Schenken en gevolgen inkomstenbelasting

4 oktober 2004

Vraag nummer: 8695  (oude nummer: 4741)

Onlangs is mijn vader overleden die een “vruchtgebruiktestament met keuzelegaat” had. De huwelijksgemeenschap omvat een (hypotheekvrij) huis, spaargeld en aandelen (waarde huis : spaargeld : aandelen is als W : W : 2W). Bij ons (mijn moeder, 71 jaar en de 4 meerderjarige kinderen) eerste bezoek aan de notaris, waarbij ik deze vroeg of keuzemogelijkheden voor mijn moeder fiscaal van invloed kunnen zijn, kreeg ik mijn bedenkingen toen het antwoord luidde: “Dit maakt helemaal niets uit. Zelf ben ik van mening dat dit wel degelijk uit kan maken.
Als ze niet kiest wordt ze voor de helft eigenaar van het huis, het spaargeld en een pakket aandelen terwijl de andere helft 5 eigenaren heeft.
Voor box 1 dient ze dan op te geven 100% van het EWF over de WOZ waarde. Zij valt in de tweede schijf en betaald 22,45% belasting hierover. Stel WOZ waarde is gelijk aan W, dan: 0.008*W*0.2245*0.68=0.0018W
Van haar eigen deel (½ *W spaargeld en ½ *2W aandelen) bedraagt de VRH 0.012*1½ W = 0.018W
Over haar vruchtgebruik (½ *W spaargeld en ½ *2W aandelen) bedraagt de VRH 0.012*1½ *W *0.36= 0.00648W
Totaal 0.0263W

Stel dat mijn moeder nu bijvoorbeeld voor het verdelen uit de huwelijksgemeenschap het huis en het spaargeld (dat gezamenlijk dezelfde waarde heeft als de aandelen) volledig kiest. Nu is mijn moeder volledig eigenaar van zowel het huis en het spaargeld, voor 36% eigenaar van de aandelen terwijl de kinderen ieder voor 16% eigenaar zijn van de aandelen.
Voor box 1 dient ze dan op te geven 100% van het EWF over de WOZ waarde. Zij valt in de tweede schijf en betaald 22,45% belasting hierover. Stel WOZ waarde is gelijk aan W, dan: 0.008*W*0.2245=0.00180W
Van haar spaargeld (W) bedraagt de VRH 0.012W
Over haar vruchtgebruik (2W aandelen) bedraagt de VRH 0.012*2W *0.36= 0.00864W
Totaal 0.0224W

Een besparing van 0.0263W-0.0224W=0.00388W

Voor de inkomstenbelasting geldt dat vanaf 2005 een woning die vrij van hypotheek is geen eigenwoningforfait meer heeft. Dat betekent dat de situatie vanaf 2005 nog gunstiger gaat worden. De box 1 bedragen (resp. 0.00122W en 0.00180W) komen dan te vervallen. De besparing wordt dan 0.00384W

Klopt mijn redernatie zoals hierboven ?

Voorts heeft mijn moeder te kennen gegeven dat ze bereid is (omdat ze zich dit kan veroorloven) om de kindsdelen uit te betalen en derhalve het vruchtgebruik niet te aanvaarden. Dit lijkt mij niet verstandig omdat de te betalen belasting dan fiks meer zal gaan worden.
Ook wil mijn moeder jaarlijks een belastingvrije schenking aan ons vieren doen in de hoop daarmee in de toekomst flink op successierecht te besparen. Ik zei haar dat ze met die 4*4243=16972 niet ver komt. Gesteld dat haar vermogensaanwas 4% op jaarbasis is, dan krimpt haar vermogen niet maar groeit zelfs nog. Hier lijkt mij wijsheid om enkele jaren (al is het maar op papier als moeder niet ineens grote bedragen uit handen kwijt wil) de vrijstelling plus de limiet van de eerste schijf te schenken (ca €25000 per kind) en dan maar 5% schenkingsrecht te betalen. Of valt er met andere creativiteit te handelen?

Antwoord:

Geachte heer,

Ik heb het idee, uw vraag lezende, dat ik u weinig hoef te vertellen omtrent vermogenplanning. Ik onderschrijf uw mening dat het natuurlijk wel uitmaakt via welke route één en ander loopt. Het probleem is natuurlijk dat je één en ander pas goed kan beoordelen na het overlijden van uw moeder. Dan ook pas zijn de consequenties voor de BOX 3 belasting goed te boordelen en kan bekeken worden of de tussentijdse schenkingen zin hebben gehad.

Via diverse programma's kan vandaag de dag redelijk goed berekend worden welke uitkomsten er waarschijnlijk zullen zijn als je uitgaat van diverse scenario's. Estateplanners hebben die volop in huis.

Toch vind ik het van belang om eerst de behoefte en wensen van uw moeder in aanmerking te nemen. Althans om dat in ieder geval als eerste scenario te nemen. Voor the sake of argument zou u nog één of twee andere scenario's kunnen nemen. Maakt u het uzelf en uw moeder in ieder geval niet te ingewikkeld. Schenkingen zijn op zich een prima estate-plannings middel, maar er moet uiteraard genoeg overblijven voor de verzorging van uw moeder. De zogenoemde schenking op papier kan daarbij goed dienst doen.