven op de begraafplaats liggen.
Ook heb ik de vraag gesteld of mij schoonvader nog als rechthebbende op papier stond.
Als antwoord kreeg ik dat op de grafkaart in 2012 een aantekening is gemaakt dat het grafrecht niet is overschreven op naam van de nieuwe rechthebbende, en dat het grafrecht nu als vervallen grafrecht in hun administratie is geregistreerd. Dit houd in dat de graven nu in eigendom van de gemeente zijn. Ze gingen voor mij uitzoeken waarom het grafrecht niet was overgeschreven op naam van mijn schoonvader. Ze erkennen wel dat het grafrecht op naam van mijn schoonvader heeft gestaan.
Na een paar dagen kreeg ik een mail dat ze niet kunnen achterhalen waarom het grafrecht niet is overschreven.
Ik moet er bij vertellen dat mijn schoonvader in 2000 is overleden. Ook konden ze niet vertellen waarom op de grafkaart de aantekening is gemaakt dat het grafrecht in 2012 is vervallen.We kunnen het grafrecht wel op naam krijgen maar hiervoor moeten wij 2 x 75 euro betalen.
Ook was er een formulier bijgevoegd met een afstandsverklaring.
Doordat we geen eigendomsbewijs konden vinden heb ik bij de gemeente gevraagd om een afschrift hiervan. Ook om een afschrift van de verordening die geldig was ten tijde van afgifte van de graven heb ik naar gevraagd.
De verordening heb ik wel ontvangen maar de grafakte is niet in het archief te vinden.
Nadat we wisten waar de graven op de begraafplaats precies lagen zijn we ze gaan opzoeken. Tot onze verbazing lagen de graven er nog goed bij. Het enige wat ontbrak was de kopsteen.
Doordat ik zelf veel werkzaamheden uitvoer op begraafplaatsen had ik het idee dat de kopsteen tussen de houders was weggehaald. Dit gebeurd wel eens als er afstand wordt gedaan van een graf.
Toch maar weer geinformeerd bij de gemeente, en kreeg ik een telefoonnummer van de beheerder van de begraafplaats. Na contact met hem te hebben gezocht zou hij voor mij uitzoeken waar de kopsteen was gebleven. Naar een paar weken werd ik teruggebeld dat de kopsteen volgens een collega die nu met pensioen was, dat de kopsteen doormidden was gebroken en dat hij nadat hij een hele tijd op het graf had gelegen men hem had opgeruimd.
Met de vraag waarom men de rechthebbende niet heeft gewaarschuwd moest hij mij het antwoord schuldig blijven.
Ze geven het wel door, maar wat er dan mee gebeurt wist hij niet. Volgens mij moet de gemeente wanneer er schade aan een graf is ontstaan de rechthebbende hiervan in kennis stellen, dit is nooit gebeurt. Ook moet men dit volgens mij kenbaar maken d.m.v een sticker op het graf of op het infobord op de begraafplaats. Hoe alles gegaan is zullen we wel nooit te weten komen. Is er nog iets wat we kunnen doen richting gemeente.
Antwoord:
Geachte heer,
Wat bedoelt u precies met "vonden we een document waarin stond dat mijn schoonvader in 1974 het begrafenisrecht had overgenomen van een oud tante"? Was dat een onderhandse akte, zeg maar een overeenkomst tussen uw schoonvader en de oudtante. Of was dat een akte of brief of besluit van de begraafplaatshouder?
De reden dat het grafrecht na het overlijden van uw schoonvader niet is overgeschreven, lijkt mij eenvoudig: omdat niemand het gevraagd heeft. U schrijft zelf dat uw vrouw en uw schoonzus niet wisten dat hun vader een grafrecht had. Dan weet je ook niet dat je iets kunt vragen.
Een begraafplaatshouder mag de grafrechten echter nooit uit eigen beweging op iemands naam zetten. Een grafrecht brengt behalve rechten ook verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich mee. Die kan men niemand ongevraagd opleggen.
