vaders deel oud erfrecht - verkoop huis moedersdeel

24 januari 2013

Vraag nummer: 33423

Mijn ouders waren in gemeenschap van goederen getrouwd. Vader is 40 jaar geleden overleden toen de 2 kinderen nog minderjarig waren. Er was geen langstlevendentestament, dus gold het oude erfrecht. Moeder bleef met ons in het huis wonen, ons vadersdeel van het huis hebben we nooit opgeeist onder het oude erfrecht. Moeder (inmiddels 84) is onlangs naar een aanleunwoning verhuisd en wil nu dat het huis verkocht wordt en dat moeten de kinderen maar regelen.
1. Zijn de kinderen verplicht om hun toestemming tot verkoop geven /medewerking te verlenen, omdat zij bij het overlijden van vader voor 1/6 deel mede-eigenaar van het huis zijn? Hoe gaat dit in zijn werk? De koper bepaalt de notaris en deze zorgt dat 1/6 van de opbrengst naar de respectievelijke kinderen gaat?
2. Bij een eventuele verkoop kunnen de kinderen enkel recht doen gelden op hun vadersdeel. Het moedersdeel behoort aan moeder, die er naar eigen goeddunken mee kan doen wat ze wil. Het zou echter heel goed kunnen gebeuren dat moeder onderhandse schenkingen doet aan een van de kinderen (of kleinkinderen) terwijl het andere kind (kinderloos) niets krijgt (in principe “onterven bij leven”; weg is weg). Wat kan men wettelijk doen om dit te voorkomen? Zijn er mogelijkheden buiten bewindvoering om)?
3. Om successie- en schenkingsrechten beheersbaar te houden, zou een schenking op papier ter hoogte van moeders deel overwogen kunnen worden. Maar ook hier is het: weg is weg. De kinderen krijgen een vordering op moeder, maar bij wie is die vordering opeisbaar als het geld uit de verkoop van het huis weg is ten tijde van overlijden van moeder?

Antwoord:

Geachte mevrouw,

Indien de kinderen destijds mede erfgenamen waren en in een testament niet anders is bepaald, dan zijn de kinderen ook mede eigenaren geworden. Bij verkoop en levering moeten zij dus meewerken en hebben in beginsel recht op betreffend deel van de verkoopsom.

Inderdaad is het aan moeder om te bepalen wat zij met haar deel doet. Buiten bewind (of volmacht) om zijn er naar mijn weten geen mogelijkheden bij een gewone bankrekening. Dat zou op zich ook aansluiten bij het uitgangspunt dat moeder geheel zelfstandig daartoe is bevoegd.