Afwikkeking nalatenschap
28 december 2004
Vraag nummer: 8921 (oude nummer: 5248)
Geachte,
Ik woon als Nederlander sinds mijn geboorte in België. Naar aanleiding van het overlijden van mijn grootmoeder uit Nederland had ik enkele vragen daar ik niet echt vertrouwd ben met het Nederlands recht.
Mijn grootmoeder overleed op 30 april 2003. Zij had voor haar overlijden een testament (dd. 26 juli 1985) opgemaakt. In haar testament bepaalde zij uitdrukkelijk dat mijn grootvader enkel het vruchtgebruik over haar vermogen zou verkrijgen samen met het beheer van haar vermogen in overleg met een door de afstammelingen aangewezen derde. Niettemin werd een dergelijke derde nooit aangewezen ( gehuwd onder het stlesel van algehele gemeenschap alle goederen en bezittingen stonden echter op haar naam).
Mijn vader overleed voor de dood van mijn grootouders. Mijn zussen en ik zijn dus ook erfgenamen van mijn grootouders. Toch werden wij toen nooit opgeroepen door een notaris. De zus en de broer van mijn overleden vader hebben ons toen wijsgemaakt dat het hele vermogen van mijn grootmoeder naar mijn grootvader ging omwille van het nieuw Nederlands erfrecht. Pas later hebben wij vernomen dat het nieuw erfrecht omwille de aanwezigheid van een testament in casu niet toepasselijk was.
Terwijl mijn grootmoeder nog leefde hadden die twee kinderen reeds volmacht op haar rekeningen. Na het overlijden van mijn grootmoeder hebben dezelfde kinderen van mijn demente langstlevende grootvader eveneens volmacht gekregen. Hiermee hebben zij zogezegd het vermogen beheerd zonder overleg met de andere erfgenamen.
Toen mijn grootvader op zijn beurt amper acht maanden later overleed, kwam aan het licht dat er bijna niets overbleef van het vermogen van mijn grootouders
Mijn vragen zijn wat hier volgt :
1) Was de volmacht die zij van mijn grootvader hebben kunnen krijgen om de goederen van mijn grootvader (inclusief de nalatenschap van mijn grootmoeder) te beheren geldig daar mijn grootvader al lang dement was? Een dergelijke overeenkomst tussen mijn grootvader en de voornoemde kinderen zou derhalve een kennelijk wilsgebrek vertonen.
2) Kan er sprake zijn van aansprakelijkheid in hoofde van de optredende notaris en van de bank die gevolg gaf aan een ongeldige volmacht (zelfs indien de door mijn grootvader gegeven volmacht geen wilsgebrek zou vertonen quod non, sloeg deze niet op het vermogen dat van mijn grootmoeder afkwam vermits mijn grootvader volgens het testament enkel het vruchtgebruik gekregen had)?
3) Indien het antwoord ja is, is een dergelijke procedure haalbaar.
4) Bovendien rijzen ook vragen inzake de besteding van het vermogen van mijn grootouders (in het bijzonder hetgeen van mijn grootmoeder). Zij hebben enkele jaren voor hun overlijden hun boerderij verkocht. Ze waren beiden pensioengerechtigd, en hadden een zeer bescheiden levenswijze en heel wat spaarcenten na een succesvolle loopbaan in de handel zowel in België als in Nederland. Toch blijkt er heel weinig over te blijven.
5) Gezien mijn grootouders in het verleden veel goederen (uit de hand) geschonken hebben, rijst de vraag of een berekening van de fictieve massa zin heeft?
6) Rekening houdend met de geestelijke toestand van mijn grootvader begrijp ik ook niet hoe het huis van mijn grootouders kort na het overlijden van mijn grootmoeder leeggemaakt werd zonder alle andere erfgenamen daarbij te betrekken.
Op voorhand dank ik u voor uw antwoord. Gelieve mij ook te verontschuldigen voor deze lange vragenlijst maar ik had graag een advies inzake haalbaarheid willen bekomen voor het eventueel opstarten van een procedure.
Met de meeste hoogachting
Antwoord:
Geachte heer,
1. indien uw grootvader niet wist wat hij deed toen hij de volmacht gaf, zou kunnen betekenen dat de volmacht niet rechtsgeldig is verleend. Derden te goeder trouw die hebben gehandeld met de gevolmachtigde worden overigens beschermd.
2. De volmacht (mits rechtgeldig verleend) kan uiteraard alleen het vermogen betreffen van de gvolmachtigde en niets meer. Banken en notarissen hebben daarbij uiteraard een onderzoeksplicht en een zorgplicht. Bij schending daarvan kan er aansprakelijkheid voor schade optreden.
3. Daar kan ik u niet in adviseren.
4. Daar kan ik u geen antwoord op geven, omdat er geen vraag is.
5. Altijd in dit soort gevallen loop je op tegen een bewijsprobleem. Doorgaans gaapt er een gat tussen recht hebben en recht krijgen.
6. Zonder executeur of volmacht zijn slechts de gezamenlijke erfgenamen bevoegd.
Tot slot: inderdaad wijk je met een testament over het algemeen af van de wet. Zowel de oude wet als de huidige wet. Daarmee is de wet dus niet van toepassing !