De gemeente zegt dat de grafrechten als 'vervallen' geadministreerd zijn. Dat klopt volgens mij niet. De grafrechten vervallen niet automatisch. Daar moet volgens de beheersverordening van Tynaarlo een besluit van het college aan ten grondslag liggen. Dat besluit moet ook eerst openbaar zijn gemaakt; daar is bezwaar en beroep tegen mogelijk. Het besluit zou ook toegezonden moeten worden aan belanghebbenden, zoals daar zijn de kinderen van de overleden rechthebbende. Die zouden m.i. vrij eenvoudig via het bevolkingssysteem gevonden moeten kunnen worden.
Ik denk dat de gemeente in het verleden een steekje heeft laten vallen.
Maar er is geen man overboord. Volgens artikel 20 lid 4 van de beheersverordening kan het college het grafrecht alsnog op naam stellen van een nieuwe rechthebbende. Dat kan uw vrouw (of iemand anders) nu vragen.
Wat de verdwenen kopsteen betreft: er zal niet meer te achterhalen zijn hoe een en ander gelopen is. Maar dat is ook niet zo belangrijk; de feiten zijn zoals ze zijn. Blijkbaar heeft uw schoonvader niet erg opgelet en uw schoonmoeder heeft haar dochters ook niet over het graf verteld. Misschien zijn ze wel ingelicht maar hebben ze er niets mee gedaan.
Er is - anders dan dat u aanneemt - geen verplichting van een begraafplaatshouder om een rechthebbende te informeren over schade aan een grafmonument. Misschien ging het om een geleidelijk proces, waarbij ergens een haarscheur uitgroeide tot een breuk, iets omviel, eerst op het graf is gelegd en jaren later is weggegooid. Er is ook geen verplichting voor een begraafplaatshouder om een sticker bij het graf aan te brengen of een bericht in een mededelingenkastje te hangen. Als iemand bij het graf komt, ziet hij vanzelf dat er iets met het monument mis is.
U vraagt of er nog een actie richting de gemeente mogelijk is. Dat het grafrecht na het overlijden van uw schoonvader niet is overgeschreven, is meer de verantwoordelijkheid van de nabestaanden van uw schoonvader, zoals in eerste instantie uw schoonmoeder en vervolgens de kinderen, dan van de begraafplaatshouder. Ik zie geen verzuim van de gemeente.
Hetzelfde geldt voor de schade aan het grafmonument. Een rechthebbende moet dat monument in eerste instantie zelf in de gaten houden. Het is natuurlijk gewoon attent en fatsoenlijk als een beheerder een rechthebbende informeert dat er schade is, bijvoorbeeld na een storm. Maar als iets heel geleidelijk gaat, is er niet zo'n duidelijk moment van actie voor een beheerder. Er is ook geen verplichting om een rechthebbende actief te informeren, tenzij de schade zo groot is, dat het voortbestaan van het graf(recht) in het geding is (artikel 28, lid 4 t/m 7, Wet op de lijkbezorging).
U kunt nu besluiten om de grafrechten over te nemen of niet. Als u ze niet overneemt, zou ik als ik u was ook geen afstandsverklaring invullen. Juridisch kunt u geen afstand doen als u niet eerst rechthebbende bent, dus eerst 2 x 75,- euro hebt betaald. Maar misschien zijn er andere familieleden die belangstelling voor het graf hebben, maar die (nog) niet weten dat het bestaat. Als iemand een afstandsverklaring invult, blokkeert dat mogelijkheden voor anderen. Dat zou ik niet doen.
Als de gemeente van de graven af wil, moet het college een besluit nemen om de rechten van dit graf vervallen te verklaren. Dat besluit kan ze publiceren. Vervolgens, als niemand reageert, kan ze de graven ruimen. Dat is de enige correcte manier. Niet iemand die toch geen zeggenschap heeft, een verklaring laten tekenen.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Spelregels
